Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ορίζοντες :: Κριτική τηλεόρασης

( θέαμα προετοιμασίας, όχι πολέμου :: 19-03-2003) 

Φαινόμενα

Θέαμα προετοιμασίας, όχι πολέμου

Παρά την αδιάκοπη ροή πληροφοριών για τον πόλεμο που πλησιάζει, το σύστημα επικοινωνίας θα αντιμετωπίσει μια νέα εποχή μετά την απαγόρευση πολεμικών ανταποκρίσεων

ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ

Εικόνες πολεμικής προπαγάνδας από τις δύο πολεμικές μηχανές που ετοιμάζονται να συγκρουστούν για να φτιάξουν ατμόσφαιρα αξιοποιώντας τη λειτουργία του επικοινωνιακού συστήματος

Ένα αγχωτικό πινγκ-πονγκ πλάνων και πληροφοριών έχει ξεκινήσει στα παγκόσμια δίκτυα, τα οποία αναμεταδίδουν τις εξελίξεις της διπλωματίας και τις προετοιμασίες του πολέμου, που μουδιάζει το βλέμμα καθώς προσπαθεί να μη χάσει κίνηση και πλάνο. Μουδιάζει και η σκέψη.

Ορισμένοι βρίσκονται στους δρόμους, όπως δείχνει το ρεπορτάζ του Μιχάλη Γρυπιώτη για το «Μήλον της Έριδος» της ΝΕΤ. Ένα αλαλούμ πλήθος στους αμερικανικούς δρόμους, άλλοι είναι υπέρ του πολέμου και άλλοι εναντίον, μοιάζουν περισσότεροι αυτοί. Ένας τρελάρας, γυμνός, με το εσώρουχο μόνο και καουμπόικο καπέλο, τραγουδάει στους δρόμους της Νέας Υόρκης με την κιθάρα του για τον πόλεμο. Υπέροχες αντιθέσεις, που τις καταπίνει με θεαματική βουλιμία το μιντιακό θέαμα.

Εικόνες από την ιρακινή τηλεόραση, που προβάλλει στους «Διαξιφισμούς» του ο Νίκος Χατζηνικολάου, προκαλούν χαμόγελο με την προπαγανδιστική τους αφέλεια. Με μουσική επένδυση - θυμίζει πολύ τα εγχώρια σκυλάδικα, προκαλώντας πρόσθετους διασκεδαστικούς συνειρμούς στον Έλληνα τηλεθεατή - ένας τραγουδάει για τον Σαντάμ, ένας άλλος απαγγέλλει ποιήματα για το σθένος των Ιρακινών, μια Ιρακινή μαντιλοδεμένη υμνεί με πάθος στον λόγο της τον Σαντάμ και τη χώρα, ενώ πλάνα δείχνουν παρελάσεις και στρατιωτικές ασκήσεις.

Άλλα πλάνα που κάνουν τον γύρο του κόσμου δείχνουν τον Μπους να παίζει με τα σκυλάκια του, με ύφος αμέριμνο, αυτός ο Άρχων του πολέμου, σε μια τρυφερή, ειρηνική δραστηριότητα.

Ο Σαντάμ, σε τηλεοπτική του εμφάνιση, μιλάει για τον πόλεμο που θα ξεσπάσει όπου γης, αέρας και θάλασσα.

Το πανηγύρι της οπτικοακουστικής προπαγάνδας προκαλεί ακόμη και θυμηδία. Την ίδια στιγμή, σοβαρότατες αναλύσεις και ανταποκρίσεις επιχειρούν να δώσουν το κλίμα. Το θέαμα ντοπάρει την πολεμική ατμόσφαιρα. Ο ίδιος ο πόλεμος, όμως, δεν θα 'χει εικόνες, σύμφωνα με την αυταρχική μιντιακή προπαγάνδα του αμερικανικού Πενταγώνου.

Αυτή είναι η νέα εκδοχή για την επικοινωνιακή εποχή μας, που μέχρι τώρα αξιοποίησε την τεχνολογία της για να σκηνοθετήσει εικόνες πολέμου - στον Περσικό, το Αφγανιστάν, ακόμη και τη Γιουγκοσλαβία, όπου μπορεί να μην ήταν παρόντα αμερικανικά δίκτυα, ήταν όμως άλλων χωρών και ιδίως τα ελληνικά.

Αν για την παγκοσμιοποίηση ο πρώτος όρος ήταν το καθημερινό επικοινωνιακό πανηγύρι, αυτή η νέα συνθήκη «μη επικοινωνίας», υπό την οποία θα διεξαχθεί η κορυφαία σύγκρουση, δεν μπορεί παρά να είναι καμπή στην εξέλιξή της.

Άραγε, εκείνη η μποντριγιαρική ρήση, ότι σε αυτόν τον τέταρτο παγκόσμιο πόλεμο το διακύβευμα είναι η ίδια η παγκοσμιοποίηση, δείχνει να επαληθεύεται; (Κατά τον Μποντριγιάρ, που θεωρεί ότι τρίτος ήταν ο Ψυχρός Πόλεμος, από τον έναν πόλεμο στον άλλο προχωρούσαμε ολοένα προς μία μοναδική παγκόσμια τάξη πραγμάτων, που πλέον ολοκληρώθηκε φτάνοντας στα όριά της, στην κυριαρχία της μίας δύναμης).

Άραγε, την ίδια ώρα που το παγκόσμιο σύστημα ενημέρωσης παρατάσσει στα «μέτωπα» τις δυνάμεις του και που το τηλεοπτικό θέαμα έχει στήσει το καθιερωμένο πανηγύρι, αντιμετωπίζει και ένα είδος κρίσης στον πυρήνα του; Ήρθε η στιγμή του απόλυτου ελέγχου του;

Μαζί με τα νέα εργαλεία ερμηνείας που θα χρειαστεί η σκέψη για να οριοθετήσει την επομένη ημέρα, τους νέους τρόπους ειρηνικής οργάνωσης, αφού ο ΟΗΕ δείχνει να έχει καταρρεύσει - υπήρξε σαφής ο Γιάννος Παπαντωνίου στους «Διαξιφισμούς» για το θέμα - γιατί να μη δημιουργηθεί η ανάγκη και για νέους κανόνες της παγκόσμιας επικοινωνίας. Το θέμα είναι αν θα τους ορίσουν οι απαγορεύσεις της υπερδύναμης ή οι αντιστάσεις των στρατών των ανταποκριτών. Οι δικοί μας δείχνουν αποφασισμένοι να μείνουν στις επάλξεις.

Οι εκφράσεις που χρησιμοποιεί ο εκπρόσωπος Τύπου της αμερικανικής πρεσβείας, Τόμας Πιρς, καλεσμένος της Άννας Παναγιωταρέα, δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία πάντως για το γεγονός της αυτοπεποίθησης της μεγάλης δύναμης: «Στο Αφγανιστάν θέλαμε να δημιουργήσουμε μια κυβέρνηση…» και «στη Γιουγκοσλαβία θέλαμε να… ». Μα, ποιοι είστε εσείς που θέλετε για τους άλλους; ρωτάει ευθαρσώς η κ. Παναγιωταρέα. Μην ξεχνάτε ότι είχαμε και τους συμμάχους μαζί στις προηγούμενες περιπτώσεις, απαντάει ο κ. Πιρς. Και τώρα έχουν. Ο κόσμος βρίσκεται σε αναστάτωση, το ίδιο και το σύστημα επικοινωνίας, πιο αναγκαίο και ταυτοχρόνως πιο ευαίσθητο από κάθε άλλη φορά.