"Αν η Βόρεια Κορέα είχε πετρέλαιο, οι ΗΠΑ θα ήταν πιθανώς πολύ πιο πρόθυμες να αναλάβουν στρατιωτική δράση εναντίον της"

ΠΑΣΚΑΛ ΜΠΟΝΙΦΑΣ "Ο κύβος ερρίφθη, μα… γυρίζει ακόμη"

Ο πόλεμος μοιάζει να έχει ξεκινήσει, αλλά ο Μπους μπορεί να κάνει πίσω

ΚΙΤΤΥ ΞΕΝΑΚΗ

Είναι πρόεδρος του Ινστιτούτου Διεθνών και Στρατηγικών Σπουδών της Γαλλίας, διευθυντής του Ινστιτούτου Ανωτάτων Σπουδών Εθνικής Άμυνας, καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών της Λίλης, μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για Θέματα Αφοπλισμού. Και σε ό,τι αφορά το Ιράκ, θεωρεί ότι "ο κύβος ερρίφθη· αλλά… γυρίζει ακόμη".

Κάτοικοι της Βαγδάτης καίνε αμερικανικές σημαίες και φωτογραφίες του Τζορτζ Μπους

"Ολοένα και περισσότερες φωνές", λέει στα "ΝΕΑ" ο Πασκάλ Μπονιφάς, "υποστηρίζουν ότι θα ήταν πρόωρο και επικίνδυνο να κηρύξουμε τον πόλεμο, ενώ δεν υπάρχουν στοιχεία ότι το ιρακινό οπλοστάσιο περιλαμβάνει όπλα μαζικής καταστροφής και ότι, τελικά, το πιο φρόνιμο θα ήταν να επιτρέψουμε στους επιθεωρητές του ΟΗΕ να συνεχίσουν το έργο τους, να μην εξαπολύσουμε μια επίθεση ενώ δεν έχουμε αποδείξεις ότι είναι απαραίτητη και, κυρίως, νομικά θεμελιωμένη".

Και εντούτοις, ο πόλεμος μοιάζει να έχει ήδη ξεκινήσει, οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή ενισχύονται μέρα με τη μέρα. Υπάρχει, πράγματι, περίπτωση να κάνουν πίσω οι ΗΠΑ; "Αν ο Μπους συνειδητοποιήσει πως η χώρα του έχει να χάσει από έναν πόλεμο, από πλευράς κύρους, εντυπώσεων, απωλειών, πολύ περισσότερα από όσα έχει να κερδίσει, τότε ναι, μπορεί να κάνει πίσω". Τα σενάρια. Ο Πασκάλ Μπονιφάς είναι ειδικός στο διεθνές δίκαιο και σε θέματα αφοπλισμού. Παράλληλα με τις ακαδημαϊκές του δραστηριότητες, υπήρξε επί μακρόν υπεύθυνος του τομέα άμυνας και αφοπλισμού του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Και πιστεύει ότι το πιο πιθανό σενάριο, όσον αφορά τις επιθεωρήσεις, δεν είναι ούτε να επιβεβαιώσουν πλήρως τις αμερικανικές καταγγελίες (περίπτωση κατά την οποία "ακόμα και η Γαλλία και η Ρωσία θα οπισθογραφούσαν τον πόλεμο") ούτε να τις διαψεύσουν πλήρως (περίπτωση κατά την οποία "δεν θα υφίστατο, θεωρητικά, casus belli"). Το πιο πιθανό σενάριο βρίσκεται, κατά την άποψή του, κάπου στη μέση. Και τότε;

"Υπάρχει ήδη σε σχέση με το Ιράκ ένα πρόβλημα δύο μέτρων και δύο σταθμών.

Μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, στις αραβικές χώρες και όχι μόνο, εκτιμά ότι ζητούμε πολλά από αυτές και ότι δεν απαιτούμε τίποτα από το Ισραήλ όσον αφορά τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Υπάρχει ήδη ένα πρόβλημα δύο μέτρων και δύο σταθμών ανάμεσα στο Ισραήλ και στις αραβικές χώρες, δημιουργήσαμε ένα δεύτερο ανάμεσα στη Βόρεια Κορέα και το Ιράκ - και αυτό εξυπηρετεί, τρόπον τινά, τον Σαντάμ Χουσεΐν".

"Το πετρέλαιο είναι εξίσου πολύτιμο με το αίμα", είχε δηλώσει ο Κλεμανσώ. Έναν αιώνα αργότερα, η στάση των ΗΠΑ έναντι του Ιράκ και της Βόρειας Κορέας έρχεται να επιβεβαιώσει απλώς αυτή τη ρήση; Ο Πασκάλ Μπονιφάς συμφωνεί: "Αν η Βόρεια Κορέα είχε πετρέλαιο, οι ΗΠΑ θα ήταν πιθανώς πολύ πιο πρόθυμες να αναλάβουν στρατιωτική δράση εναντίον της. Ενώ, τώρα, η Βόρεια Κορέα δεν έχει μεν πετρέλαιο, έχει όμως αδιαμφισβήτητα πυραύλους".

Ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου

Υπάρχει, πάντως, κάτι που ο Πασκάλ Μπονιφάς θεωρεί πιο σημαντικό και από το Ιράκ, και από την Βόρεια Κορέα, και από το πετρέλαιο, και από τους πυραύλους.

"Είναι να παραμείνει ο πόλεμος στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, διότι είναι μια πρόοδος που η ανθρωπότητα πλήρωσε πολύ ακριβά. Χρειάστηκαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι για να απαγορευτεί ως συνηθισμένο μέσο "συναλλαγής" ανάμεσα στα κράτη.

Από τη στιγμή που οι ΗΠΑ δεν μπορούν να επικαλεστούν τη νόμιμη άμυνα και από τη στιγμή που δεν υπάρχει το πράσινο φως του ΟΗΕ, πόλεμος δεν πρέπει να γίνει, οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να αντιταχθούν σε αυτόν, ειδάλλως θα επιστρέψουμε στον 19ο αιώνα, στην πρωτοκαθεδρία της ισχύος επί του δικαίου. Πιστεύω ότι ακόμα και μια υπερδύναμη δεν μπορεί να εξαιρεί τον εαυτό της από κάθε διεθνή υποχρέωση, ότι, τελικά, ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου είναι μια εγγύηση για όλους, μια προστασία για το μέλλον, και ότι οι ΗΠΑ έχουν, αντίθετα από ό,τι πιστεύουν, περισσότερα να κερδίσουν παρά να χάσουν σεβόμενες το Διεθνές Δίκαιο".

Προς το παρόν, οι ΗΠΑ σέβονται την πολυμερή προσέγγιση. Το ερώτημα, όμως, που τίθεται είναι αν δείχνουν ότι την σέβονται περιμένοντας να αναπτυχθούν τα στρατεύματά τους, ή αν πρόκειται για μια ουσιαστικότερη δέσμευση. Όπως λέει ο Πασκάλ Μπονιφάς, "αυτό απομένει να φανεί".