14.4 Η θέση της Ελλάδας στον κόσμο

Ο ρόλος ενός κράτους στον διεθνή χώρο καθορίζεται από την γεωγραφική, δημογραφική*, πολιτική και οικονομική θέση του, στην παγκόσμια κατάταξη των διακοσίων περίπου κρατών του πλανήτη. Από την άποψη αυτή, η Ελλάδα είναι μια χώρα με σχετικά μικρή έκταση και πληθυσμό, που βρίσκεται στο σημαντικό για τα διεθνή δεδομένα Νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης. Συγχρόνως, η Ελλάδα σήμερα, μετά τα τριάντα χρόνια (1974-2004) της Ελληνικής Δημοκρατίας και τα 25 χρόνια συμμετοχής της στη ΕΕ, αποτελεί ένα κράτος με σταθερότητα τόσο στους δημοκρατικούς θεσμούς, όσο και στην οικονομική της ανάπτυξη (μεταξύ 25ης και 29ης θέσης στην παγκόσμια οικονομική κατάταξη).

Εξάλλου, στο διεθνή χώρο η Ελλάδα συμμετέχει ως ιδρυτικό μέλος στον ΟΗΕ και σε όλους σχεδόν τους Διεθνείς Οργανισμούς που λειτουργούν είτε στο πλαίσιο του ΟΗΕ (Ουνέσκο, Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, Συμβούλιο Ευρώπης), είτε ανεξάρτητα από τον ΟΗΕ (ΝΑΤΟ, ΟΟΣΑ, ΟΑΣΕ).

Ως μέλος εξάλλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμμετέχει ενεργά στις διεθνείς ανθρωπιστικές, οικονομικές, και πολιτικές πρωτοβουλίες της Ένωσης, διαδραματίζοντας ένα σταθερά σημαντικό διεθνή ρόλο.

Με αυτά τα δεδομένα, η Ελλάδα αποκτά ένα σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη, την εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών και την προστασία του περιβάλλοντος και των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

φωτ. 14.15 Κέρκυρα. Τα Ελληνικά νησιά και οι αρχαιότητες αποτελούν πόλο έλξης χιλιάδων τουριστών ετησίως. Το 9% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της Ελλάδας, προέρχεται από τη γεωργία. Το 22% από τη βιομηχανία. Ήδη, η Ελλάδα, με παράδοση στην τσιμεντοβιομηχανία και τη βιομηχανία τροφίμων, εισέρχεται στην παραγωγή τεχνολογίας και τηλεπικοινωνιών. Το 70% του ΑΕΠ προέρχεται από τις υπηρεσίες. Σημαντικό μέρος του εθνικού πλούτου εξάλλου, προέρχεται από τη ναυτιλία και τον τουρισμό. Στους τομείς αυτούς η χώρα μας κατέχει την 3η και 15η θέση παγκόσμια. - Να ενημερωθείτε για τη διεθνή θέση της χώρας μας στους δυο αυτούς τομείς από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (www.not.gr) και το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας (www.egovyen.gr).

φωτ.14.16 Οι ελληνικής καταγωγής πολίτες του κόσμου (βλ. κεφ. 7.2), κάτοικοι περισσότερων από 140 νέων πατρίδων, προέρχονται από τα κύματα ελλήνων μεταναστών του προηγουμένου αιώνα, όταν η Ελλάδα αποτελούσε χώρα εξαγωγής εργατικού δυναμικού. Αυτός ο ελληνισμός της διασποράς, οι απόδημοι και οι ομογενείς**, αποτελούν γέφυρες διαπολιτισμικής συνεργασίας. Σε 3.500.000 ανέρχεται ο απόδημος Ελληνισμός στην Αμερική, σε 1.300.000 στην Ευρώπη, 700.000 στην Αυστραλία και 200.000 στην Ασία και την Αφρική. Μπορείτε να ενημερωθείτε για τους Έλληνες της Διασποράς από τη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού (www.ggae.gr). Σήμερα η Ελλάδα από χώρα εξαγωγής μεταναστών είναι χώρα υποδοχής μεταναστών. Να συζητήσετε στην τάξη τις υποχρεώσεις που γεννά ο νέος αυτός ρόλος.

*Δημογραφικός: αυτός που αφορά τον πληθυσμό (δήμος = λαός, πληθυσμός + γράφω).

**Απόδημοι, Ομογενείς: οι ξενιτεμένοι (απόδημοι) Έλληνες. Ομογενείς =ομοεθνείς, δηλαδή αυτοί που ανήκουν στο ίδιο γένος, έθνος.

πίνακας 14.2 Οι γείτονες χώρες που περιλαμβάνονται στο ΣΟΑΒ. Με την ιδιότητά της ως κράτους-μέλους της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα διαθέτει το 0,20% του ετήσιου Ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της σε διεθνή αναπτυξιακή βοήθεια. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει καταρτίσει 5ετές Σχέδιο για την Οικονομική Ανασυγκρότηση των Βαλκανίων (ΣΟΑΒ 2002-2007), το οποίο προβλέπει χρηματοδότηση δράσεων για την προώθηση παραγωγικών επενδύσεων και την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και του κράτους δικαίου στις βαλκανικές χώρες. - Να συζητήσετε στην τάξη πόσο σημαντικές είναι οι οικονομικές και πολιτικές σχέσεις της Ελλάδας με τις βαλκανικές γείτονες χώρες.

φωτ. 14.17 Το σήμα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας. Ο πολιτισμός αποτελεί έναν χώρο στον οποίο η Ελλάδα έχει μία σημαντική παγκόσμια παρουσία. Η γλώσσα, το θέατρο, η ποίηση, η μουσική, ο χορός, η φιλοσοφία, τα μνημεία τέχνης και αρχιτεκτονικής, οι Ολυμπιακοί Αγώνες και η Ολυμπιακή εκεχειρία αποτελούν στοιχεία διεθνούς προβολής της χώρας. - Να συζητήσετε στην τάξη τρόπους καλλιέργειας αυτής της πλούσιας παράδοσης, στο πλαίσιο της τοπικής σας κοινωνίας.