α) Η ιστορία του βιβλίου του Ιωνά

Ο Θεός έστειλε τον Ιωνά στη Νινευί, την πρωτεύουσα των ειδωλολατρών Ασσυρίων, να τους ελέγξει για τις αμαρτίες τους δίνοντάς τους έτσι την ευκαιρία να μετανιώσουν και να σωθούν. Ο Ιωνάς όμως δεν ήθελε να κηρύξει σε ειδωλολάτρες. Γι' αυτό ανέβηκε σ' ένα πλοίο και έπλευσε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Στη διάρκεια του ταξιδιού ξέσπασε καταιγίδα και το πλοίο κινδύνευε να βυθιστεί. Τότε οι ναυτικοί σκέφτηκαν ότι κάποιος ταξιδιώτης πρέπει να είναι η αιτία του κακού. Για να τον βρουν έριξαν κλήρο, κι ο κλήρος έπεσε στον Ιωνά, ο οποίος παραδέχτηκε την ευθύνη του. Τους πρότεινε μάλιστα να τον ρίξουν στη θάλασσα για να γλιτώσουν εκείνοι από τον κίνδυνο. Πράγματι οι ναυτικοί το έκαναν και η τρικυμία σταμάτησε. Ο Ιωνάς όμως δεν πνίγηκε, αφού ένα μεγάλο ψάρι τον κατάπιε. Τρία μερόνυχτα έμεινε στην κοιλιά του ψαριού. Εκεί προσευχόταν θερμά στο Θεό:

«Μέσα στη θλίψη μου σ' εσένα Κύριε φώναξα κι εσύ μου αποκρίθηκες… Στα βάθη μ' έριξες, μες στην καρδιά της θάλασσας, τα ρεύματα με περικύκλωσαν… Σκεφτόμουν: δε με φροντίζει πια… Τα νερά με σκέπασαν ως το λαιμό. Η θάλασσα η απύθμενη με περικύκλωσε, φύκια δέθηκαν στο κεφάλι μου τριγύρω… Εσύ όμως Κύριε, Θεέ μου, ζωντανό μ' έβγαλες… Σωτήρας μου είσαι Κύριε εσύ».

Το κήτος έβγαλε τον Ιωνά σε μια ακτή της Παλαιστίνης. Για δεύτερη φορά ο Θεός τον πρόσταξε να πάει στη Νινευί. Τότε ο Ιωνάς υπάκουσε. Το κήρυγμά του βρήκε ανταπόκριση όχι μόνο στο λαό της πόλης αλλά και στο βασιλιά. Όλοι μετάνιωσαν για τα λάθη και τις αμαρτίες τους και ζήτησαν συγνώμη από το Θεό. Ο Θεός τους συγχώρησε, αλλά ο Ιωνάς αντί να χαρεί, διαμαρτυρήθηκε για την αγάπη του Θεού προς τους ειδωλολάτρες. Δυσαρεστημένος αποσύρθηκε σ' έναν λόφο, κοντά στη Νινευί και κοιτούσε την πόλη από μακριά. Τότε ο Θεός, για να τον προστατέψει απ' τη ζέστη, έκανε να φυτρώσει δίπλα του μια μεγάλη κολοκυθιά. Ο ίσκιος της προστάτευε τον Ιωνά από τον ήλιο. Η χαρά του όμως δεν κράτησε πολύ, αφού την άλλη κιόλας μέρα η κολοκυθιά ξεράθηκε. Ο Ιωνάς λυπήθηκε πολύ για το φυτό. Τότε του είπε ο Θεός: «Πρόσεξε Ιωνά: Εσύ ούτε κοπίασες γι' αυτό το φυτό ούτε το έκανες να μεγαλώσει. Μόνο του μεγάλωσε μέσα σε μια νύχτα και την άλλη μέρα ξεράθηκε. Κι όμως λυπήθηκες γι' αυτό! Εγώ δεν έπρεπε να λυπηθώ για τη Νινευί, τη μεγάλη πόλη; Σ' αυτήν υπάρχουν περισσότεροι από εκατόν είκοσι χιλιάδες άνθρωποι που δεν ξέρουν να ξεχωρίσουν το αριστερό τους χέρι από το δεξί. Επίσης, εκεί υπάρχουν και πολλά ζώα».

Η τριήμερη παραμονή του Ιωνά στην κοιλιά του κήτους έγινε στα Ευαγγέλια προεικόνιση για το θάνατο, την τριήμερη ταφή και την ανάσταση του Ιησού. Διαβάζουμε στην Καινή Διαθήκη: Όπως δηλαδή ο προφήτης Ιωνάς ήταν τρεις μέρες και τρεις νύκτες στην κοιλιά του κήτους, έτσι θα είναι κι ο Υιός του Ανθρώπου (= ο Χριστός) μέσα στη γη τρεις μέρες και τρεις νύκτες. (Μτ 12, 40)