Διδακτικά Βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ο μοναχισμός

Ο μοναχισμός είχε αρχικά τη μορφή της αναχώρησης σε κάποια έρημο ή κάποιο ακατοίκητο μέρος μακριά από τους άλλους ανθρώπους και τα εγκόσμια. Γι' αυτό οι άνθρωποι αυτοί ονομάστηκαν μοναχοί, αναχωρητές, ερημίτες ή ασκητές, αφού υπέβαλλαν το σώμα τους σε δοκιμασίες, όπως νηστεία, συνεχή προσευχή, αϋπνία. Το μοναχικό κίνημα ξεκίνησε από την Αίγυπτο (4ος αι.), όπου και αποκρυσταλλώθηκαν οι δύο κλασικές του μορφές, η μοναχική (πρότυπο ο άγιο ς Αντώνιος) και η κοινοβιακή (ιδρυτής ο Παχώμιος). Στη συνέχεια ο μοναχισμός απλώθηκε στην Εγγύς Ανατολή και σε όλο το χριστιανικό κόσμο, προσαρμοζόμενος στις τοπικές συνθήκες. Ο κοινοβιακός μοναχισμός οργανώθηκε καλύτερα με την ίδρυση μοναστηριών. Ο επικεφαλής του μοναστηριού ηγούμενος είναι υπεύθυνος για την τήρηση των κανόνων, τους οποίους οι μοναχοί πρέπει να τηρούν με μεγάλη ευλάβεια. Μεγάλη ακμή γνώρισε ο μοναχισμός μετά την αναστήλωση των εικόνων, οπότε αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των μοναστηριών. Περιοχές ολόκληρες στον Όλυμπο της Βιθυνίας, στην Καππαδοκία και αλλού καλύφθηκαν με μοναστήρια. Το σημαντικότερο όμως μοναστικό κέντρο είναι το Άγιο Όρος στη χερσόνησο του Άθω. Ήδη από τον 9ο αιώνα υπήρχε σημαντική μοναχική κοινότητα, η οποία στη συνέχεια εξελίχθηκε σε μοναστική πολιτεία με τη συνεχή ίδρυση νέων μοναστηριών και χάρη στα προνόμια που παραχώρησαν ο Βασίλειος Α', ο Νικηφόρος Φωκάς, ο Ιωάννης Τζιμισκής και άλλοι βυζαντινοί αυτοκράτορες.

Ο όσιος Συμεών ο Στυλίτης. Μικρογραφία από Ευαγγελιστάριο της Μονής Διονυσίου, Άγιο Όρος. Υπήρχαν μοναχοί που περνούσαν χρόνια στην κορυφή μιας κολόνας (στυλίτες), άλλοι προσεύχονταν με τα χέρια σηκωμένα ψηλά παρακολουθώντας τον ήλιο από την ανατολή μέχρι τη δύση και άλλοι έκλαιγαν συνεχώς καθώς προσεύχονταν.