Οι Έλληνες υπό οθωμανική κυριαρχία

• Το καθεστώς των υποδούλων

Συνέπειες από την οθωμανική κατάκτηση 1. Βαριά φορολογία: κεφαλικός (cizye) και έγγειος φόρος (φόρος για τη χρήση της γης) ή χαράτσι (harac). 2. Διοικητικές αυθαιρεσίες 3. Παιδομάζωμα, εξισλαμισμοί, υποχρεωτική ναυτολόγηση παράλιων πληθυσμών 4. Ληστεία και πειρατεία 5. Δημογραφική φθορά • Με ποια σημασία χρησιμοποιούνται σήμερα από το λαό οι λέξεις χαράτσι και χαρατσώνω;

Στις τουρκοκρατούμενες περιοχές οι κατακτημένοι λαοί της Βίβλου (Εβραίοι, Χριστιανοί), σύμφωνα με το ισλαμικό δίκαιο μπορούσαν να συνάψουν συνθήκες που τους επέτρεπαν να διατηρήσουν την εσωτερική τους οργάνωση. Με τον τρόπο αυτό οι Χριστιανοί εξασφάλιζαν ατομικές, οικονομικές και θρησκευτικές ελευθερίες έναντι ορισμένων υποχρεώσεων, όπως η καταβολή ποικίλων φόρων στο Οθωμανικό Κράτος. Στην πράξη όμως τα δικαιώματα αυτά κατά κανόνα αναιρούνταν. Η οθωμανική κατάκτηση προκάλεσε πολλές ανακατατάξεις, περιορισμούς, και καταπιέσεις στους υπόδουλους πληθυσμούς ή ραγιάδες*.

Αντίσταση Ναουσαίων (1705) […]Με την παρούσα υψηλή μου διαταγή, σας κάνω γνωστό ότι…διορίσαμε και αποστείλαμε αμέσως τον σιλιχτάρη Αχμέτ Τσελεμπή, με την εντολή να ενεργήσει την επιλογή και τη στρατολόγηση πενήντα νέων γενιτσάρων, σύμφωνα με το παλαιό έθιμο […]. Οι άπιστοι κάτοικοι της παραπάνω πόλης (Νάουσας), αφού επαναστάτησαν και δήλωσαν εμείς δεν παραδίνουμε τους γιους μας στους μουσουλμάνους, τόλμησαν να σκοτώσουν δημόσια και στη μέση του δρόμου το σιλιχτάρη με τους δύο συνοδούς του μουσουλμάνους. Στη συνέχεια, οι άπιστοι αυτοί φονιάδες με επικεφαλής τον αρματολό Ζήση Καραδήμο και τους δύο γιους του, αφού σχημάτισαν συμμορία από εκατό και πλέον κακούργους, ύψωσαν τη σημαία της ανταρσίας και […] εξακολουθούν να διαπράττουν κακουργήματα, δηλ. φόνους και ληστείες σε βάρος των μουσουλμάνων πιστών του Ισλάμ. Απόσπασμα από διαταγή του Μπεηλέρμπεη της Ρούμελης στους ιεροδικαστές Βέροιας και Νάουσας (25 Απριλίου 1705) στο: Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Πηγές της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού, τ. 1, 1204-1669, Θεσσαλονίκη 1665,251-52 (60). • Πώς αντιμετώπισαν οι Έλληνες τη στρατολόγηση νέων στη Νάουσα; Ποια νομίζετε ήταν στη συνέχεια η αντίδραση των Τούρκων;

Ο Ελληνισμός, όμως, ανέπτυξε δυνάμεις που του επέτρεψαν όχι μόνο να ξεπεράσει την αρχική κρίση, αλλά και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την αναγέννησή του.