Από ποιους κινδύνους προστατεύει το γυάλινο τείχος;

ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΤΟΠΟΥΛΟΣ

Η δίκη απέκτησε από την πρώτη στιγμή το σύμβολό της, ένα σύμβολο που δεν τιμά κανέναν. Ένα αλεξίσφαιρο τζάμι, «υαλοπέτασμα» στην επίσημη νεο-γλώσσα, θα χωρίζει τους κατηγορουμένους από τους δικαστές, το κοινό και, εν μέρει, από τους συνηγόρους τους, αφού οι συνεννοήσεις και οι πιέσεις της τελευταίας στιγμής κατέληξαν στο να δοθεί υπόσχεση ότι θα ανοίξει μια πλάγια δίοδος για την απευθείας επικοινωνία μαζί τους (πάντως την ουσία της όποιας επικοινωνίας αναιρεί, αν υλοποιηθεί, η ενσωμάτωση μικροφώνων στην κορυφή του «τζαμιού»). Με την κατασκευή αυτή η Πολιτεία θέλει να δείξει ότι αυτοί οι άνθρωποι, πριν ακόμα κριθούν, έχουν αποκοπεί από το σώμα της.

Από επίσημα χείλη η ανέγερση του τείχους δικαιολογήθηκε ως αναγκαία για την ασφάλεια των κατηγορουμένων, ενώ χαρακτηρίσθηκε και ως «κατάκτηση για τον νομικό μας πολιτισμό». Η δικαιολογία αδικεί την πραγματικότητα, ενώ ο χαρακτηρισμός περιφρονεί την κοινή λογική. Αυτή η δίκη χρειάζεται βεβαίως ιδιαίτερα μέτρα ασφαλείας και γι' αυτό γίνονται αποδεκτά και τα αλεξίσφαιρα παράθυρα της αίθουσας και τα υπερσύγχρονα μηχανήματα ελέγχου και η συνεχής και πλήρης βιντεοσκόπηση του χώρου. Όμως από ποιους επιπλέον κινδύνους προστατεύει το γυάλινο τείχος; Από τα εναπομείναντα στελέχη της 17 Ν, που θα αποφάσιζαν, καλού - κακού, να «σιωπήσουν» τους παλαιούς συντρόφους τους; Από τους γνωστούς αγνώστους που θα ήθελαν έτσι να εκδηλώσουν την απαξία τους για μια δίκη στα μάτια τους παρωδία; Από τους πράκτορες… (εδώ προσθέτει κανείς όποια υπηρεσία θέλει); Από τον τιμωρό συγγενή κάποιου από τα θύματα; Από όλες αυτές τις φανταστικές ή υπαρκτές απειλές η Πολιτεία όφειλε να προστατεύσει τους κατηγορουμένους με άλλα μέσα (σαν κι αυτά που ήδη πήρε) και πάντως όχι με τη συμβολική εικόνα της διαπόμπευσής τους.

Η ιδέα του τείχους ήρθε από άλλες «παρόμοιες» δίκες του εξωτερικού, μόνο που η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στις χώρες εκείνες, την εποχή εκείνη, και οι σημερινές συνθήκες τέλεσης της δίκης στην Ελλάδα ούτε συγκρίνονται ούτε πρέπει να συγκριθούν. Όσο για τον νομικό πολιτισμό μας, η ύπαρξη του τείχους συνιστά εξ ορισμού δήλωση αδυναμίας, το ακριβές αντίθετο της κατάκτησης. Το τεκμήριο αθωότητας των κατηγορουμένων μπορεί κατ' αρχήν να μην παραβιάζεται (όπως έσπευσαν, κάνοντας τη δουλειά τους, να ισχυρισθούν κάποιοι συνήγοροι), γιατί και οι κανόνες της δίκης δεν αλλάζουν λόγω του τείχους και οι «αθώοι» χρειάζονται προστασία. Όμως το εξίσου κρίσιμο τεκμήριο ανωτερότητας της δημοκρατίας δέχεται, πριν καλά καλά αρχίσει η δίκη, σοβαρό πλήγμα. Θέλοντας να κάνει επίδειξη δύναμης, η κατηγορούσα, στο όνομα όλων μας, δημοκρατία προσφέρει, χωρίς λόγο, επιχειρήματα σε αυτούς που θα ήθελαν να μετατρέψουν μια καθαρτήρια διαδικασία σε μια προδιαγεγραμμένη εκδίκηση. Ας μην ξεχνάμε ότι ακόμα και οι Απριλιανοί δικτάτορες δικάστηκαν σε κανονικό εδώλιο.