ΑΛΒΑΡΟ ΝΤΕ ΣΟΤΟ Σκοτάδι μετά την 28η Φεβρουαρίου

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ

Την προειδοποίηση ότι εάν έως τις 28 Φεβρουαρίου δεν υπάρξει συμφωνία για λύση ο Κόφι Ανάν πιθανότατα θα τερματίσει την προσπάθειά του και στο Κυπριακό θα επικρατήσει "σκότος και αβεβαιότητα", απευθύνει με συνέντευξή του στα "ΝΕΑ" ο μεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών Άλβαρο Ντε Σότο, ο οποίος καλεί τους δύο ηγέτες, απευθυνόμενος ουσιαστικά τον κ. Ντενκτάς, να ακούσουν τη λαϊκή επιθυμία για λύση.

Ο Περουβιανός διπλωμάτης χαρακτηρίζει "ευτυχή σύμπτωση" το γεγονός ότι σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία είναι διαπραγματευτές οι ιστορικοί ηγέτες των δύο κοινοτήτων Γλαύκος Κληρίδης και Ραούφ Ντενκτάς, ενώ τονίζει ότι το αναθεωρημένο σχέδιο Ανάν αποτελεί μια "συνολική ισορροπημένη προσέγγιση" και οι όποιες αλλαγές "υπέρ" της μίας πλευράς θα πρέπει να αντισταθμιστούν με ανάλογες αλλαγές υπέρ της άλλης.

Γιατί επιμένετε στην ημερομηνία της 28ης Φεβρουαρίου;

Εάν δεν τελειώσουμε έως τις 28 Φεβρουαρίου, είναι αμφίβολο κατά πόσον θα υπάρξει ο απαραίτητος χρόνος για την προετοιμασία των δημοψηφισμάτων που πρέπει να διενεργηθούν στο νότιο και το βόρειο τμήμα της χώρας έτσι ώστε οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι να έχουν πλήρη ενημέρωση πριν λάβουν μια απόφαση για το εάν θέλουν ή όχι αυτή τη λύση.

Και εάν δεν έχουμε τα δημοψηφίσματα έως τις 30 Μαρτίου, ίσως να μην υπάρξει αρκετός χρόνος, από τη μια πλευρά, για να κάνει η Ε.Ε. τις απαραίτητες διευθετήσεις έτσι ώστε να αφομοιώσει τη λύση, και επίσης, από την άλλη, μπορεί να μην υπάρχει αρκετός χρόνος για τη δημιουργία, έστω και σε ελάχιστο επίπεδο, των θεσμών μίας ενιαίας Κύπρου που θα ενταχθεί στην Ε.Ε. ή, τουλάχιστον, θα υπογράψει τη συνθήκη ένταξης στις 16 Απριλίου στην Αθήνα. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για μία αυθαίρετη ημερομηνία.

Η προσπάθειά σας λοιπόν επικεντρώνεται στην 28η Φεβρουαρίου και η 16η Απριλίου είναι σημαντική ημερομηνία. Εάν παρ' όλα αυτά δεν υπάρξει συμφωνία μέχρι τότε, θα συνεχίσετε τις προσπάθειες;

Φυσικά δεν υπάρχει τελεσίδικη ημερομηνία για τις προσπάθειες του γενικού γραμματέα, ο οποίος έχει, για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από αυτό που όλοι θα θέλαμε, μία χωρίς χρονικό περιορισμό εντολή καλών υπηρεσιών, αλλά είναι απόλυτα σαφές ότι η ευκαιρία που παρουσιάζεται αυτή τη στιγμή δεν έχει προηγούμενο και ότι μετά τη λήξη της, στις 16 Απριλίου, θα υπάρξει ουσιαστικά σκότος και αβεβαιότητα. Δεν γνωρίζουμε εάν θα είναι και πάλι δυνατό να συνεχίσουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν αφιερώσει χρόνο και ενέργεια και ο γ.γ. έχει εδώ και δύο χρόνια εμπλακεί προσωπικά και εις βάθος. Πιο έντονα τον τελευταίο χρόνο και ιδιαίτερα τους τελευταίους δύο μήνες. Μετά την πάροδο αυτής της ευκαιρίας θα έχει άλλες προτεραιότητες και δεν είναι καθόλου σαφές ότι ο γ.γ. ή το Συμβούλιο Ασφαλείας θα δώσουν την ίδια προσοχή στο θέμα.

Καθώς αυτή την περίοδο η προσοχή του είναι στραμμένη και στην Κύπρο, θα επισκεπτόταν τη Λευκωσία εάν αυτό χρειαζόταν για να σφραγίσει μια συμφωνία;

Δεν θα ήθελα να προτρέξω στο τι θα έκανε ή δεν θα έκανε ο γενικός γραμματέας. Είναι πάντως σαφές ότι μέχρι τώρα ήταν πρόθυμος να κάνει τα πάντα για να μεταφέρει την επιρροή του στη διαδικασία, και δεν βλέπω καμία αλλαγή σε αυτό.

Είχατε δηλώσει ότι δεν θα υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές επί του αναθεωρημένου σχεδίου Ανάν.

Όχι ακριβώς. Αυτό που είπα είναι ότι το σχέδιο του κ. Ανάν αποτελεί μια συνολικά ισορροπημένη προσέγγιση. Αποδεχόμενα το σχέδιο ως βάση διαπραγμάτευσης, τα δύο μέρη αποδέχονται ουσιαστικά την ανάγκη διατήρησης αυτής της συνολικής ισορροπίας. Έτσι, αυτό που πρέπει να αντιληφθούν, και είμαι πεπεισμένος ότι το αντιλαμβάνονται, είναι πως εάν θέλουν να ζητήσουν μια βελτίωση, εάν θέλουν να πάρουν κάτι περισσότερο, θα πρέπει να είναι έτοιμοι να δώσουν κάτι ως αντάλλαγμα. Άρα, θα είναι προς το συμφέρον τους να περιορίσουν όποιες αλλαγές απαιτήσουν σε σημεία τα οποία αισθάνονται ότι είναι ζωτικής σημασίας γι' αυτούς.

Και οι δύο πλευρές εξαρτούν την αποδοχή του σχεδίου από περαιτέρω τροποποιήσεις. Αυτό που λέτε είναι ότι υπάρχει χώρος για αλλαγές, αρκεί αυτές να γίνουν στο πλαίσιο ενός "πάρε-δώσε".

Ακριβώς. Πρέπει και οι δύο να συμφωνήσουν στις αλλαγές και είμαι βέβαιος ότι εάν η μια πλευρά θέλει αλλαγές σε ένα σημείο, η άλλη θα αναμένει αλλαγές κάπου αλλού. Εν πάση περιπτώσει, έχω τη διαβεβαίωση των δύο ηγετών ότι θα επιχειρήσουν σε πνεύμα καλής θέλησης να εξασφαλίσουν μόνο αλλαγές τις οποίες θεωρούν απαραίτητες και να το πράξουν πριν από το τέλος Φεβρουαρίου έτσι ώστε ο λαός, ο οποίος είναι τελικά και αυτός που θα πρέπει να αποφασίσει, να είναι σε θέση να το κάνει ώς το τέλος Μαρτίου.

Πώς ήταν οι πρόσφατες συναντήσεις σας με τις δύο πλευρές, οι οποίες ήταν και οι πρώτες μετά την Κοπεγχάγη;

Είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι ήταν εγκάρδιες.

"Ευτυχής σύμπτωση" ότι τη λύση διαπραγματεύονται Κληρίδης - Ντενκτάς

Οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό πρέπει να προχωρήσουν, δηλώνει ο Άλβαρο Ντε Σότο, παρ' όλο που η ελληνοκυπριακή πλευρά βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο.

Περιπλέκουν τις προσπάθειές σας οι επικείμενες προεδρικές εκλογές στην ελληνοκυπριακή πλευρά;

Όχι μέχρι στιγμής. Δεν έχω αισθανθεί καμία επίπτωση. Νομίζω ότι ενισχύουν την αίσθηση του επείγοντος αλλά, όχι, δεν επηρεάζουν. Ηθελημένα ξεχωρίζω τις διαπραγματεύσεις από τις εκλογές. Εξάλλου, ο κ. Κληρίδης, ο οποίος είναι ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής, δεν κάνει προεκλογική εκστρατεία.

Πώς βλέπουν τα Ηνωμένα Έθνη, και εσείς ως μεσολαβητής, το γεγονός ότι οι δύο κύριοι διαπραγματευτές της μίας πλευράς είναι αντίπαλοι στις εκλογές και μάλιστα στο κρισιμότερο σημείο των διαπραγματεύσεων;

Προσπαθώ να αφήσω στο περιθώριο αυτό τον παράγοντα. Δεν είναι απαραίτητα η πιο βολική σύμπτωση, αλλά κανείς δεν αμφισβητεί ότι οι διαπραγματεύσεις πρέπει να προχωρήσουν.

Πώς ερμηνεύετε, εσείς και κατ' επέκτασιν η διεθνής κοινότητα την οποία εκφράζετε, τις διαδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων; Στέλνουν ένα μήνυμα στον κ. Ντενκτάς, αλλά και σε εσάς ή στους Ελληνοκυπρίους;

Όπως είπε και ο γ.γ., ελπίζει ότι οι ηγέτες θα ακούσουν τον λαό. Είναι σαφές ότι υπάρχει η αίσθηση, τόσο στο νότιο τμήμα όσο και στο βόρειο, ότι φθάσαμε στο σημείο της απόφασης στο κυπριακό πρόβλημα. Και ότι αυτή είναι μια ευκαιρία, πιθανότατα χωρίς προηγούμενο, και η οποία δεν πρόκειται να επαναληφθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Γι' αυτό νομίζω ότι αυτός και άλλοι παράγοντες καθιστούν αυτή, ώρα των αποφάσεων.

Είναι η Τουρκία έτοιμη για λύση, με δεδομένες τις συχνά εμφανείς διαφορές μεταξύ των διαφορετικών κέντρων εξουσίας όπως η νέα κυβέρνηση και το στρατιωτικό κατεστημένο;

Συζήτησα με το υπουργείο Εξωτερικών και συναντήθηκα για μιάμιση ώρα με τον ηγέτη του κυβερνώντος κόμματος κ. Ερντογάν. Απεκόμισα τη σαφή αίσθηση ότι η Τουρκία επιθυμεί την ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας εντός των χρονικών ορίων που έχει θέσει ο γ.γ.

Τέλος, μια κάπως προσωπική ερώτηση: Ποια είναι η αίσθησή σας για τους κ.κ. Κληρίδη και Ντενκτάς με τους οποίους διαπραγματεύεστε τα τελευταία χρόνια;

Είναι πραγματικοί ηγέτες και νομίζω τελικά ότι το γεγονός πως είναι αυτοί οι οποίοι διαχειρίζονται το θέμα αποτελεί μια ευχάριστη σύμπτωση. Και πιστεύω ότι έχουν την υποστήριξη του λαού σε ό,τι αφορά την επιθυμία για λύση.