Διδακτικά Βιβλία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

2.3 Η θρησκεία

Η εξάπλωση του Ελληνισμού και η ανάμειξη του με τους λαούς της Ανατολής είχε συνέπειες και στη θρησκεία. Οι συνθήκες ευνοούσαν την ανάμειξη των θρησκευτικών πεποιθήσεων και παράλληλα την εμφάνιση νέων λατρειών. Λόγοι περισσότερο κοινωνικοί και πολιτικοί, παρά καθαρά πνευματικοί, δηλαδή θρησκευτικοί, συνέβαλαν στη διαμόρφωση νέων θρησκευτικών πεποιθήσεων. Οι βασιλείς, θέλοντας να εδραιώσουν την κυριαρχία τους και να γίνουν αποδεκτοί από τους υπηκόους τους, συνεργάστηκαν με τα τοπικά ιερατεία και υιοθέτησαν τοπικές δοξασίες και λατρείες. Από την άλλη πλευρά, η αβεβαιότητα που είχαν δημιουργήσει οι συνθήκες της ζωής, οδήγησαν τον απλό πολίτη στην αναζήτηση έντονων συγκινήσεων μέσω της θρησκείας και στην καλλιέργεια της ελπίδας για μια καλύτερη «ζωή» μετά το θάνατο. Έτσι, εκτός από τις παραδοσιακές λατρείες, επικράτησαν κυρίως λατρείες με μυστηριακό χαρακτήρα, όπως τα Ελευσίνια μυστήρια, οι Διονυσιακές τελετές και τα μυστήρια της Ίσιδας, του Μίθρα και της Κυβέλης. Παράλληλα, δημιουργήθηκαν και καινούργιες, όπως συνέβη με τη λατρεία του Σάραπη. Ήταν θεός αντίστοιχος με τον Πλούτωνα αλλά με ιδιότητες και άλλων θεοτήτων του Ολυμπιακού πανθέου. Τη λατρεία του επέβαλε στην Αίγυπτο ο Πτολεμαίος. Αργότερα, τον 3ο αι. π.Χ. έγινε αποδεκτή η λατρεία του Σάραπη σε πολλές πόλεις του ελλαδικού χώρου και σε νησιά του Αιγαίου.

Πάπυρος από την Αίγυπτο (1ος αι. π.Χ.). Περιέχει την επιστολή ενός εργάτη στη γυναίκα του. Είναι γραμμένη στην απλή γλώσσα που μιλούσαν εκείνη την εποχή. (Τορόντο, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Βικτωρίας)

Άγαλμα της θεάς Ίσιδας των ελληνιστικών χρόνων. Η λατρεία της αιγυπτιακής αυτής θεότητας ήταν ευρύτατα διαδεδομένη α' όλο τον ελληνιστικό κόσμο. (Ρώμη, Μουσείο Καπιτωλίου)

Η τεχνητή αυτή συνένωση ποικίλων θρησκευτικών δοξασιών και η διαμόρφωση νέων λατρειών είναι γνωστή με τον όρο θρησκευτικός συγκρητισμός.