Διδακτικά Βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

• Οι εξελίξεις στις εικαστικές τέχνες

Μέσα από τη θρησκευτική διαμάχη αναδύθηκε και κυριάρχησε κατά το 17ο αιώνα μια νέα καλλιτεχνική τεχνοτροπία, το μπαρόκ (από την πορτογαλική λέξη barocco: ακανόνιστο μαργαριτάρι). Γεννήθηκε στην Ιταλία ως προέκταση της αναγεννησιακής τέχνης και χρησιμοποιεί τις καμπύλες, την πολυχρωμία, την κίνηση, την ψευδαίσθηση και την επιτηδευμένη διακόσμηση, για να εντυπωσιάσει και να συγκινήσει.

Ρούμπενς, Τοπίο με ουράνιο τόξο. Ελαιογραφία σε ξύλο (περ. 1635). Μόναχο, Παλαιά Πινακοθήκη. • Ποια χαρακτηριστικά του καλλιτέχνη μπορείτε να βρείτε στον πίνακα αυτό;

Το μπαρόκ αφορά όλα τα είδη τέχνης και εμφανίζεται ως καλλιτεχνικός ρυθμός που χρησιμοποιήθηκε από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και τους ηγεμόνες, για να προβάλουν και να εξυμνήσουν το κύρος και την ισχύ τους. Μολονότι στην Ιταλία διακρίθηκαν αξιόλογοι καλλιτέχνες, όπως ο Καραβάτζιο (1573-1610), το μπαρόκ βρήκε την ιδανική έκφραση του στον φλαμανδό (Κάτω Χώρες) ζωγράφο Πέτερ Πολ Ρούμπενς (1577-1640). Τα έργα του διακρίνονται για τη δυναμικότητα, τα έντονα χρώματα και την αγάπη για τη ζωή. Φλαμανδός, επίσης, είναι και ο διάσημος για τις προσωπογραφίες του Βαν Νταϊκ (1599-1641). Ο Ολλανδός (Κάτω Χώρες) ο Ρέμπραντ Βαν Ριν (1606-1669) καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους, χάρη στην τεχνική της φωτοσκίασης και την ικανότητα του να αποδίδει τον ψυχικό κόσμο των προσώπων στο έργο του. Στην Ισπανία αναδείχθηκαν κορυφαίοι ζωγράφοι ο Ντιέγκο Βελάσκεθ (1599-1660) και ο Μουρίλλο (1617-1682). Ο πρώτος φιλοτεχνεί έργα με θρησκευτικό και μυθολογικό περιεχόμενο, χρησιμοποιώντας με αριστοτεχνικό τρόπο φωτεινά χρώματα. Ο δεύτερος διακρίνεται για τις συνθέσεις με θέματα θρησκευτικά και από την καθημερινή ζωή, αξιοποιώντας αντιθετικούς φωτισμούς. Το μπαρόκ διεισδύει αρχικά και στη Γαλλία, στη χώρα όμως αυτή επικρατεί τελικά ο κλασικισμός, ως έκφραση του μοναρχικού ιδεώδους του Λουδοβίκου ΙΔ'. Χωρίς να παραμελείται η ζωγραφική που εκπροσωπείται επάξια από τον Νικόλα Πουσσέν (1594-1665), η κλασική τέχνη αναδεικνύεται στην αρχιτεκτονική με το Ανάκτορο των Βερσαλλιών. Η κοινωνία του 18ου αιώνα αναζητεί την άνεση και την ευχάριστη ατμόσφαιρα. Καρπός της τάσης αυτής είναι ο ρυθμός ροκοκό (από το rocaille: όστρακο) που κυριάρχησε στην Ευρώπη από το 1730 έως το 1780 περίπου.

Βατό, Ταξίδι για τα Κύθηρα, Παρίσι 1717, Ελαιογραφία σε μουσαμά. Παρίσι, Λούβρο. • Ποια χαρακτηριστικά του ροκοκό παρατηρείτε στον πίνακα;

Γενικά η τεχνοτροπία αυτή χαρακτηρίζεται από τα έντονο διακοσμητικό στοιχείο, τη χάρη, την κομψότητα και την ευχάριστη ή ανέμελη ατμόσφαιρα. Ο κυριότερος εκπρόσωπος του γαλλικού ροκοκό στη ζωγραφική είναι ο Ζαν Αντουάν Βατό (1648-1721). Προς το τέλος του αιώνα (1780) το ροκοκό υποχωρεί και τη θέση του καταλαμβάνει ο νεοκλασικισμός*. Χρησιμοποιήθηκε ως μέσο έκφρασης του αγώνα των λαών για ελευθερία και δημοκρατία με κυριότερο εκπρόσωπο τον Ζακ Λουί Νταβίντ (1748-1825).