Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ελλάδα :: Γνώμη (άρθρο σχολιασμού)

( τα «καμένα χαρτιά» των ηπα :: 22-03-2003) 

Η συνεχής αλλαγή θέσεων και επιχειρημάτων για τους λόγους επίθεσης κατά του Ιράκ δημιούργησε δυσπιστία στους συμμάχους

Τα «καμένα χαρτιά» των ΗΠΑ

Πώς έχασαν τη διεθνή υποστήριξη

Η διπλωματία απέτυχε. Ο Βρετανός πρεσβευτής στον ΟΗΕ, Τζέρεμι Γκρίνστοκ, κατηγόρησε τη Γαλλία και το επαπειλούμενο βέτο της. Στην πρώτη του ανάγνωση αυτό είναι αλήθεια. Αν το δούμε μεμονωμένα, ήταν ο ισχυρότερος παράγοντας για να σταματήσει η εξεύρεση λύσης διπλωματικά.

Στο χρονικό της αποτυχίας, στη διάρκεια ενός χρόνου, οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν σοβαρά λάθη τα οποία θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Και είναι δύσκολο να μην καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσαν να κάνουν τον πόλεμο που ήθελαν έχοντας εξασφαλίσει τη διεθνή υποστήριξη, αν έπαιζαν το παιχνίδι λίγο καλύτερα.

1. Αξονας του κακού

Ο Βρετανός πρεσβευτής στον ΟΗΕ, Τζέρεμι Γκρίνστοκ, κατηγόρησε τη Γαλλία για την απειλή χρήσης του βέτο…

Καταγράφοντας τις εσφαλμένες κρίσεις των Αμερικανών θα μπορούσαμε να αρχίσουμε από την αποκήρυξη του Άξονα του Κακού του προέδρου Μπους, τον Ιανουάριο του 2002. Εξισώνοντας το Ιράκ με τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν, κράτη με υπερσύγχρονα πυρηνικά προγράμματα, ο Μπους σχεδόν έκαψε ένα επιχείρημα για επίθεση.

2. «Αλλαγή καθεστώτος»

Όταν η συζήτηση για το Ιράκ άρχισε να κυριαρχεί στην επικαιρότητα, τον Αύγουστο του 2002, στόχος των ΗΠΑ ήταν η «αλλαγή καθεστώτος». Αυτή η φράση έτσι και αλλιώς αντιπροσώπευε την επί μακρόν διαμορφωμένη πολιτική. Το να τίθεται όμως έτσι ωμά δεν γίνεται εύκολα αποδεκτό, με βάση και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών.

3. Οι «δεσμοί» με τον ΟΗΕ

Η απροθυμία του Πάουελ να ταξιδέψει στην Ευρώπη απομόνωσε τις ΗΠΑ

Υπό τις πιέσεις του υπουργού Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ και των πρώην συμβούλων του πατέρα τού Μπους, η κυβέρνηση, με μισή καρδιά, άρχισε να ερευνά το αν θα μπορούσε να πετύχει την υποστήριξη του ΟΗΕ σε στρατιωτική δράση. Αντιδρώντας όμως αρνητικά, όταν το Ιράκ έκανε δεκτούς τους επιθεωρητές, οι ΗΠΑ έδωσαν την εντύπωση ότι ήθελαν πόλεμο πάση θυσία.

4. Αλλαγή στόχων

Φλερτάροντας η Ουάσιγκτον με τον ΟΗΕ παρείχε πληθώρα διαφορετικών επιχειρημάτων για επίθεση. Η «αλλαγή καθεστώτος» εξαφανίστηκε αμέσως για να αντικατασταθεί με τον «αφοπλισμό», ύστερα με την απειλή της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής, και αργότερα (πολύ πρόσφατα) με τον εκδημοκρατισμό του αραβικού κόσμου. Αυτό έγινε μπούμερανγκ και δημιούργησε δυσπιστία σε εν δυνάμει συμμάχους.

5. Στρατιωτική παρουσία

Η ενίσχυση των στρατευμάτων περιέπλεξε τη διπλωματία. Το χρονοδιάγραμμά της ήταν περισσότερο «πιεστικό» από αυτό του Χανς Μπλιξ, του επικεφαλής των επιθεωρητών όπλων.

6. Παραγνώριση της Γαλλίας

Ο Ντομινίκ ντε Βιλπέν, υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, προειδοποίησε τις αραβικές χώρες ότι οι ΗΠΑ δεν θα σταματούσαν στο Ιράκ

Είναι πλέον σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποτίμησαν την αντίδραση της Γαλλίας. Μέχρι πριν από μία εβδομάδα πίστευαν ότι μπορεί να ανεχόταν τα σχέδιά τους, ακόμα και να τα αποδεχόταν. Υπήρχαν κάποιοι λόγοι. Η Γαλλία, είχε εγκρίνει την απόφαση 1441 τον Νοέμβριο και ο Πάουελ σκέφτηκε πως το μήνυμα ήταν σαφές: δεν θα έπρεπε να υποστηρίξει την απόφαση αν δεν υποστήριζε τον πόλεμο. Οι Γάλλοι, από την πλευρά τους, προετοίμαζαν πλοία και αεροσκάφη για ενδεχόμενη στρατιωτική εμπλοκή.

Όμως οι ΗΠΑ υποτίμησαν το αντιαμερικανικό αίσθημα στην Ευρώπη. Η απροθυμία του Πάουελ να ταξιδέψει, θέμα που συχνά αναφέρεται, ίσως να έπαιξε τον ρόλο της. Έδωσε σε άλλες κυβερνήσεις την εντύπωση ότι η ομάδα Μπους δεν ήταν διατεθειμένη να διανύσει το «έξτρα μίλι», γεγονός που την απομόνωσε.

7. Παραγνώριση της Ρωσίας

Η Ρωσία ήταν περισσότερο επιφυλακτική από τη Γαλλία στην άρνησή της, όμως το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο και σε αυτήν την περίπτωση. Η Ουάσιγκτον δεν υπολόγισε σωστά τον εκνευρισμό της Μόσχας επί σειρά θεμάτων, κυρίως όσον αφορά στη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συνθήκη Αντιβαλλιστικών Πυραύλων του 1972.

8. Παραγνώριση της Τουρκίας

Μια τελευταία αλλά σοβαρή ταπείνωση για τις ΗΠΑ ήρθε από την Τουρκία. Προκλήθηκε, σε μεγάλο βαθμό, από την υπόθεση που έκαναν κάποιοι στην αμερικανική κυβέρνηση ότι η υποστήριξη της Τουρκίας θα μπορούσε να εξαγοραστεί.

9. Ένα τελευταίο λάθος

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να συγχαρούν εαυτούς ούτε για την ησυχία του αραβικού «δρόμου». Αυτό οφείλεται στην αδυναμία των Αράβων να οργανώσουν το αντιαμερικανικό κίνημα και στο έλλειμμα των θεσμών για το δικαίωμα στη διαδήλωση. Όχι όμως στο έλλειμμα αντιαμερικανικού αισθήματος.