ΔΟΜΝΑ ΣΑΜΙΟΥ "Σήμερα ανατροπή είναι η αλήθεια"

Αθυρόστομα, ανατρεπτικά, "πορνό" τραγούδια στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης; Με άλλοθι την Αποκριά η Δόμνα Σαμίου "εισβάλλει" για να καταθέσει την λαϊκή δημιουργία

ΒΙΚΥ ΧΑΡΙΣΟΠΟΥΛΟΥ

"Πορνό και χυδαία είναι ορισμένα από τα τραγούδια που γράφονται τελευταία", λέει η Δόμνα Σαμίου, που μιλά για "τα καρναβάλια της καθημερινότητας"

"Δεν είμαι καλή στα λόγια. Να σας το τραγουδήσω;". Ακαπέλα, με σταθερότητα και δυνατότητες φωνητικών ελιγμών που θα ζήλευαν ακόμα και οι χορδές και το δοξάρι του βιολιού και της λύρας, η Δόμνα Σαμίου δίνει "ατάκα" την απάντηση.

"Χορέψετε, χορέψετε τα νιάτα να χαρείτε, γιατί σε τούτο τον ντουνιά δεν θα τα ξαναβρείτε", είναι το σύνθημα των δύο αποκριάτικων παραστάσεων μουσικής, χορού και δρώμενων από τη Βόρειο Ελλάδα που "ευτυχώς, κρατάει ακόμα, συνεχίζει την παράδοση, δεν μαϊμουδίζει, δεν έγινε Ρίο ντε Τζανέιρο, όπως αλλού", δηλώνει σχεδόν αγανακτισμένη με την… εκβραζιλιανοποίηση της Αποκριάς ανά την Ελλάδα η Δόμνα Σαμίου.

"Δεν θα 'ναι συναυλία αυτό που επιχειρούμε στο Μέγαρο. Θα είναι μια παράσταση. Δεν θα πούμε σκέτα, ξερά και μαραμένα τα αθυρόστομα της Αποκριάς. Κοντά 150 άτομα θ' ανεβούμε στη σκηνή".

Στις δύο παραστάσεις του Μεγάρου τη Δόμνα Σαμίου και το πενταμελές συγκρότημά της (κλαρίνο, φλογέρα, βιολί, λάφτα - πολίτικο λαούτο - και λύρα) πλαισιώνουν ομάδες κουδουνοφόρων από τον Σοχό, φανών από την Κοζάνη, ένα "μπουλούκι" από τη Γραμένιτσα της Άρτας, το συγκρότημα Περπερούνα και καρναβαλιστές από τη Μυτιλήνη.

Με την πρώτη ηχογράφηση και κυκλοφορία των "Αποκριάτικων" πριν από οκτώ χρόνια σας κατηγόρησαν για ερμηνεύτρια "πορνό" τραγουδιών. Η παρουσίασή τους στο Μέγαρο Μουσικής είναι μια μορφή απάντησης;

"Πορνό και χυδαία είναι αυτά που βλέπουμε στα περιοδικά, στην τηλεόραση, καθημερινά, πορνό και χυδαία είναι ορισμένα από τα τραγούδια που γράφονται τελευταία. Και δεν είναι και αποκριάτικα. Στα τραγούδια της Αποκριάς απλώς οι άνθρωποι λένε με τ' όνομά τους αυτό που… απαγορεύεται να πουν σε άλλες χρονικές περιόδους. Τόλμησε κάποτε ένα φίλος λαογράφος - εκτός Αποκριάς - να ζητήσει από μια γιαγιά να του υπαγορεύσει τους στίχους ενός τέτοιου τραγουδιού κι εκείνη τού απάντησε: "Α, αυτά μαναχά τς Αποκριές τα λιέμι. Άμα στου πω τώρα θα ψουριάσει του μνι μ'".

Σε μια "καρναβαλική διαχρονία" σαν αυτή που ζούμε πόσο αναγκαία είναι η εποχική αναστροφή στα "άσεμνα" της Αποκριάς;

"Για τα καρναβάλια της καθημερινότητας λέτε, για τα πορνό των σύγχρονων στίχων, των ειδήσεων, της ζωής έτσι όπως έγινε… Ε, σήμερα η ανατροπή είναι η αλήθεια, η αυθεντικότητα των ήχων και των λέξεων που χρειάζεται την Αποκριά για να λεχθεί".

Γεννημένη στην Αθήνα πριν από 74 χρόνια από γονείς Μικρασιάτες, δηλώνει - αν και δεν δείχνει - κουρασμένη πια, αναζητά τους επόμενους για να παραδώσει τη σκυτάλη, νιώθει πλήρης. "Δεν πέρασε η ζωή μου έτσι, στα χαζά, την υπηρέτησα τη μουσική και την παράδοση", λέει και δεν ξεχνά ποτέ την αναφορά στον δάσκαλο - από τα 13 της χρόνια - Σίμωνα Καρρά, τα ταξίδια του ανά την Ελλάδα και την καταγραφή των ήχων στο χέρι (τα μαγνητόφωνα δεν είχαν καν εμφανισθεί) με αναλυτική παρασημαντική γραφή (μουσική σημειολογία). Θυμάται τα 17 χρόνια (από το 1954 ώς το 1971) στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, τον Διονύση Σαββόπουλο που την έβγαλε για πρώτη φορά στη σκηνή στο "Ροντέο" εν μέσω χούντας το 1971, το ηπειρώτικο μοιρολόι του κλαρίνου του Τάσου Χαλκιά που την εισήγαγε στα αυτιά των νεαρών "κουλτουριάρηδων" της εποχής κι ύστερα τον "Κωνσταντή" - το ακριτικό τραγούδι που πρωτοάρθρωσε ενώπιον του κοινού.

Έκτοτε μετρά εκατοντάδες εμφανίσεις, την ίδρυση του Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής που φέρει τ' όνομά της, οκτώ δίσκους και τις καταγραφές χιλιάδων τραγουδιών από τη Μικρά Ασία, τη Θράκη, τον Πόντο, τις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία…

Τα λατρεύει όλα. Τα ερμηνεύει όλα. Σαν να έψαξε μέσα της και να τα βρήκε ριζωμένα, στοιχεία του κυττάρου της - αν και, αν τη ρωτήσεις, τα μικρασιάτικα είναι αυτά που "νιώθει", λέει, τα δυτικομακεδονίτικα αυτά που τη δυσκολεύουν ακόμα.

INFO

Τα "Αποκριάτικα" της Δόμνας Σαμίου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης την ερχόμενη Τρίτη και Τετάρτη 4 και 5 Μαρτίου στις 9 μ.μ. Εισιτήρια: 45, 35, 30, 25 και 12 ευρώ (μαθητικό-φοιτητικό).