Αρθρώσεις και… εξαρθρώσεις

Δημοκρατία και πολιτική βία (2)

ΝΙΚΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

Στις χθεσινές «Αρθρώσεις και… εξαρθρώσεις», εισάγοντας το ζήτημα τής σχέσης δημοκρατίας και πολιτικής βίας, και πιο συγκεκριμένα του ενδεχομένου ύπαρξης σε συνθήκες κοινοβουλευτικής δημοκρατίας εκείνων των κοινωνικοπολιτικών παραγόντων που ευνοούν την εμφάνιση φαινομένων πολιτικής βίας, έθεσα προς εξέταση το είδος και την ένταση αυτών των φαινομένων, αλλά και τον χαρακτήρα (το εύρος νομιμότητας και τα όρια ελευθερίας που διαθέτουν) των κοινοβουλευτικών δημοκρατιών στο πλαίσιο των οποίων εκδηλώνονται μορφές πολιτικής βίας.

Νομίζω ότι είναι τουλάχιστον ανιστόρητο και πολιτικά υποκριτικό η κοινοβουλευτική δημοκρατία να εμφανίζεται ως το «τέλος της ιστορίας» των πολιτικών συστημάτων, ως εκείνη η συνθήκη η οποία, εγγυώμενη την ευημερία και την ελευθερία των πολιτών, εξ ορισμού είναι ξένη με κάθε μορφή χειραγώγησης και βίαιης επιβολής των επιλογών τής (εκλεγμένης) πολιτικής εξουσίας επί της κοινωνίας ή τμημάτων της. Η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή του κρατικού μονοπωλίου στη βία μπορεί να απονομιμοποιεί τη δράση κοινωνικών κατηγοριών ή πολιτικών χώρων (ακόμα και πλειοψηφικών) όταν αυτή υπερβαίνει τα υφιστάμενα στη συγκεκριμένη συγκυρία όρια νομιμότητας, αλλά επ' ουδενί νομιμοποιεί την πολιτική ορθότητα - πολλώ δε μάλλον την κοινωνική δικαιοσύνη - της ασκούμενης κρατικής βίας επί των κοινωνικών ή των πολιτικών υποκειμένων που σε μια συγκεκριμένη συγκυρία επιλέγουν, προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την πολιτική της εκλεγμένης κυβέρνησης, να αμφισβητήσουν εμπράκτως το κρατικό μονοπώλιο στη βία ή, αλλιώς, το δικαίωμα του κράτους στην ελεύθερη καταστολή.

Ισχυρίζομαι, λοιπόν, ότι μια νηφάλια προσέγγιση των όρων γέννησης των φαινομένων πολιτικής βίας απαιτεί την υπέρβαση της λογικής αναγωγής αυτών των φαινομένων στις σφαίρες του «παράλογου», του «αντικοινωνικού» και του «υποκινούμενου» και προϋποθέτει πρωτίστως την εξέταση της πρωτογενούς (κρατικής) βίας, η οποία καθορίζει τα πεδία και τα περιεχόμενα του πολιτικού ανταγωνισμού σε μια συγκεκριμένη χώρα, αλλά και σε μια ήπειρο ή ολόκληρο τον πλανήτη.