Σχέσεις θρησκείας και επιστήμης

Για να γίνει αυτό χρειάστηκε να αναθεωρηθούν κάποιες λαθεμένες αντιλήψεις:

• Το "πίστευε και μη ερεύνα", που υιοθετήθηκε από κάποιους χριστιανικούς κύκλους δεν έγινε ποτέ καθολική χριστιανική αλήθεια. Άλλωστε τα δόγματα της Εκκλησίας δεν ταυτίζονται με την ανελευθερία, την έλλειψη κριτικού πνεύματος και την αυταπόδεικτη αυθεντία (δογματισμός). Αντίθετα, στηρίζονται στην ιστορική εμπειρία της Εκκλησίας για το Χριστό, είναι κοινή πείρα όλων των πιστών, επηρεάζουν όλη τη ζωή του ανθρώπου, γίνονται πάντα αποδεκτά με την πίστη που αναπτύσσεται μέσα στα πλαίσια της ελευθερίας και αποτελούν το σύνορο-όριο ανάμεσα στη γνήσια και στη λαθεμένη πίστη (αίρεση), χωρίς όμως να εξαντλούν όλη την αλήθεια.

• Η επιστήμη με βασική της αρχή την αμφιβολία, επειδή ερευνά με βάση τη λογική τον αισθητό κόσμο για να προσφέρει με αντικειμενικό τρόπο τη φυσική γνώση, είναι από τη φύση της πεπερασμένη και διαρκώς μεταβαλλόμενη. Δεν μπορεί συνεπώς με τις αρχές και τις προϋποθέσεις της να αναφέρεται στον υπεραισθητό κόσμο και να προσπαθεί να δογματίσει για θέματα πίστης και ελευθερίας.

• Η ζωντανή πίστη δεν έρχεται σε αντίθεση με το λογικό του ανθρώπου, ούτε αποτρέπει την έρευνα για τις ιστορικές συνθήκες κάτω από τις οποίες διαμορφώθηκαν και διαδόθηκαν τα δόγματά της. Άλλωστε οι ιστορικές πηγές για το πρόσωπο του Χριστού, αλλά και οι ίδιες οι πληροφορίες της Βίβλου, έγιναν αντικείμενο μακρόχρονης και επίπονης έρευνας και από θεολόγους και από επιστήμονες. Αυτό το γεγονός δεν ενόχλησε ποτέ την Εκκλησία. Αντίθετα, όταν αυτό γινόταν με αντικειμενικότητα, το επιδίωξε και το υποστήριξε. Υπήρξαν, βέβαια, και περιπτώσεις που έγινε εκμετάλλευση της πίστης ή ακόμα χειρότερα εμπορευματοποίησή της.

• Κάποιες φορές, ιδιαίτερα στο παρελθόν, υπήρξε έντονος ο πειρασμός ανάμεσα σε κάποιους επιστήμονες να θεοποιηθεί η επιστήμη, να μετατραπεί δηλαδή στην ουσία σε πίστη και να παραμερίσει τον Θεό από τη ζωή των ανθρώπων. Υποστηρίχθηκε ότι ο Θεός δεν υπάρχει, εφόσον δε μπορούμε να αποδείξουμε επιστημονικά την ύπαρξή του. Οι απροκατάληπτοι όμως επιστήμονες παρατήρησαν ότι, όπως δεν μπορούμε να αποδείξουμε επιστημονικά την ύπαρξη του Θεού, έτσι δεν μπορούμε και να την αποκλείσουμε.