Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ορίζοντες :: Πορτρέτο

( διευθύνει τη "συναυλία" της ακρόπολης :: 16-01-2003) 

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΥΡΑΣ

Διευθύνει τη "συναυλία" της Ακρόπολης

Ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω από τα αναστηλωτικά έργα της Ακρόπολης έχει όνομα. Είναι ο Χαράλαμπος Μπούρας και τιμήθηκε χθες από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με τη διάκριση του Ταξιάρχη του Φοίνικος

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΤΗΜΕΡΤΖΗ

Το αναστηλωτικό έργο της Ακρόπολης μοιάζει με μια συναυλία, με παρτιτούρες τις μελέτες. Ο Χαράλαμπος Μπούρας (που τιμήθηκε χθες από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλο) διευθύνει την "ορχήστρα" από ένα αόρατο πόντιουμ 28 χρόνια τώρα

Αν φαντασθούμε τα ερειπωμένα αρχιτεκτονικά μέλη ενός αρχαίου μνημείου σαν σκόρπιες αράδες και ημιτελείς λέξεις ενός κειμένου, που πρέπει να μπουν στη θέση τους για να διαβαστεί, ο καθηγητής της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής κ. Χαράλαμπος Μπούρας δεν είναι ποιητής. Είναι, όμως, εκείνος που συνέταξε "τη γραμματική της λιθοδομίας" για να μιλιέται σωστά η γλώσσα της αποκατάστασης των μνημείων. Είναι αυτός που επέβαλλε έναν "κώδικα επιστημονικής ηθικής" στη μεταχείριση των αρχαίων λίθων. Σύμφωνα με αυτόν τον κώδικα, κανένα θραύσμα δεν μπορεί να βιάζεται, να τρυπιέται, να απολαξεύεται βάναυσα, να παρατοποθετείται από τους αναστηλωτές.

"Η δική μου βράβευση οφείλεται στο έργο των συνεργατών μου. Χωρίς αυτούς, δεν θα ήμουν, δεν θα έκανα τίποτα", δηλώνει εξ αρχής ο 69χρονος κ. Μπούρας, και αναφέρει τον αείμνηστο Αλέκο Παπανικολάου, τον Μανώλη Κορρέ, τον Νίκο Τογανίδη, τον Τάσο Τανούλα, την Μαίρη Ιωαννίδη, αλλά και όλους όσους συνέβαλαν στο έργο, "ιδιαίτερα τους τεχνίτες και τους μαρμαράδες, με πρώτο τον αείμνηστο Νίκο Σκαρή. Διδάχθηκα απ' όλους αυτούς", καταλήγει.

Το αναστηλωτικό έργο της Ακρόπολης μοιάζει με την εκτέλεση μιας μουσικής συναυλίας. Με παρτιτούρες τις μελέτες, εκατοντάδες διαφορετικά όργανα, σολίστες και χορωδούς. Ο κ. Μπούρας είναι ο άνθρωπος που διευθύνει αφιλοκερδώς την ορχήστρα από ένα αόρατο πόντιουμ επί 28 ολόκληρα χρόνια.

Τιμήθηκε δε χτες, όχι μόνο για το έργο της Ακρόπολης που άλλαξε την πορεία των αναστηλώσεων των λίθινων κτιρίων στην Ελλάδα, αλλά και για μια λησμονημένη ελληνική αρετή: την προσφορά.

Λιτός και λιτοδίαιτος, με τα γυαλάκια, την ευγένεια, το χαμηλό προφίλ, ο κ. Μπούρας μοιάζει με τον κλασικό λεπτολόγο καθηγητή που επιμένει να "ψειρίζει" τα σχέδια, τις εργασίες, την τεκμηρίωση, πριν και μετά την αποτύπωση, την απόδοση. Είναι ο τύπος που πλένει ο ίδιος προσεκτικά τα πενάκια του σχεδίου από το μελάνι, για να μη χαλάνε.

"Στην πραγματικότητα είναι ένας στρατευμένος. Σημαία και ιδεολογία του, είναι το κέρδος των μνημείων", λέει γι' αυτόν ο μηχανικός Κώστας Ζάμπας. "Το ελάττωμά του είναι ότι έχει μεγάλες απαιτήσεις, πρώτα από τον εαυτό του και μετά από τους άλλους", παρατηρεί η σύζυγός του, αρχιτέκτων Κορνηλία Χατζηασλάνη.

Να είναι αυτός ο λόγος που το έργο της αναστήλωσης της Ακρόπολης καθυστερεί να ολοκληρωθεί; "Οι πιο πολλές μελέτες είναι έτοιμες από τη δεκαετία του '80", απαντά ο κ. Μπούρας. "Η σοβαρότερη καθυστέρηση οφειλόταν στους μηχανισμούς, τη χρηματοδότηση, που εμπόδιζαν την ανάπτυξη του έργου". Υπόσχεται δε ότι με την τεράστια ώθηση που δόθηκε με την επίλυση αυτών των προβλημάτων τα υπεσχημένα έργα θα έχουν αποδοθεί έως το 2004. Το έργο-σταθμός του Χαράλαμπου Μπούρα, που υπήρξε μαθητής του Αναστασίου Ορλάνδου και μνημονεύει ως δασκάλους του τον Ιωάννη Τραυλό και τον Ευστάθιο Στήκα, θεωρείται "η βυζαντινή ναοδομία στην Ελλάδα κατά τον 12ο αιώνα" που κυκλοφόρησε πρόσφατα από την Εμπορική Τράπεζα και συνυπογράφεται με την πρώτη σύζυγό του, αείμνηστη Λασκαρίνα Μπούρα. Κι αυτό γιατί παρουσιάζει για πρώτη φορά πλήθος άγνωστα μνημεία, τα χρονολογεί, μελετά και αναλύει, όχι μόνο την αρχιτεκτονική μορφή αλλά και τον πλούσιο γλυπτό τους διάκοσμο. Προχωρεί "στη σύνθεση της αρχιτεκτονικής με την ιστορική έρευνα".

Ποια είναι η θέση του κ. Χαράλαμπου Μπούρα, που είναι το μακροβιώτερο μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, όταν πρέπει να αποφανθεί για την τύχη ενός αρχαίου, που λ.χ. εμποδίζει κάποιο σύγχρονο αναπτυξιακό έργο; Στα αυτιά μας ηχεί σαν επωδός: "Να φωτογραφηθεί, να σχεδιασθεί λεπτομερώς, να αποτυπωθεί, να μελετηθεί εξαντλητικά, να αποδοθεί και να δημοσιευθεί". Ανεξάρτητα από την απόφαση για τη μοίρα του μνημείου. Γιατί αυτό είναι το πιο ουσιαστικό θέμα της προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Στη Βραυρώνα και το Ηρώδειο

Για να βρούμε την αληθινά πρωτοπόρα συμβολή του Χαράλαμπου Μπούρα, τις αρχές που πρώτος εφάρμοσε και σήμερα έχουν πλέον καθιερωθεί ως κοινός τόπος, πρέπει να πάμε πίσω στο 1960, στην αναστήλωση μιας στοάς, που έκανε μόνος, χωρίς τα φώτα της δημοσιότητας και τα μεγάλα κονδύλια, σ' ένα απόμακρο ιερό της Αττικής, τη Βραυρώνα. "Στην αναστήλωση της Στοάς της Βραυρώνας δεν άγγιξε τα ερείπια σύγχρονο εργαλείο. Τα κομμάτια προσαρμόσθηκαν έτσι ώστε να μπορώ να τα διαλύσω και να τα επανατοποθετήσω. Το ίδιο και στην αναστήλωση του κλιμακοστασίου του Ηρωδείου το 1965", λέει με μια δόση περηφάνιας. Εκεί εφάρμοσε τις δυο αρχές που του πιστώνονται επιστημονικά: Την "αναστρεψιμότητα" των εργασιών - όρος δικός του που έχει καθιερωθεί - και τη διατήρηση της ακεραιότητας και αυτοτέλειας των αρθρωτών λίθινων κομματιών.