"ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΟ"

Μισό εκατομμύριο επισκέπτες μετά…

Μισό εκατομμύριο άνθρωποι απ' όλο τον κόσμο υπολογίζεται ότι έχουν δει μέχρι σήμερα την περιοδεύουσα έκθεση "Μια Σκηνή για τον Διόνυσο", σε πέντε χρόνια. Σειρά έχουν φέτος το Δουβλίνο και το Βερολίνο, και το 2004 το Ζάλτσμπουργκ και η Αθήνα

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΤΗΜΕΡΤΖΗ

Το κοστούμι της Μήδειας, που σχεδίασε για την αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη η Ντένη Βαχλιώτη, για την παράσταση του Μίνου Βολανάκη (1977, Θέατρο Λυκαβηττού), όπως παρουσιάζεται στην έκθεση "Μια Σκηνή για τον Διόνυσο"

Την 7η Μαρτίου, ημέρα μνήμης της Μελίνας Μερκούρη, μία ημέρα μετά την ενάτη επέτειο του θανάτου της (6 Μαρτίου 1994), στο Κάστρο του Δουβλίνου σηκώνεται η αυλαία της έκθεσης "Μια Σκηνή για τον Διόνυσο" και κορυφώνονται οι εκδηλώσεις ανταπόδοσης "Η Ιρλανδία τιμά την Ελλάδα", που οργανώνονται με αφορμή την ελληνική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Από τις αρχές Φεβρουαρίου, στο Δουβλίνο, πόλη των γραμμάτων, του Σάμιουελ Μπέκετ και του Τζέιμς Τζόις, έχουν κινητοποιηθεί οι πνευματικές δυνάμεις της πόλης. Το διάσημο Τρίνιτι Κόλετζ οργανώνει συμπόσιο με κορυφαίους ειδικούς για τις "επαναστατημένες γυναίκες" του Αρχαίου Δράματος. Η Λήδα Τασσοπούλου έδωσε ρεσιτάλ με έξι μονολόγους, το Άμπι Θίατερ ανεβάζει την "Αντιγόνη" του Σοφοκλή, η Βιβλιοθήκη Τσέστερ Μπίτι οργανώνει διαλέξεις για τον ελληνικό πολιτισμό.

Η έκθεση "Μια Σκηνή για τον Διόνυσο" έχει θέμα το αρχαίο δράμα, την κλασική αρχαιότητα, αλλά και τη σύγχρονη αναβίωσή του στην Ελλάδα και σ' όλο τον κόσμο. Σαν ιδέα συνδυάζει δύο πράγματα, τη θεατρική μαγεία - με τα δεκάδες κοστούμια και τις μάσκες, και την σύγχρονη τεκμηρίωση. Ένας μεγάλος ηλεκτρονικός χάρτης 6Χ2.30 μ. εμφανίζει και πληροφορεί για τα 730 θέατρα του αρχαίου κόσμου. Μακέτες αρχαίων θεάτρων και αντίγραφα αγγείων δίνουν το στίγμα της αρχαιολογικής τεκμηρίωσης. Φωτογραφίες και βιντεοσκοπημένα στιγμιότυπα από δεκάδες παραστάσεις αρχαίου δράματος με όλους τους τρόπους, από τον κλασικό ώς τον πειραματικό και σε όλες τις γλώσσες, δίνουν τον αέρα της επικαιρότητας του λόγου των αρχαίων τραγικών.

Πέρα από τα σταθερά στοιχεία της όμως, η έκθεση αναπλάθεται κι αναπροσανατολίζεται σε κάθε νέα της εμφάνιση. Στο Δουβλίνο εστιάζεται στον διάλογο του έργου με τον θεατρικό χώρο και το κοστούμι. Στο Βερολίνο, όπου η "Σκηνή του Διονύσου" σηκώνει την αυλαία της στις 8 Μαΐου και εγκαινιάζει έναν νέο εκθεσιακό χώρο του Δήμου Βερολίνου με εμβαδόν 1.200 τ.μ. σε παλιό εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρείας στην Αλεξάντερπλατς, το θέμα είναι στραμμένο προς το αρχαίο δράμα ως πηγή έμπνευσης της σύγχρονης τέχνης. Εκεί θα εκτεθούν και οι μακέτες των ανοιχτών θεάτρων (για αρχαίο δράμα) του αρχιτέκτονα Μάνου Περάκη, που ανεγείρονται στην Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα (στην οδό Πειραιώς).

Με τη συνεργασία του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού, η έκθεση πλαισιώνεται από έργα του Κώστα Τσόκλη που σκηνογράφησε τη "Μήδεια" με τη Μελίνα Μερκούρη, του Θόδωρου Παπαγιάννη που έχει κάνει το "Τρίγωνο Αγαμέμνονας - Κλυταιμνήστρα - Αίγισθος", της Βάνας Ξένου που έχει δουλέψει γλυπτά πάνω στην "Περσεφόνη", του Παύλου Κουγιουμτζή που έχει ασχοληθεί με τον "Προμηθέα", και ακόμα από έργα του Αλέξη Βαρλάμη, του Διονύση Φωτόπουλου, ενδεχομένως και ορισμένα του Γιάννη Κουνέλλη από τη θεατρική δουλειά του στη Γερμανία.

Στο Ζάλτσμπουργκ, όπου βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο της διαπραγμάτευσης για το Φεστιβάλ του 2004, η "Σκηνή του Διονύσου" θα συνδεθεί με την όπερα. Στην Αθήνα, όπου θα παρουσιασθεί τον Μάρτιο του 2004 στο Νέο Εκθεσιακό Χώρο του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς, το θέμα συνδέεται με τη Δημοκρατία.

Όπως υπογραμμίζει ο εμπνευστής αυτής της έκθεσης Σπύρος Μερκούρης, "θέατρο και δημοκρατία συνδέονται πολλαπλά, και στην ουσία του το θέατρο είναι σχολείο δημοκρατίας, είναι μια μορφή τέχνης που προϋποθέτει τη συνεργασία όλων των τεχνών. Στηρίζεται στον διάλογο και εδώ εκφράζεται ο λόγος και αντίλογος, η κατάφαση και η ανατροπή".

Το μυστικό της επιτυχίας της έκθεσης, συνεχίζει ο κ. Μερκούρης, είναι ακριβώς η ευελιξία και η προσαρμογή των θεμάτων της στα σύγχρονα ενδιαφέροντα τού κατά τόπους κοινού και η προσπάθεια που γίνεται πάντα να κινητοποιηθούν οι τοπικοί πολιτιστικοί φορείς, να την αγκαλιάσουν και να την κάνουν δική τους. Αυτό σημαίνει ότι η έκθεση αναπροσαρμόζεται κάθε φορά στον σχεδιασμό της από την αρχιτέκτονα Μαίρη Κουμανταροπούλου αλλά και στο ψηφιακό της μέρος από τον Αλέξανδρο Φασόη και την Κατερίνα Αλεξοπούλου.

Από τις Συρακούσες ώς τον Καναδά

Η έκθεση "Μια Σκηνή για τον Διόνυσο" εγκαινιάστηκε το 1997 από το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών και τη Θεσσαλονίκη - Πολιτιστική Πρωτεύουσα υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Μέχρι σήμερα έχει επισκεφτεί τις Συρακούσες (όπου εστίασε στην αρχιτεκτονική των αρχαίων θεάτρων), το Λονδίνο, τη Φιλιππούπολη Βουλγαρίας, τη Νέα Υόρκη, τον Καναδά και παρουσιάσθηκε μόνο το ηλεκτρονικό της τμήμα της Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης.

Ο Σπύρος Μερκούρης διευθύνει την προώθησή της σε συνεργασία με διάφορους εθνικούς φορείς υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη, όπου είναι μέλος του Δ.Σ., αλλά και ως επίτιμος πρόεδρος της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία μετέχουν εκπρόσωποι όλων των Πολιτιστικών Πρωτευουσών που έχουν μεσολαβήσει από την Αθήνα του 1985.