Αντιποπ λεμική διαμαρτυρία

Το αντιπολεμικό κλίμα στο τραγούδι (και δη στην ποπ) όλο και διογκώνεται. Ακόμη και στις τάξεις των Αμερικανών μουσικών. Το μαρτυρούν κι οι στίχοι τους…

ΧΑΡΗ ΠΟΝΤΙΔΑ

Η Σέριλ Κρόου φρόντισε να κάνει τα συναισθήματα της γνωστά επί σκηνής: ένα μεγάλο «No War» (Όχι στον Πόλεμο) δέσποζε στο λουρί της κιθάρας της

«Πόσοι άνθρωποι πρέπει να σκοτωθούν σήμερα;» λέει το ρεφρέν του τελευταίου τραγουδιού των Beastie Boys που διατίθεται - αποκλειστικά - στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση http: //www.beastieboys.com. To τραγούδι «In a World Gone Mad» («Σε έναν κόσμο που τρελάθηκε») μοιράστηκε και σε διάφορους ντισκ τζόκεϊ, οι οποίοι ήταν ανενημέρωτοι μέχρι να φτάσει το κομμάτι στα χέρια τους. «Δουλεύαμε το τελευταίο μας άλμπουμ και συνειδητοποιήσαμε ότι όταν θα ήταν έτοιμο θα ήταν αργά να σχολιάσουμε κάποια πράγματα που μας απασχολούν σήμερα», δήλωσε πριν λίγες ημέρες ο Άνταμ Γιότς των Beastie Boys στους «New York Times». «Έτσι τελειώσαμε το συγκεκριμένο τραγούδι και το ρίξαμε στο Διαδίκτυο. Ήταν μια κίνηση που κάναμε περισσότερο για να δείξουμε στον κόσμο ότι οι απόψεις του κυρίου Μπους δεν αντιπροσωπεύουν όλους τους Αμερικανούς. Και επίσης για να πούμε ότι δεν είναι αντι-αμερικανικό να θέλεις να διαδηλώσεις και να βροντοφωνάξεις την αντίθεσή σου στον πόλεμο αυτό».

Λίγο πριν σημάνουν οι σειρήνες του πολέμου στην Βαγδάτη κι ενώ τα αντιπολεμικά συνθήματα πληθαίνουν απ' όλες τις γωνιές του πλανήτη, οι ρίμες πολλών Αμερικανών δημιουργών γυρίζουν την πλάτη στις μεγαλοστομίες του προέδρου Μπους και διεκδικούν το αυτονόητο, την ειρήνη. Φωνές που δεν προέρχονται μόνον από την κοινότητα των ράπερ (που, έτσι κι αλλιώς, αντιπροσωπεύει το πιο πολιτικοποιημένο κομμάτι των μουσικών), αλλά και από εκπροσώπους του κυρίως ρεύματος, όπως είναι ο Τζορτζ Μάικλ, η Σέριλ Κρόου, ο Ντέιβιντ Μπερν κ.ά.

Ο Τζον Μέλενκαμπ μάλιστα είναι ο πρώτος διεθνής εκπρόσωπος του ροκ (εκατομμυρίων δίσκων) που πρόλαβε και ηχογράφησε αντιπολεμικό τραγούδι, «From Washington», τo οποίο μάλιστα θα μπορούμε να το βρούμε στο σάιτ του (http: //www.mellencamp.com) μόλις διευθετηθούν κάποιες λεπτομέρειες με τη δισκογραφική του εταιρεία. «Θέλει να πολεμήσει με πολλούς» αρχίζει το τραγούδι, «και λέει ότι δεν είναι για το πετρέλαιο/ Στέλνει τους εθνικούς φρουρούς / να αστυνομεύσει τον κόσμο/ από τη Βαγδάτη ώς την Ουάσιγκτον».

«Πάμε Γκουαντανάμο» τραγουδούν μαζί με Ευρωπαίους ράπερ οι Έλληνες Active Member, για τον πρόεδρο Μπους

Η Σέριλ Κρόου δεν έκανε το παραμικρό σχόλιο όταν εμφανίστηκε τη βραδιά των βραβείων Grammy στις αρχές του μήνα, αλλά μια μικρή… λεπτομέρεια στα ρούχα της δήλωνε καθαρά τις προθέσεις της: ένα μεγάλο σήμα της ειρήνης γύρω από τον λαιμό της και ένα «no war» (όχι στον πόλεμο) στο λουρί της κιθάρας της ήταν αρκετό να υπενθυμίσει σε όσους είχαν ζήσει τη δεκαετία του '60, ότι η ποπ μουσική μπορούσε, ενδεχομένως, να αναλάβει ξανά τον αντιπολεμικό της ρόλο.

Προς το παρόν, πάντως, τα νέα αντιπολεμικά τραγούδια απουσιάζουν από τα εμπορικά ραδιόφωνα μιας και των περισσοτέρων παραγωγών ούτε που τους περνάει από το μυαλό να διακινδυνεύσουν την ακροαματικότητά τους. «Δεν νομίζω ότι υπάρχει πιθανότητα να ακούσω το τραγούδι μου στο ραδιόφωνο», έλεγε τις προάλλες ο Τζον Μέλενκαμπ. «Τύποι σαν κι εμένα δεν συγκαταλέγονται πλέον στα ραδιοφωνικά πλέι λιστ».

Το ραδιόφωνο μπορεί να μη συμφωνεί, όμως ουδείς μπορεί να περιορίσει τους μουσικούς να σκέπτονται και να εκφράζονται. Και να καταγγέλλουν ο καθένας με τον δικό του τρόπο.

Οι System of a Down, που είχαν ανέκαθεν πολιτικοποιημένο στίχο, συμπεριέλαβαν στον τελευταίο τους δίσκο κομμάτια αιχμηρά όπως το «Μπουμ» ή το Α.D.D («American Dream Denial», τουτέστι «Άρνηση του Αμερικάνικου Ονείρου»), ενώ ο Τσακ Ντι, από τους Public Enemy, διασκεύασε το «Μπουμ Μπουμ» του Τζον Λι Χούκερ σε «Νο Μπουμ Μπουμ» δίνοντας καθαρό αντιπολεμικό περιεχόμενο. Είναι κι άλλοι που ψάχνουν σε παλιούς «θησαυρούς». Ο Τζορτζ Μάικλ φρέσκαρε το τραγούδι του Ντον Μακλίν «The Grave» («Ο τάφος») για ένα βίντεο που παρουσιάστηκε ήδη στο MTV Ευρώπης, ο Γιο Λα Τένγκο ηχογράφησε τέσσερις εκδοχές του «Nuclear War» («Πυρηνικός Πόλεμος») του Σαν Ρα, ενώ η Ροζάν Κας διάλεξε το «Licence to Kill» (του Μπομπ Ντίλαν) για τα λάιβ της.

Μουσικοί ενωμένοι, ποτέ νικημένοι…

Ο Τζορτζ Μάικλ διάλεξε, με αντιπολεμικό υπονοούμενο, το τραγούδι του Ντον Μακλίν «The Grave» (Ο Τάφος) για να εμφανιστεί στο MTV

Μια «συμμαχία» ετερόκλητων μουσικών (ανάμεσά τους οι Λόρι Αντερσον, Πίτερ Γκάμπριελ, Φίλιπ Γκλας, Λου Ριντ, Ντέιβιντ Μπερν, Ροζάν Κας, Σέριλ Κρόου, Massive Attack, REM, Sonic Youth, Σούζαν Βέγκα, Γκαετάνο Βελόσο, Ντέιβ Μάθιους, Λουτσίντα Ουίλιαμς) συνυπέγραψε τις προάλλες το Musicians United To Win Without War (http: //www.moveon.org), «Ενωμένοι Μουσικοί Για Να Νικήσουν Χωρίς Πόλεμο», παρότι έχουμε να δούμε καιρό νέα δουλειά τους.

«Εάν οι μουσικοί φοβούνται να μη χάσουν το κοινό τους, δεν θα έχουν κοινό σε λίγο καιρό», λέει ο Τζον Μέλεκαμπ. «Δεν κάθεσαι στο στούντιο λέγοντας "μήπως προσβάλουμε κανέναν;". Εάν το κάνουμε αυτό, καλύτερα είναι να αλλάξουμε επάγγελμα».

Ο Ράσελ Σίμονς (της χιπ χοπ κοινότητας) που προσπάθησε να πείσει πολλούς να υπογράψουν στους Musicians United, δεν συμφωνεί ότι το ραδιόφωνο θα απέκλειε αυτόματα ένα αντιπολεμικό τραγούδι που θα είχε απήχηση στο κοινό. «Δεν υπάρχει κανένα μέσο που να ελέγχει το χιπ χοπ», έλεγε. «Πετάς έναν δίσκο έξω από το παράθυρο και κανένας Τζορτζ Μπους δεν μπορεί να το σταματήσει εάν είναι χιτ. Δεν χρειαζόμαστε κανέναν για να μεταφέρει τα μηνύματά μας». Υπ' αυτήν την έννοια, το… ακαταμάχητο αντιπολεμικό άσμα δεν έχει γραφτεί, τουλάχιστον μέχρι στιγμής. Όμως όλα δείχνουν ότι θα έχουμε συνέχεια…

Ελληνική χιπ χοπ αντίδραση

Το δραστήριο χιπ χοπ γκρουπ Active Member είναι το μόνο ελληνικό -προς στιγμήν- που έγραψε τραγούδι κατά του προέδρου Μπους, με αντιπολεμικά υπονοούμενα. Στο τελευταίο τους CD «Πέρασμα στ' ακρόνειρο», στο κομμάτι «Πάμε Γκουαντανάμο» συμμετέχουν Ιταλοί, Άγγλοι και Γάλλοι ράπερ. Το συγκεκριμένο απόσπασμα είναι απο τους Ιταλούς Assalti Frontali: «Δεν θέλουμε τον Μπους, τον γιο τού μπαμπά/ δεν θέλουμε αυτό τον πόλεμο που είναι κόντρα στην ανθρωπότητα / θα πάρουμε ξανά τον ήλιο/ τον ήλιο της ελευθερίας/ πάνω στην παραλία του Γκουαντανάμο». Και τo ρεφρέν είναι απο τους Active Member: «Πάμε σαν διψασμένα πουλιά μέχρι το Γκουαντανάμο/ να πάρουμε τη φωτιά…».