Μετά τον πόλεμο, τι;

ΤΖΕΪΜΣ Α. ΜΠΕΪΚΕΡ (Πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ) «Αποδυνάμωση της τρομοκρατίας»

ΜΑΡΙΑ ΝΤΑΛΙΑΝΗ

Αποδυνάμωση και όχι αναζωπύρωση της τρομοκρατίας θα φέρει την επόμενη ημέρα ο πόλεμος στο Ιράκ. Αυτό πιστεύει ο Τζέιμς Α. Μπέικερ, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ επί κυβερνήσεως Τζορτζ Μπους (του πατέρα) και έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στον συνασπισμό της διεθνούς κοινότητας κατά τον Πόλεμο του Κόλπου το 1991.

Ο κ. Μπέικερ επισκέφθηκε σε ένα ταξίδι-αστραπή την Αθήνα προκειμένου να μιλήσει στη συνέλευση της λέσχης «Κάρλαϊλ» και παραχώρησε τη συνέντευξη για τον επικείμενο πόλεμο στο Ιράκ χθες στις 5.30 τα ξημερώματα, στα «ΝΕΑ», λίγο προτού αναχωρήσει για τις ΗΠΑ. Ο κ. Μπέικερ διακρίθηκε ιδιαίτερα για τις διπλωματικές ικανότητες και τους χειρισμούς του στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, χειρισμοί οι οποίοι διαμόρφωσαν μια διεθνή ομπρέλα νομιμότητας του Πολέμου του Κόλπου. Ο ίδιος σήμερα πιστεύει πως η επίθεση κατά του Ιράκ είναι νομιμοποιημένη, ακόμη και αν δεν πάρει τη σφραγίδα του ΟΗΕ.

Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι ο επερχόμενος πόλεμος στο Ιράκ θα αναζωπυρώσει την παγκόσμια τρομοκρατία αντί να την περιορίσει. Εσείς τι πιστεύετε;

«Δεν συμφωνώ με αυτό. Νομίζω πως βραχυπρόθεσμα θα υπάρξει μια τάση εχθρικής διάθεσης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Αλλά μεσο-μακροπρόθεσμα η εκδίωξη ενός στυγνού δικτάτορα, του Σαντάμ Χουσεΐν, και η θεμελίωση μιας ειρηνικής και ευημερούσας κυβέρνησης στο Ιράκ θα σημαίνει πολύ μεγάλες αλλαγές σε όλη την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ο πόλεμος στο Ιράκ θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική αποδυνάμωση της τρομοκρατίας, αντί - όπως λέτε - να την ενισχύσει».

Σε ποιο βαθμό συμμερίζεστε την άποψη του προέδρου της Γαλλίας Ζακ Σιράκ πως τα πρώτα θύματα του πολέμου θα είναι όσοι εύχονται να δουν τη σύγκρουση των πολιτισμών, με τον τρόπο που έχει προβλέψει ο Σάμιουελ Χάντικτον;

«Ο Χάντικτον… Α, ναι, ο Χάντικτον. Αλλά, βλέπετε, για τον ίδιο λόγο που σας είπα και πιο πριν, ο πόλεμος θα μας πάει σε αντίθετη κατεύθυνση από τη σύγκρουση των πολιτισμών. Βραχυπρόθεσμα θα υπάρξει έως έναν βαθμό αντιπάθεια, αντιπαράθεση και σύγκρουση. Μεσομακροπρόθεσμα, όμως, αυτό θα μας απομακρύνει αισθητά από την πιθανότητα σύγκρουσης των πολιτισμών. Προσωπικά, ουδέποτε συμμερίστηκα την άποψη ότι θα υπάρξει σύγκρουση των πολιτισμών. Σήμερα, η μάχη των ΗΠΑ και των λαών που στέκονται στο πλευρό τους δεν είναι κατά του Ισλάμ και των μουσουλμάνων, δεν έχει θρησκευτικό χαρακτήρα. Είναι μάχη κατά της τυραννικής εξουσίας της ιρακινής κυβέρνησης».

Κατά τη διάρκεια του Πολέμου στον Κόλπο, στον οποίο είχατε διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, υπήρξε ευρεία συμμαχία κατά του Ιράκ. Σήμερα, βλέπουμε την «παλιά Ευρώπη» να αντιτίθεται στον πόλεμο. Πού οφείλεται αυτή η στάση;

«Κατ' αρχάς, να τονίσω πως δεν είναι το σύνολο της Ευρώπης που αντιτάσσεται στον πόλεμο. Ξέρετε, η Ιταλία και Ισπανία είναι αρκετά παλιές ευρωπαϊκές χώρες. Και υποστηρίζουν τη θέση των ΗΠΑ, όπως και η Βρετανία. Η Γαλλία και η Γερμανία αντιτάσσονται. Αλλά η παρούσα κατάσταση είναι διαφορετική από εκείνη του Πόλεμου Κόλπου το '91. Τότε είχες μια καθαρή περίπτωση απρόκλητης εισβολής από μια μεγάλη σε μια μικρή χώρα. Τώρα έχουμε μια βασική διαφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Βρετανίας, από τη μια πλευρά, και της Γαλλίας και της Γερμανίας, από την άλλη. Πιστεύω πως αυτό συμβαίνει γιατί δεν βλέπουν όλοι με τον ίδιο τρόπο την έκταση της απειλής που αντιπροσωπεύει η συνεχής ανάπτυξη και επέκταση των οπλών μαζικής εξόντωσης του Ιράκ».

Ωστόσο, δεν είναι λίγοι όσοι υποστηρίζουν ότι ο πόλεμος στο Ιράκ γίνεται για το πετρέλαιο και τη γεωστρατηγική του θέση.

«Η στρατηγική θέση του Ιράκ είναι σημαντική. Αν μπορούμε να εγκαθιδρύσουμε μια σταθερή και ειρηνική κυβέρνηση σ' αυτήν την περιοχή που να ανταποκρίνεται στις αρχές και τις αξίες στις οποίες η αμερικανική κυβέρνηση, η Γαλλική Δημοκρατία και η Ελληνική Δημοκρατία στηρίζονται, εάν μπορούμε να εγκαταστήσουμε μια κυβέρνηση Ιρακινών που θα υποστηρίζει αυτές τις αρχές, τότε θα υπάρξει και σταθεροποίηση. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αυτός ο πόλεμος θα έπρεπε να γίνει και νομίζω πως θα γίνει. Αυτός ο πόλεμος δεν θα γίνει από τις ΗΠΑ, με όλους τους κινδύνους που περικλείει, απλώς για το πετρέλαιο. Πετρέλαιο μπορούμε να βρούμε κι αλλού. Είναι πολύ αφελές να λέμε ότι ο πόλεμος θα γίνει απλώς για το πετρέλαιο. Πολύ απλά δεν είναι αλήθεια».

Νομιμοποιείται μονομερής επέμβαση από τις ΗΠΑ; Ποιες θα είναι οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρώπη και τον αραβικό κόσμο την επόμενη ημέρα;

«Από την άποψη του Διεθνούς Δικαίου η απάντηση είναι ναι. Θα ήταν άραγε καλύτερα αν είχαμε μια κατάσταση όπως το 1991, όπου όλος ο κόσμος υποστήριζε τις ΗΠΑ; Αναμφίβολα ναι, θα ήταν καλύτερα. Όμως το Ιράκ έχει παραβιάσει πολλά από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ».

ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ

«Θέμα υπόληψης ΗΠΑ και ΟΗΕ»

ΤΖΟΖΕΦ ΝΑΪ (Πρώην υφυπουργός Άμυνας)

«Η πιο σημαντική άμεση επίδραση του πολέμου θα είναι η απομάκρυνση του Σαντάμ Χουσεΐν, το τέλος της ανυπακοής του στα ψηφίσματα του ΟΗΕ που απαιτούσαν να αφοπλίσει το χημικό και βιολογικό του οπλοστάσιο και κάποια ανακούφιση για τον λαό του Ιράκ από την τυραννία. Οι πιο σημαντικές έμμεσες επιπτώσεις θα έχουν να κάνουν με την υπόληψη των ΗΠΑ και του ΟΗΕ και αυτό θα εξαρτηθεί από το πόσο ευρεία θα είναι η συμμαχία, πόσο επιμηκυμένος και αιματηρός θα είναι ο πόλεμος και αν οι ΗΠΑ θα στραφούν στον ΟΗΕ για την ανοικοδόμηση του Ιράκ».

Ο ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΟΣ

«Θα δούμε έναν κόσμο πολωμένο»

ΝΑΣΕΡ ΑΡΟΥΡΙ (Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης)

«Η 11η Σεπτέμβρίου δημιούργησε ένα καινούργιο φαινόμενο στον κόσμο και στις ΗΠΑ. Ο φόβος έχει γίνει η νούμερο ένα ανησυχία της αμερικανικής κοινής γνώμης. Τον φόβο αυτό χρησιμοποιούν τα μίντια και μια κλίκα νεοσυντηρητικών Ευαγγελιστών που δουλεύουν ως δίδυμο με την κυβέρνηση Μπους. Ο αποκαλούμενος πόλεμος κατά της τρομοκρατίας, που τώρα επικεντρώνεται στο Ιράκ, γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από αυτό τον συνασπισμό που προσπαθεί να μετασχηματίσει το στρατηγικό τοπίο στη Μέση Ανατολή έτσι ώστε να προωθηθεί η ηγεμονία των ΗΠΑ και να δοθεί η δυνατότητα στο Ισραήλ να διασφαλίσει την αδιαμφισβήτητη υπεροχή του. Όσα άλλα κινήματα και χώρες θεωρηθούν αντιπολιτευτικά στη Μέση Ανατολή θα γίνουν στόχος αυτής της συμμαχίας. Οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να επιλέξουν βαλκανιοποίηση της περιοχής, για να διασφαλίσουν την αμερικανοϊσραηλινή ηγεμονία.

Το κόστος. Ωστόσο, αυτό δεν θα γίνει χωρίς κόστος. Από τη μια πλευρά, οι αμερικανικές συνταγματικές προστασίες θα περισταλούν περαιτέρω, αν δεν πεταχτούν στα σκουπίδια στο όνομα της εσωτερικής ασφάλειας. Από την άλλη, η Αμερική έχει αρχίσει ήδη να μοιάζει με το Ισραήλ - νευρική, επιθετική, αποικιακά προσανατολισμένη και, κατά κάποιον τρόπο, φασιστική. Στην κοινωνία των πολιτών, τα φιλελεύθερα-ανθρωπιστικά στοιχεία της Αμερικής θα κινητοποιηθούν και ένα αντι-ιμπεριαλιστικό κίνημα θα αρχίσει να αναπτύσσεται, παράλληλα με το κίνημα που ήδη ανθεί στην Ευρώπη και ένα παρόμοιο κίνημα που αρχίζει στον αραβοϊσλαμικό κόσμο. Είναι πολύ πιθανόν να δούμε έναν κόσμο πολωμένο, όχι πολύ διαφορετικό από τον ψυχροπολεμικό. Αυτή τη φορά, θα είναι ένας ευρύς συνασπισμός, αποτελούμενος από κυβερνήσεις στην Ευρώπη και αλλού, ο οποίος θα αντιτίθεται στο δόγμα Μπους και θα υποστηρίζεται από το κίνημα που περιγράφθηκε παραπάνω.

Θα είναι ένας διαφορετικός κόσμος, που μπορεί να κάνει τον Μπους να επιθυμεί τις μέρες που ο πατέρας Μπους ονειρευόταν τη Νέα Παγκόσμια Τάξη, αυτή στην οποία το κυνήγι της υπεροχής γινόταν μέσω κακόβουλης διπλωματίας, παρά μέσω της ωμής βίας και της κραυγαλέας προληπτικής δράσης».