Κείμενο 3 - [Τέχνες και τεχνάσματα]

Ο νους όμως για να υλοποιήσει τη σκέψη του και τις ιδέες του αναγκάζεται να μεταχειρίζεται τεχνάσματα ώστε να υπερπηδήσει τα εμπόδια της ύλης, να της δώσει μορφή και να εκφραστεί. Με τέχνασμα ο τροχός υπερνικά την τριβή, με τέχνασμα ο στρατηγικός ελιγμός υπερνικά την αντίσταση του εχθρού, με τέχνασμα μιμητικό παριστάνει η ζωγραφική τα φαινόμενα, η γλυπτική ανδριάντες. Με τέχνασμα έκλεψε ο Προμηθέας τη φωτιά από τους θεούς για να σώσει τους ανθρώπους.

Η τέχνη λοιπόν του ανθρώπου, όσο και αν αποβλέπει στο απόλυτο, αναπτύσσεται στο πεδίο του δυνατού. Γι' αυτό το έργο της δεν είναι μόνον προϊόν της φαντασίας αλλά και της τεχνικής εμπειρίας. Ο Παρθενών συντίθεται ως ναός της θεάς αλλά, για να ανεγερθεί και να κατανικήσει τη βαρύτητα, χρειάζεται τεχνάσματα στατικά και οπτικά. Αφότου όμως το πέτυχε, εκφράζει αξίες και θέλγει τους ανθρώπους. Ίδια και η ποίηση, για να εκφράσει το άφατο, χρειάζεται τεχνάσματα, μύθους, εικόνες, ποιητικές μεταφορές, μέτρα και ρυθμούς που θα αποτινάξουν τη λήθη και τη νοητική δυσκαμψία των λέξεων έτσι ώστε να τις καταστήσουν ορχούμενες, ζωντανές φωνές συμβολικές. Ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να κάμει τίποτε περισσότερο, διότι δεν είναι ο δημιουργός του κόσμου. Είναι δημιουργός "κόσμων εν κοσμώ", αλλά αυτό είναι χάρισμα μεγάλο και θαυμαστό.

Π. Α. Μιχελής, Αισθητικά θεωρήματα, τόμ. Ι, Ίδρυμα Παναγιώτη και Έφης Μιχελή, 1989

Ερωτήσεις κατανόησης 1. Ποιες είναι -σύμφωνα με το συγγραφέα- οι δύο προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός έργου τέχνης; 2. Ποιο ρόλο παίζουν τα τεχνάσματα στην τέχνη; Μπορείτε να αναγνωρίσετε τεχνάσματα πίσω από τις εντυπωσιακές σκηνές ταινιών που έχετε δει στον κινηματογράφο ή στην τηλεόραση; Ποιο αισθητικό αποτέλεσμα έχουν και ποια συναισθήματα γεννούν σε σας ως θεατές;

Κείμενο 4 - [Συζητώντας για… την τέχνη]

[pic]

Κώστας Μητρόπουλος, "Άγρια μωρά", εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 2004

Ερωτήσεις κατανόησης 1. Τι είναι ένας χορηγός; Αναζητήστε τις σημασίες των λέξεων χορηγός και σπόνσορας και συζητήστε το ρόλο που μπορούν να παίξουν τα πρόσωπα αυτά στην υπόθεση της τέχνης. 2. Τα λόγια του πιτσιρίκου στο σκίτσο φανερώνουν μια παρανόηση. Ποια είναι αυτή;