Ο Αμερικανός συντονιστής για το Κυπριακό μιλάει στα "ΝΕΑ" και τονίζει πως στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ενταχθεί η ενωμένη Κύπρος

ΤΟΜ ΓΟΥΕΣΤΟΝ Υπάρχουν κενά - θα γίνουν αλλαγές στο σχέδιο Ανάν

Σκληρό "πάρε - δώσε" ως το τέλος Φεβρουαρίου

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ

Την εκτίμηση ότι θα υπάρξουν αλλαγές στο σχέδιο Ανάν, καθώς εξακολουθούν να υφίστανται κενά σε πολλά σημεία του, εκφράζει σε συνέντευξή του στα "ΝΕΑ" ο συντονιστής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το Κυπριακό Τομ Γουέστον, προμηνύοντας ένα σκληρό "πάρε-δώσε" τις επόμενες εβδομάδες καθώς οι όποιες τροποποιήσεις πρέπει να γίνουν εκατέρωθεν αποδεκτές.

Αυτή την εβδομάδα ο Αμερικανός διπλωμάτης είχε επαφές στην Άγκυρα και την Αθήνα, όπου συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου και τον πρόεδρο της Ν.Δ. Κ. Καραμανλή. Τώρα βρίσκεται στη Λευκωσία για να παρακολουθήσει και να εμπλακεί στον τελικό και πλέον καθοριστικό γύρο διαπραγματεύσεων για λύση του προβλήματος.

Μέχρι 28 Φεβρουαρίου. Ο κ. Γουέστον επαναλαμβάνει την αναγκαιότητα επίτευξης συμφωνίας έως τις 28 Φεβρουαρίου με το επιχείρημα ότι πρέπει να συμμετάσχουν και οι δύο κοινότητες στην υπογραφή της συνθήκης ένταξης στις 16 Απριλίου στην Αθήνα.

Αποφεύγει να υπεισέλθει στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις της Κύπρου, αν και δεν παραλείπει να μιλήσει για "ασυνήθη κατάσταση" που δημιουργήθηκε από την προεδρική υποψηφιότητα των κ.κ. Κληρίδη και Μαρκίδη. Προσθέτει πάντως ότι το θέμα διευθετήθηκε και οι συνομιλίες, όπως και οι εργασίες των τεχνικών επιτροπών, προχωρούν χωρίς προβλήματα.

Κινούμενος στο πλαίσιο της γραμμής που οι ΗΠΑ έχουν χαράξει από κοινού με τον ΟΗΕ, ο Αμερικανός μεσολαβητής υποστηρίζει τις εκδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων υπέρ της λύσης και της ένταξης στην Ε.Ε. και καλεί τον Ρ. Ντενκτάς να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κοινότητάς του.

Την ίδια ώρα, αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών τόνισε στα "ΝΕΑ" ότι "εάν δεν υπάρξει τώρα λύση, ίσως δεν υπάρξει ποτέ", προσθέτοντας με διπλωματικό, αν και όχι απαραίτητα καθησυχαστικό ύφος, ότι "θεσμικά ο ΟΗΕ δεν θα σταματήσει να ασχολείται με την Κύπρο".

Ημερομηνία - κλειδί. Γιατί επιμένετε τόσο πιεστικά για λύση έως τις 28 Φεβρουαρίου; Γιατί όχι στις 16 Απριλίου ή σε κάποια άλλη ημερομηνία;

Διότι είναι απαραίτητο οι όροι της λύσης να ενταχθούν στη συνθήκη ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. Και για να γίνει αυτό θα πρέπει, αφού πρώτα υπάρξει λύση, στη συνέχεια να διενεργηθούν δημοψηφίσματα στις δύο κοινότητες. Χρειάζεται χρόνος για να συμπεριληφθούν τα αποτελέσματα αυτών στη συνθήκη ένταξης. Έτσι, εάν αρχίσουμε από την 16η Απριλίου και κινηθούμε προς τα πίσω, υπολογίζοντας τον χρόνο που απαιτείται, φθάνουμε στο τέλος Φεβρουαρίου ως ημερομηνία κατά την οποία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η λύση. Φυσικά, η 28η Φεβρουαρίου δεν είναι μια μαγική ημερομηνία. Θα μπορούσε να είναι η 27η ή η 1η Μαρτίου. Αλλά θα πρέπει να υπάρξει αρκετός χρόνος για την ολοκλήρωση της διαδικασίας που προανέφερα. Η εκτίμηση του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών ήταν πως πρέπει να υπάρξει χρόνος για την προετοιμασία των δημοψηφισμάτων. Να γίνουν στις 30 Μαρτίου για να υπάρξουν και δυο εβδομάδες πριν από την υπογραφή της συνθήκης ένταξης.

Όχι τον Απρίλιο. Γιατί όχι λύση μέχρι τον Μάιο του 2004 όταν τυπικά εντάσσεται η Κύπρος στην Ε.Ε.;

Διότι σε αυτή την περίπτωση η λύση δεν περιλαμβάνεται στη συνθήκη ένταξης. Μετά την 16η Απριλίου, όταν θα υπογραφεί η ένταξη, όχι μόνο της Κύπρου αλλά και εννέα άλλων κρατών, θα ακολουθήσει η επικύρωση της συνθήκης από τα Κοινοβούλια των κρατών-μελών. Θα επικυρώσουν μια συνθήκη ένταξης η οποία δεν θα περιλαμβάνει τη λύση αφού δεν θα βρίσκεται σε ισχύ. Έτσι, θα φθάσουμε στον Μάιο του 2004 που αναφέρατε, με τη συνθήκη ένταξης να έχει επικυρωθεί, χωρίς όμως αυτή να περιλαμβάνει τις προβλέψεις της λύσης.

Υπάρχουν κενά. Η θέση των Ηνωμένων Εθνών για το σχέδιο Ανάν είναι "αποδεχθείτε το ή απορρίψτε το". Αλλά και οι δυο πλευρές δηλώνουν ότι εξαρτούν την αποδοχή του από συγκεκριμένες αλλαγές που θέλουν να γίνουν.

Στο σχέδιο εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά κενά. Εκεί επικεντρώνεται το έργο των επιτροπών. Πρέπει να ολοκληρωθεί το έργο σε ό,τι αφορά την ασφάλεια, και φυσικά μπορούν να υπάρξουν και άλλες τροποποιήσεις αν γίνουν εκατέρωθεν αποδεκτές, και τονίζω το "εκατέρωθεν". Εάν υπάρξει μια αλλαγή σε ένα κεφάλαιο θα πρέπει να υπάρξει ανάλογη αλλαγή κάπου αλλού. Πάντως, καθώς εξακολουθούν να υφίστανται κενά στο σχέδιο, εξ ορισμού θα υπάρξουν αλλαγές και τροποποιήσεις. Άρα, το να λέει κανείς ότι δεν είναι δυνατόν να γίνουν οι οποιεσδήποτε αλλαγές, δεν είναι σωστό. Θα έλεγα, μάλιστα, ότι οι αλλαγές είναι αναγκαίες για να ολοκληρωθεί το σχέδιο.

Άρα, εξακολουθεί να υπάρχει χώρος για περαιτέρω "πάρε-δώσε";

Αυτός είναι όλος ο σκοπός των διαπραγματεύσεων που άρχισαν ξανά την Τετάρτη.

Η στάση της Άγκυρας. Μετά τις επαφές σας στην Άγκυρα θεωρείτε ότι η εκεί πολιτική και στρατιωτική ηγεσία κινούνται στο ίδιο πνεύμα;

Όλοι υποστηρίζουν τις διαπραγματεύσεις στη βάση του σχεδίου Ανάν. Δεν πρόκειται να υπεισέλθω σε διαφορές που υπάρχουν μεταξύ της μιας ή της άλλης ομάδας, είτε στην Άγκυρα είτε στην Αθήνα. Αλλά είναι κοινή η υποστήριξη που παρέχουν στον Ντενκτάς για να διαπραγματευθεί.

Υπήρξαν όμως δηλώσεις και από τον κ. Ερντογάν ότι τα τελευταία 30-40 χρόνια δεν ακολουθούσαν τη σωστή πολιτική. Βοηθά αυτή η αυτοκριτική;

Κάθε αναφορά στην ανάγκη επανεξέτασης της μέχρι τώρα στάσης, η εκτίμηση δηλαδή ότι η πολιτική του παρελθόντος δεν ήταν επιτυχής και υπάρχει ανάγκη να βρεθούν τρόποι για να επιτευχθεί λύση, κάτι που ο ίδιος είπε ότι αποτελεί στόχο του, είναι μια θετική εξέλιξη.

Ο Ντενκτάς πρέπει να ακούσει τον λαό του

Οι μαζικές διαδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων αποτελούν αποδοκιμασία του κ. Ντενκτάς και πώς αντιδρούν οι ΗΠΑ σε αυτές;

Είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη όταν έχουμε τέτοιες μαζικές διαδηλώσεις. Είναι ένα πολύ υψηλό ποσοστό του πληθυσμού στο βόρειο τμήμα, πιθανότατα η πλειοψηφία των ψηφοφόρων, οι οποίοι διαδηλώνουν εντελώς ειρηνικά υπέρ της λύσης βάσει του σχεδίου Ανάν και της ένταξης στην Ε.Ε. Αυτές είναι θέσεις που φυσικά υποστηρίζουν οι ΗΠΑ. Υποστηρίζουμε την έκφραση θέσεων με δημοκρατικό τρόπο, όπως συνέβη σε αυτή την περίπτωση, που η διαδήλωση ήταν απόλυτα ειρηνική παρά τον τεράστιο αριθμό κόσμου. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τις καλωσορίσουμε.

Άρα, θεωρείτε ότι ο κ. Ντενκτάς πρέπει να ακούσει την κοινότητά του.

Ναι, φυσικά πρέπει.

Σε ποιο βαθμό περιπλέκουν την προσπάθειά σας οι προεδρικές εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία;

Δεν ξέρω κατά πόσον είναι θέμα περιπλοκής των δικών μου προσπαθειών. Χρειαζόταν να υπάρξει κάποια διευθέτηση από τους ίδιους τους Ελληνοκυπρίους γιατί έχουμε αυτή την ασυνήθη κατάσταση όπου ο ηγέτης και ένα κορυφαίο μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας συμμετέχουν (ως ανθυποψήφιοι) στις ίδιες εκλογές. Αυτό δείχνει να έχει διευθετηθεί αφού ο Γενικός Εισαγγελέας διέκοψε την άσκηση των καθηκόντων του και ανακοίνωσε την παραίτησή του έπειτα από μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Συνεχίζει να εργάζεται πολύ ενεργά στη διαπραγματευτική ομάδα και σε όλες τις συναντήσεις των δυο τεχνικών επιτροπών τις τελευταίες δέκα ημέρες, οι οποίες έχουν πάει πολύ καλά. Φυσικά, δεν θα σχολιάσω τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις. Αλλά τα τεχνικά ζητήματα που έδειχναν ικανά να δημιουργήσουν προβλήματα, φαίνεται να έχουν διευθετηθεί.