ΓΝΩΜΗ Ο στόλος της ΝΑSΑ πρέπει να εκσυγχρονιστεί

Μπαζ Όλντριν. Στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ, το 1999

Κάθε τραγωδία στο Διάστημα προκαλεί μερικά συνήθη ερωτήματα και το μεγαλύτερο από αυτά είναι: Νιώθουν άραγε φόβο οι αστροναύτες; Η απάντηση, φυσικά, είναι πως κάθε αποστολή είναι διαφορετική, κάθε πρόγραμμα είναι διαφορετικό, κάθε πρόσωπο είναι διαφορετικό. Για μένα δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα ταξίδια μου στο Διάστημα μού προκαλούσαν ανησυχία, μια αυξημένη αίσθηση ετοιμότητας. Αλλά νομίζω πως το ίδιο συμβαίνει και με τους συναδέλφους μου, και περισσότερο έχει σχέση με την ανησυχία μήπως η απόδοσή μας δεν ανταποκριθεί στις προσδοκίες μας. Η μεγάλη ανησυχία είναι μήπως βρίσκεσαι στα πρόθυρα να τα κάνεις θάλασσα και αυτό ίσως οδηγήσει σε πρόβλημα που ενδεχομένως θέσει σε κίνδυνο την αποστολή και το πλήρωμα. Δεν βρίσκεις τίποτε το παραγωγικό στην ανησυχία ή τον φόβο όταν δεν μπορείς να κάνεις τίποτε για να αντιμετωπίσεις τις περιστάσεις. Γιατί να ανησυχείς ώσπου να συμβεί κάτι; Νομίζω πως τη στιγμή της απογείωσης ενός μαχητικού αεροσκάφους, την ώρα που δίνεις όλες τις στροφές στη μηχανή κι εκείνη σε προδώσει, τότε αντιμετωπίζεις σοβαρότατο πρόβλημα.

Αλλά είναι δυνατόν να είσαι πιλότος μαχητικού αεροσκάφους και να έχεις αυτή την έννοια κάθε φορά που ετοιμάζεσαι για απογείωση; Δεν νομίζω πως οποιοσδήποτε, είτε αστροναύτης είτε οτιδήποτε, να γεννιέται με ειδικές προδιαγραφές. Είναι κάτι που βγαίνει έπειτα από πολλή δουλειά. Δεν το μαθαίνεις, αλλά το προσαρμόζεις στον εαυτό σου. Αλλιώς εγκαταλείπεις τη Σχολή Ικάρων και πιάνεις δουλειά ως δημοσιογράφος. Ύστερα γίνεται πολλή συζήτηση για την περίφημη «νεκρή περίοδο» - εκείνα τα λίγα δευτερόλεπτα που δεν είναι δυνατόν να επικοινωνήσουν οι αστροναύτες με τη βάση εκτόξευσης - και στην περίπτωση του «Κολούμπια» ήταν τότε ακριβώς που όλα πήγαν στραβά στο διαστημικό λεωφορείο. Κι όμως πάντοτε το προσωπικό εδάφους έχει περισσότερη ανησυχία.

Στην πτήση του Απόλλων 11, ο Νιλ Άρμστρονγκ, ο Μάικ Κόλινς κι εγώ γνωρίζαμε ότι όλα ήταν εντάξει. Το προσωπικό εδάφους ήταν εκείνο που ανησυχούσε. Για όλα υπάρχει η προετοιμασία. Στις δοκιμαστικές «εικονικές πτήσεις» σε ένα από τα σενάρια, ο Νιλ Άρμστρονγκ τραυματιζόταν πολύ σοβαρά. Αντί να πάρω εγώ την ευθύνη της διακυβέρνησης - αν αυτό συνέβαινε στην αρχή της πτήσης μας - θα προτιμούσα να ανέβαλα την προσσελήνωση. Ακόμα και στη NASA υπάρχει πάντα το μη χείρον βέλτιστον».

Η καταστροφή του «Κολούμπια» αντί να οδηγήσει σε αναθεώρηση του προγράμματος θα πρέπει να κάνει τη NASA να σκεφτεί πώς να εκσυγχρονίσει τον στόλο της και να δημιουργήσει προϋποθέσεις εγκατάλειψης του σκάφους σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.