Το θαύμα έγινε. Τα παιδιά ξεχύθηκαν στους δρόμους σε όλο τον κόσμο για να πουν όχι στον πόλεμο. Αλήθεια, πώς έγινε αυτό το θαύμα;

Το στοίχημα

ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ

Προχθές το πρωί, στο ξημέρωμα της πρώτης νύχτας του πολέμου, σε όλες τις πόλεις του κόσμου συνέβη, κατά μαγική σύμπτωση, ακριβώς το ίδιο θαύμα: Εκατοντάδες, χιλιάδες παιδιά παράτησαν, αυθόρμητα, τις τάξεις των σχολείων ή των πανεπιστημίων τους και κατέβηκαν στους δρόμους.

Κανείς δεν οργάνωσε την κινητοποίησή τους, καμιά «Διεθνής της Ειρήνης» δεν την σχεδίασε, κανείς μηχανισμός δεν πέρασε τη νύχτα να την προπαγανδίζει, κανείς καθοδηγητής δεν συνέταξε λόγο. Ένα μήνυμα στο κινητό ή ένα e-mail στον υπολογιστή ήταν η μοναδική παρακίνηση.

Ένα χαρτόνι με ένα πρόχειρο σύνθημα με μαρκαδόρο ήταν, συνήθως, η μόνη εξάρτηση. Και οι παρέες έγιναν πλήθος και κατέλαβαν δρόμους και πλατείες σε πρωτεύουσες και μικρές επαρχιακές πόλεις, σχεδόν σε κάθε χώρα του κόσμου, αδιάφορα τι χρώματος κόμμα την κυβερνά και τι θέση έχει για τον πόλεμο.

Πρόσωπα που συγγενεύουν, ενδύματα ολόιδια, συνθήματα και αισθήματα κοινά, μουσικές κοινής χρήσης: Μια κοινή, «παγκοσμιοποιημένη» αντίδραση σε ένα κοινό οικουμενικό ερέθισμα, τον πόλεμο.

Τι έκπληξη! Αυτά τα παιδιά δεν είναι που περιγράφονται στις ιερεμιάδες των κριτικών ως θύματα τηλεοπτικής λοβοτομής, ψηφοφόροι των μπιγκ μπράδερ της οικουμενικής τηλοψίας, ναύτες του Οδυσσέα μαγεμένοι από την Κίρκη, απαθείς ημι-πολίτες, αδιάφοροι, χαμένοι, γενιά του καναπέ;

Αυτά τα παιδιά δεν θρηνούν οι εφημερίδες ως χαμένους αναγνώστες - άρα αμέτοχους του κοινού μας πολιτισμού; Αυτά τα παιδιά δεν είναι που καταγράφονται στις δημοσκοπήσεις ως πολιτικά ανεξιχνίαστοι, αμέτοχοι και απο-πολιτικοποιημένοι νέοι ή μέλλοντες ψηφοφόροι;

Γι' αυτά τα παιδιά δεν έγραφε ο σοφός Έρικ Χόπσμπάουμ ότι ζουν σε ένα διηνεκές παρόν, χωρίς κανένα δεσμό με το δημόσιο παρελθόν μας και με κατεστραμμένους τους κοινωνικούς μηχανισμούς που συνδέουν τις εμπειρίες τους με τη βιωμένη εμπειρία των προηγούμενων γενιών;

Πώς έγινε, λοιπόν, το θαύμα; Ποιος ιός ταξίδεψε στο κυβερνοδιάστημα και μόλυνε όλα αυτά τα παιδιά με τον ίδιο θυμό, την ίδια αντίδραση κατά του πολέμου, την ίδια ανάγκη να κάνουν, όλοι μαζί, κάτι τόσο «πασέ», μια διαδήλωση; Ποιο χέρι έφερε τούμπα την καταραμένη παγκοσμιοποίηση, που λοιδορούν στους λόγους τους οι εκπρόσωποι της Καπη-αριστεράς, και έφερε στο φως την άλλη όψη της - την παγκοσμιοποίηση των δρόμων, των συνθημάτων, των διαδηλώσεων και των αντιπολεμικών αισθημάτων; Πώς έγινε και ο πόλεμος για την «ελευθερία του Ιράκ», γέννησε ένα τέτοιο κίνημα αντίδρασης, μια τέτοια παγκόσμια κινητοποίηση, η οποία κατάφερε να ξεπεράσει σε αριθμό διαδηλώσεων και πλήθος διαδηλωτών, μέσα σε λίγες μόνον εβδομάδες, ό,τι χρειάστηκαν χρόνια ολόκληρα για να συμβεί τον καιρό του πολέμου στο Βιετνάμ;

Η διεθνής κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος κατά του Ιράκ έγινε αφορμή για να έρθει στο φως, με τον εναργέστερο ώς τώρα τρόπο, η άλλη όψη της παγκοσμιοποίησης, η γέννηση ενός νέου τύπου «παγκοσμιοποιημένης» πολιτικής συμπεριφοράς, η ύπαρξη ενός νέου τύπου πολίτη του κόσμου, εκφραστή και φορέα μιας νέου τύπου πολιτικής «ζήτησης» - για την οποία δεν υπάρχει αντίστοιχη πολιτική «προσφορά» στις εθνικές αγορές.

Αυτή η αναντιστοιχία ζήτησης και προσφοράς εξηγεί προφανώς την παρακμή της παραδοσιακής πολιτικής διαδικασίας, της πολιτικής στράτευσης και του εθνικού κομματικού συστήματος που συστηματικά παρατηρείται εδώ και μια δεκαετία σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Η ίδια αναντιστοιχία δικαιολογεί και το ερώτημα, αν αυτή η οικουμενική αντιπολεμική έκρηξη των ημερών είναι απλώς ένα οικουμενικό φολκλόρ, μια εφήμερη έκλυση συναισθηματισμού, στο περιθώριο των μεγάλων γεγονότων, που συμβαίνουν στα μέτωπα των μαχών ή στα οβάλ γραφεία, ή είναι κάτι περισσότερο: ένα πρόδρομο σύμπτωμα της γέννησης ενός νέου και αληθινά σημαντικού πολιτικού φαινομένου.

Στοιχηματίζω στο δεύτερο…