Διαστάσεις Δώστε μια ευκαιρία στην ανάσχεση!

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΗΤΣΟΣ

Ο Τζωρτζ Μπους Τζούνιορ έχει ήδη κατακτήσει επαξίως μια θέση στην Ιστορία: είναι ο άνθρωπος που αποτέλειωσε το περίφημο "containment", το δόγμα της ανάσχεσης, που κράτησε ασφαλή τον κόσμο στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Γεω-λογική (σκίτσο του Κανιά, από τη "Μοντ")

"Φανταστείτε εκείνους τους 19 αεροπειρατές, εξοπλισμένους αυτή τη φορά από τον Σαντάμ Χουσεΐν", είπε χθες ο Αμερικανός πρόεδρος σε μια αποστροφή του διαγγέλματός του. Το σενάριο αυτό είναι πράγματι εφιαλτικό. Για ποιο λόγο όμως να επαληθευτεί; Γιατί δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ο Ιρακινός δυνάστης με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που είχε αντιμετωπιστεί η Σοβιετική Ένωση;

Οι υπέρμαχοι του πολέμου υποστηρίζουν ότι ο Σαντάμ είναι ένας παρανοϊκός και ανεξέλεγκτος δικτάτορας, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με πολιτικά μέσα.

Όπως επισημαίνουν όμως δύο Αμερικανοί ειδικοί στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Foreign Policy, η συμπεριφορά του Ιρακινού ηγέτη τις τελευταίες δεκαετίες μόνο παρανοϊκή δεν είναι. Οι δύο πόλεμοι που εξαπέλυσε - εναντίον του Ιράν τη δεκαετία του '80 και εναντίον του Κουβέιτ το 1990 - υπάκουαν σε μια συγκεκριμένη λογική. Ο πρώτος ήταν μια οπορτουνιστική απάντηση στην απειλή που συνιστούσε το καθεστώς του Αγιατολάχ Χομεϊνί, το οποίο ωθούσε τους Κούρδους και τους Σιίτες του Ιράκ να εξεγερθούν. Ο δεύτερος ήταν μια απόπειρα να τονωθεί η ιρακινή οικονομία. Και στις δύο περιπτώσεις, το δόγμα της ανάσχεσης δεν δοκιμάστηκε καν. Στην περίπτωση του πολέμου με το Ιράν, μάλιστα, το Ιράκ υποστηρίχθηκε ενεργά από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία, το Κουβέιτ και τη Σαουδική Αραβία.

Στη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου, ο Σαντάμ εκτόξευσε πυραύλους Σκουντ εναντίον της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ, αλλά δεν τόλμησε να χρησιμοποιήσει βιολογικά ή χημικά όπλα εναντίον της δυτικής συμμαχίας που αποδεκάτιζε τον στρατό του. Και το 1994, όταν άρχισε να συγκεντρώνει στρατεύματα στα σύνορα με το Κουβέιτ, ήταν αρκετή μια αυστηρή προειδοποίηση του ΟΗΕ και των ΗΠΑ για να κάνει πίσω. Γιατί συμπεριφέρθηκε έτσι; Επειδή γνώριζε ότι οι αντίπαλοί του είναι ισχυρότεροι απ' αυτόν και επειδή κύριο μέλημά του είναι να διατηρηθεί στη ζωή και στην εξουσία. Την ίδια στάση θα κρατούσε ακόμη και στην περίπτωση που αποκτούσε πυρηνικά όπλα. Για να αναγκάσεις ένα κράτος (π.χ. τις ΗΠΑ ή το Κουβέιτ) να κάνει παραχωρήσεις, πρέπει να μπορείς να απειλήσεις ότι θα χρησιμοποιήσεις πυρηνικά όπλα. Όταν όμως ο αντίπαλός σου ή οι σύμμαχοί του έχουν κι αυτοί πυρηνικά, η απειλή πέφτει στο κενό.

Κι αν ο Σαντάμ δώσει αύριο όπλα μαζικής καταστροφής στην Αλ-Κάιντα ή σε άλλους τρομοκράτες; Και αυτή η υπόθεση είναι απίθανη. Πρώτον, επειδή ο δικτάτορας θα φοβόταν ότι μια τέτοια κίνηση δεν θα περνούσε απαρατήρητη από τις δυτικές υπηρεσίες αντικατασκοπίας, που θα προέβαιναν σε αντίποινα. Δεύτερον, επειδή θα έχανε κάθε έλεγχο για το πού και πότε θα χρησιμοποιούνταν αυτά τα όπλα. Ο Σαντάμ είναι κτήνος, αλλά ανόητος δεν είναι.