Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ορίζοντες :: Καλλιτεχνική είδηση

( ο θησαυρός του ρεμπέτη :: 21-03-2003) 

Ο θησαυρός του ρεμπέτη

Ποιος ξέρει πόσοι ακόμη μουσικοί θησαυροί είναι κρυμμένοι… Απόδειξη; Αρχείο με 250 ανέκδοτα ρεμπέτικα και 1.600 χειρόγραφα του συνθέτη Σταύρου Παντελίδη ήρθε τώρα στο φως

ΠΑΝΟΣ ΓΕΡΑΜΑΝΗΣ

Το πλούσιο αρχείο ενός σημαντικού συνθέτη του σμυρναίικου και ρεμπέτικου τραγουδιού, του Σταύρου Παντελίδη, ήρθε στο φως, 47 χρόνια μετά τον θάνατό του, και πρόκειται να κυκλοφορήσει σε τόμο από τον εγγονό του, Βασίλη Πετρόχειλο, καθηγητή μουσικής. Στο αρχείο του Παντελίδη, ο οποίος έπαιζε και έγραφε τραγούδια μέχρι τις τελευταίες μέρες της ζωής του, το 1956, στον Υμηττό, περιλαμβάνονται 1.600 χειρόγραφα, στίχοι και μουσικές σε παρτιτούρες, για 250 τραγούδια, τα οποία παραμένουν ανέκδοτα.

Τούτη η σπάνια μουσική κληρονομιά βρίσκεται στα χέρια του Βασίλη Πετρόχειλου, ο οποίος την απέκτησε από την αδελφή του Σταύρου Παντελίδη. Τα διασωθέντα τραγούδια είναι σμυρναίικα, ρεμπέτικα, λαϊκά, δημοτικά, αλλά και τραγούδια που καλύπτουν το τρίπτυχο Κατοχή - Αντίσταση - Απελευθέρωση και δίνουν εικόνες από την πείνα, τους μαυραγορίτες, τα εγκλήματα των ναζί.

Πολύτιμη παρτιτούρα, με τους στίχους, από το άγνωστο, ώς σήμερα, αρχείο του Σταύρου Παντελίδη

Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι που έχει γράψει πάνω στις παρτιτούρες του ο Σταύρος Παντελίδης με μελανί μολύβι: «Τρία χρονάκια στα βουνά, / με τ' άλλα παλικάρια/ στους Ούνους πάνω πέφταμε/ μανούλα σαν λιοντάρια, / και διώξαμε τον τύραννο/ απ' τη γλυκιά πατρίδα, / όλοι επολεμήσαμε/ με πίστη και μ' ελπίδα». Ο τίτλος είναι «Το ηρωικό αντάρτικο» σε ρυθμό συρτό.

Τα πολύτιμα ντοκουμέντα δείχνουν ότι ο Σταύρος Παντελίδης υπήρξε πολυγραφότατος αλλά και αγνοημένος από τις εταιρείες δίσκων της εποχής, παρότι ήταν από τους ελάχιστους που γνώριζε άριστα να γράφει μουσική σε παρτιτούρες, όχι μόνο για τα δικά του αλλά και για πολλούς συναδέλφους του, το '30, '40 και '50. Γεννημένος στη Σμύρνη το 1891, ο Παντελίδης είχε σπουδάσει εκεί σε ωδείο και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, όταν εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, εργάστηκε ως μουσικός. Έπαιζε μαντολίνο, κιθάρα, μπάντζο και, φυσικά, μπουζούκι. Στη φωνογράφηση μπήκε από το 1933, όταν πρωτολειτούργησε το εργοστάσιο της Columbia στη Ριζούπολη.

Τα 60-70 τραγούδια του που έχουν κυκλοφορήσει σε δίσκους, και τώρα υπάρχουν σε CD, δεν περιλαμβάνονται στα χειρόγραφα του αρχείου του. Είναι γνωστές οι επιτυχίες του που κυκλοφόρησαν το 1953-55 με τον Στέλιο Καζαντζίδη: «Είδα κι έπαθα κυρά μου», «Μια Κυριακή στη φυλακή», ενώ, σύμφωνα με μαρτυρίες, μοιράζεται με τον Στέλιο Χρυσίνη, τον Τσάντα και τον Στελλάκη Περπινιάδη το μεγάλο σουξέ «Ένας μάγκας στο Βοτανικό». Ρεμπέτικα του Σμυρνιού συνθέτη που ερμήνευσαν οι Ρίτα Αμπατζή, Ρόζα Εσκενάζη, Γιώργος Κάβουρας, Στράτος Παγιουμτζής, Πρόδρομος Τσαουσάκης, Θανάσης Ευγενικός, Κάκια Μενδρή.

Έφυγε με το μπουζούκι αγκαλιά…

Ξεχασμένος από την πολιτεία, αγνοημένος από τους φίλους, ο Σταύρος Παντελίδης έπαιζε μπουζούκι για να ξεχνάει τον καημό, σ' ένα κουτούκι στην αγορά του Βύρωνα (σήμερα κουτούκι Καρακούλια). Ο εγγονός του Βασίλης Πετρόχειλος θυμάται όταν ήταν 7 ετών, τη νύχτα της 23ης Ιανουαρίου 1956, η οικογένειά του αναστατώθηκε όταν πληροφορήθηκαν ότι ο μπαρμπα-Σταύρος λιποθύμησε με το μπουζούκι αγκαλιά. Από το σπίτι τους στον Υμηττό έτρεξαν όλοι και τον πήγαν στο νοσοκομείο, όπου υπέκυψε ύστερα από 15 ώρες.