Α ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κείμενο 1 Ρινοκερίτις!…

Εάν ο Ιονέσκο στο θέατρο του "παραλόγου" έγραψε τον Ρινόκερο, εμείς στην Ελλάδα -στη σύγχρονη Ελλάδα- παίζουμε το έργο στ' αλήθεια.

Γιατί, πράγματι, έχουμε καταντήσει μια χώρα γεμάτη από ρινόκερους. Από παχύδερμα που δεν ενοχλούνται από τίποτα, που δεν ενδιαφέρονται για τίποτα και που ζουν μόνον για την τροφή τους. Το τραγικό δε είναι ότι κάθε μέρα βλέπουμε γύρω μας τους ρινόκερους να πληθαίνουν και κάθε μέρα βλέπουμε τους ανθρώπους μας να γίνονται και αυτοί ρινόκεροι. Με μια μόνον διαφορά: στην ταχύτητα μεταμορφώσεώς τους. Γιατί άλλοι γίνονται ρινόκεροι σε λίγες μέρες και άλλοι χρειάζονται μερικά χρόνια για να μεταμορφωθούν στα παχύδερμα αυτά.

Η ρινοκερίτις αυτή -γιατί για ασθένεια πρόκειται- είναι επιδημική και μεταδίδεται από… τα "μίντια". Τα οποία έχουν κατορθώσει να δημιουργήσουν το κατάλληλο "περιβάλλον", ώστε όχι μόνον να αναπτύσσονται τα μικρόβια της ρινοκερίτιδος, αλλά και -που είναι και το τραγικότερο- να μεταδίδονται και να διαχέονται σε όλη τη χώρα. Και ενώ στα παλιά χρόνια είχαν τα λοιμοκαθαρτήρια και την "καραντίνα", σήμερα δεν υπάρχει μέρος για να "κρυφτεί" κανείς και να γλυτώσει. Γιατί τα "μίντια" -και προ παντός τα ηλεκτρονικά- περνάνε κάθε προστατευτικό φράγμα, κάθε τείχος και μεταφέρουν τον "ιό της ρινοκερίτιδος" παντού.

[…] Και φυσικά τα "μίντια" σκορπάνε αφειδώς μεγάλες δόσεις του "ιού". "Σίριαλ" -οι γνωστές "σαπουνόπερες"-, "talk shows", αγχωτικές ειδήσεις, καταστροφολογίες, σεξ σε όλες τις μορφές (ήπιο ή σκληρό), τηλεπαιχνίδια, "αθλητικές συναντήσεις", δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον μέσα στο οποίο ο "ιός" αναπτύσσεται και μεταδίδεται, ενώ και ο οργανισμός των ανθρώπων εξασθενεί και γίνεται ευκολότερα ευάλωτος. Έτσι ο απλός πολίτης ζει συνεχώς σε ένα κλίμα αγωνίας, άγχους, αβεβαιότητας, βλέποντας γύρω του έναν κόσμο που του δημιουργούν τα "μίντια". Έναν κόσμο φανταστικό, που είτε τον καλεί όπως η Κίρκη για να τον μεταβάλει σε χοίρο, είτε τον απωθεί και τον φοβίζει. Και στις δύο όμως περιπτώσεις τον αναγκάζει να στραφεί προς τον εαυτό του. Όχι, βέβαια, για να ενδοσκοπηθεί, αλλά για να "κουρνιάσει".

[…] Πώς αντιμετωπίζεται, όμως, η ρινοκερίτις αυτή; Το πρόβλημα είναι όχι μόνον δύσκολο αλλά και άλυτο. Πώς θα μπορέσουμε δηλαδή να ξαναμεταμορφώσουμε τους ρινόκερους σε "ανθρώπους"; […]

Στη ζοφερή αυτή προοπτική ένα μόνο μένει σε όσους δεν έχουν ακόμα προσβληθεί από τη "ρινοκερίτιδα". Να φωνάξουν και αυτοί όπως ο Μπερανζέ*: "Όχι, δεν θα συνθηκολογήσω! ΔΕΝ ΘΑ ΓΙΝΩ ΣΑΝ ΚΙ ΕΣΑΣ!"

* Μπερανζέ: ήρωας στο έργο του Ιονέσκο Ρινόκερος

(Διατηρείται η ορθογραφία του συγγραφέα)

Κώστας Βούλγαρης, στο Ένας αιώνας χρονογράφημα 1899-1999, επιμ. Βασιλική Αλμπάνη, εκδ. Καστανιώτη, 1999

Ερωτήσεις κατανόησης 1. Ποιο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας ονομάζει ο χρονογράφος ρινοκερίτιδα; - Ποιοι και με ποιο τρόπο "μεταδίδουν την ασθένεια" της ρινοκερίτιδας; 2. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί, κατά την άποψη του χρονογράφου, το δύσκολο αυτό πρόβλημα; - Ποια είναι η δική σας γνώμη; 3. Το κείμενο αυτό είναι χρονογράφημα. Εντοπίστε τα χαρακτηριστικά του χρονογραφήματος, αφού πρώτα διαβάσετε γι' αυτό το είδος κειμένου στο σχολικό λεξικό λογοτεχνικών όρων.