ο υποψήφιος Δεν διδάσκουμε μόνο τη γλώσσα

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΠΕΡΝΟΥΝ ΤΙΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΩΡΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΡΟΥΤΣΗ

Αντικείμενό τους, το πιο ζωντανό κομμάτι της επικοινωνίας, η γλώσσα. Τη μελετούν, τη σπουδάζουν, την ερευνούν και τελικά ποτέ δεν την ανακαλύπτουν στην ολότητά της, γιατί, όπως λένε οι ίδιοι, "δεν τα γνωρίζουμε όλα, κι ας είμαστε φιλόλογοι". Δύο καθηγητές που διδάσκουν σε δημόσια σχολεία και μία επιμελήτρια - διορθώτρια κειμένων μιλούν στον "Υποψήφιο" για το επάγγελμα που "έρχεται" με το πέρας των σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας των Φιλοσοφικών Σχολών. Λέξεις, προτάσεις, σημεία στίξης, φθόγγοι, φωνήματα, συντακτικό, κανόνες, νοήματα, λεπτές διαφορές εννοιών συνθέτουν την καθημερινότητα της δουλειάς τους. Μια δουλειά πνευματική, που κουράζει το μυαλό και όχι το σώμα, ταυτόχρονα όμως το ευχαριστεί και το τρέφει.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: (φιλόλογος καθηγητής σε Λύκειο)

"Διευρύνεις τη σκέψη των παιδιών"

Η πρώτη ημέρα που μπήκε σε τάξη για να διδάξει, δεν έχει σβήσει από τη μνήμη του. Ακόμη δεν είχε διοριστεί σε σχολείο. Ο δρόμος από το σπίτι του στο φροντιστήριο τού είχε φανεί ατέλειωτος. Και τον άγχος για το αν θα τον αποδεχθεί τελικά η τάξη τον είχε κυριεύσει. Ήταν τότε μόλις 23 ετών.

Σήμερα, ο φιλόλογος και καθηγητής στο 4ο Λύκειο Νέας Σμύρνης, ο κ. Απόστολος Καραγιάννης, πλησιάζει τα 50. Έχει συμπληρώσει 24 χρόνια στις σχολικές αίθουσες και όπως λέει ο ίδιος, "ο φιλόλογος, είναι ο καθηγητής της τάξης, ο άνθρωπος που περνά τις περισσότερες ώρες με τα παιδιά". Στο μάθημά του, δεν είναι μόνον η γλώσσα που διδάσκεται, αλλά μέσα από αυτήν αναπτύσσονται συζητήσεις για κοινωνικά θέματα, κουβέντες που αφορούν άμεσα τα παιδιά και που τα οδηγούν ένα βήμα έξω από το στενό πλαίσιο της τάξης.

Γι' αυτό ίσως το αγαπημένο του μάθημα είναι τα κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας, και η Α' Λυκείου. "Όταν τα παιδιά δεν έχουν ακόμη το άγχος των εξετάσεων, τόσο πολύ. Τα κείμενα παρέχουν τη δυνατότητα να διευρύνει κανείς τη σκέψη των παιδιών, να μιλήσεις μαζί τους για ιδέες". Στο μάθημά του, δεν βάζει στεγανά, είναι κοντά στους μαθητές του, κρατώντας πάντα τις ισορροπίες ασφαλείας. "Δίνει" μαζί τους εξετάσεις κάθε φορά στο τέλος του χρόνου, έχει το άγχος να τα πάνε καλά, ενώ η στιγμή των αμφιβολιών μήπως και αδικήσει κάποιους είναι η ώρα των βαθμών.

"Η μεγαλύτερη επιτυχία για τον δάσκαλο είναι πείσει τους μη πεπεισμένους, να κερδίσει τους αδιάφορους", λέει. Και ίσως γι' αυτό κάνει τόση προσπάθεια να μην είναι μακριά από τα παιδιά, να μη βλέπουν σ' εκείνον ένα "παππού". "Γιατί κάθε φορά που μπαίνω σε καινούργια τάξη, έχω απέναντί μου την ίδια ηλικία, όμως εγώ έχω μεγαλώσει ένα χρόνο".

ΜΑΡΙΑ ΔΑΝΙΗΛ: (φιλόλογος σε Γυμνάσιο)

"Τα παιδιά σού δείχνουν τον δρόμο"

"Κάθε νέα χρονιά που μπαίνω σε καινούργια τάξη νιώθω σαν να είναι η πρώτη μου μέρα που διδάσκω. Εξακολουθώ να νιώθω το ίδιο μούδιασμα". Η κ. Μαρία Δανιήλ συμπλήρωσε φέτος 20 χρόνια στις σχολικές αίθουσες, και, όπως δείχνουν τα λόγια της, η δουλειά της εξακολουθεί να ισοδυναμεί με πρόκληση.

"Ποτέ ένα μάθημα δεν είναι το ίδιο, κι ας μην αλλάζει η ύλη. Ποτέ δεν έχω διδάξει ακριβώς με τον ίδιο τρόπο ένα κεφάλαιο. Τα παιδιά της τάξης σού καθορίζουν και τον δρόμο όπου θα κινηθείς κάθε φορά", σημειώνει. Το Γυμνάσιο είναι συνειδητή επιλογή της, αφού έχει περάσει και από το Λύκειο. Γιατί, όπως εξηγεί η ίδια, στο Γυμνάσιο τα παιδιά δεν έχουν μπει στην κούρσα των Γενικών Εξετάσεων, υπάρχει ακόμη περιθώριο να επικοινωνήσει κανείς μαζί τους. "Αν και όσο πιο μικροί είναι οι μαθητές τόσο μεγαλύτερη είναι η ευθύνη του καθηγητή απέναντί τους".

Αγαπημένα της μαθήματα τα Νεοελληνικά Κείμενα και η Ιστορία. Στα πρώτα, γιατί δίνουν την ευκαιρία σε όλη την τάξη να διευρύνει τους ορίζοντές της, να κουβεντιάσει, ακόμη και να βγει… "εκτός θέματος. "Την Ιστορία την αγαπώ, γιατί είναι σημαντικό να δίνεις στους μαθητές να γνωρίσουν το παρελθόν, προκειμένου να ερμηνεύσουν καλύτερα το παρόν αλλά και να οργανώσουν το μέλλον τους".

Είκοσι χρόνια εμπειρίας τής έχουν δείξει πως όποιος θέλει να ακολουθήσει τα δικά της βήματα δεν θα πρέπει να πάψει ποτέ να αγαπά τα παιδιά και να ξέρει πως εννιά στις δέκα περιπτώσεις εκείνα έχουν δίκιο. Όσο για τη στιγμή της βαθμολογίας… "ποτέ δεν εξοικειώθηκα με αυτό. Ποτέ δεν μπόρεσα να νιώσω άνετα, όταν έπρεπε να "απεικονίσω" ένας άνθρωπο, τον μαθητή, μ' έναν αριθμό".

ΜΑΡΙΑ ΖΙΩΓΟΥ: (επιμελήτρια και διορθώτρια κειμένων)

Πνευματική και κουραστική δουλειά

Το επάγγελμά της δεν διεκδικεί τις δάφνες του συγγραφέα. Όμως χωρίς τη συμβολή της δύσκολα τα βιβλία θα έφθαναν στα ράφια, και ακόμη δυσκολότερα θα ήταν τόσο άρτιο το αποτέλεσμα. Η 33χρονη Μαρία Ζιώγου, επιμελήτρια και διορθώτρια κειμένων σε μεγάλο εκδοτικό οίκο, έχει οδηγήσει στα χέρια των αναγνωστών εκατοντάδες βιβλία.

"Στη δουλειά μας υπάρχει συνεχής αναζήτηση. Με λεξικά, γραμματικές και συντακτικό αχώριστους συντρόφους στα γραφεία μας, παλεύουμε συχνά ανάμεσα σε πολύ λεπτές διαφορές λέξεων. Κανείς δεν τα γνωρίζει όλα κι ας είμαστε φιλόλογοι", λέει η Μαρία, η οποία έχει τελειώσει τη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Οι επιμελητές και διορθωτές, είναι οι πρώτοι άνθρωποι που παίρνουν στα χέρια τους το χειρόγραφο του συγγραφέα. Ελέγχουν το κείμενο, λέξη προς λέξη από την αρχή έως το τέλος. Η παρατηρητικότητα, η ταχύτητα και η σχολαστικότητα είναι απαραίτητα προσόντα στη δουλειά τους. Ένα βιβλία δεν περνάει ποτέ μόνο από μία διόρθωση. Απαιτούνται τουλάχιστον τρεις για να φθάσει στα βιβλιοπωλεία. "Η πρώτη είναι και η πλέον δύσκολη. Δεν είναι μόνο τα λάθη στο γράψιμο που ελέγχουμε. Συχνά χρειάζεται επαλήθευση και το περιεχόμενο. Αν για παράδειγμα είναι βιβλίο Ιστορίας, ανατρέχουμε σε εγκυκλοπαίδειες προκειμένου να επιβεβαιώσουμε ημερομηνίες γεγονότων".

Όπως παραδέχεται, ένα από τα δυσκολότερα κομμάτια της δουλειάς της είναι η διόρθωση στα εκφραστικά λάθη. "Πρέπει, σε αυτό το σημείο να κρατά κανείς τις ισορροπίες με τον συγγραφέα. Πάντα, είμαστε υποχρεωμένοι να τον ενημερώνουμε όταν πρόκειται για τέτοιου είδους παρεμβάσεις, σεβόμενοι σε κάθε περίπτωση το ύφος του κειμένου".

Μία δουλειά, κυρίως πνευματική, συχνά είναι και κουραστική. Απαιτεί από τον διορθωτή να κατανοεί ακόμη και τα δυσκολότερα κείμενα, να έχει πολύ καλή γνώση της γλώσσας αλλά και να αγαπά το διάβασμα. Όσο για τις αποδοχές… όπως λέει η Μαρία, "στον ιδιωτικό τομέα τα πράγματα είναι καλύτερα από το Δημόσιο".