Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ορίζοντες :: Κριτική βιβλίου

( τζεσε τζεϊμς - ο "τρομοκράτης" της άγριας δύσης :: 20-01-2003) 

ΤΖΕΣΕ ΤΖΕΪΜΣ Ο "τρομοκράτης" της Άγριας Δύσης

Κοινός εγκληματίας, Ρομπέν των Δασών ή επαναστάτης - ιδεολόγος; Ο ιστορικός Τ. J. Stiles αναπλάθει (στους Sunday Times) τον μύθο του Τζέσε Τζέιμς, που "αλλοίωσαν" οι ταινίες του Χόλιγουντ

ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΙΜΠΛΗΣ

Ξυλογραφία που απεικονίζει τη δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς από τους αδελφούς Φορντ στις 3 Απριλίου του 1882

Τον Τζέσε Τζέιμς τον ξέρουμε από το Χόλιγουντ, ως κάποιον που βρισκόταν στην πλευρά των χαμένων, έκλεβε τράπεζες και τρένα και έδινε τα λάφυρα στους φτωχούς αγρότες. Όμως η εμβληματική αυτή μορφή δεν ήταν ένας απλός Ρομπέν των Δασών. Ήταν γέννημα μιας συγκεκριμένης εποχής με σοβαρά πολιτικά διακυβεύματα.

Της εποχής του αμερικανικού εμφυλίου και της μάχης ανάμεσα στους Νότιους από τη μια μεριά, που ήθελαν να διαιωνίσουν το καθεστώς της δουλείας και να αποσχισθούν από την Ένωση, και τους Βόρειους από την άλλη, που προσπαθούσαν να εγκαταστήσουν σε όλη την επικράτεια ένα φιλελεύθερο καθεστώς.

Ο Τζέσε Τζέιμς, με τα πιστόλια, τα μαχαίρια, τις ληστείες και τον μύθο του, γεννήθηκε στη νότια πλευρά της κοιλάδας του Μιζούρι, σε μια οικογένεια που διέθετε μια ντουζίνα σκλάβους για τις αγροτικές και οικιακές εργασίες. Από τη δεκαετία του 1850, οι ντόπιοι επεδίωκαν την επέκταση του καθεστώτος της δουλείας και στο Κάνσας, δημιουργώντας ομάδες επιδρομέων εναντίον των γαιοκτημόνων της γειτονικής πολιτείας. Όταν όμως ξέσπασε ο Εμφύλιος, θέλησαν να μείνουν ουδέτεροι. Δήλωσαν αφοσίωση στην Ομοσπονδία αλλά αρνήθηκαν να πλαισιώσουν τον ομοσπονδιακό στρατό.

Η ουδετερότητα δεν τους απάλλαξε από το θλιβερό προνόμιο τού να γίνουν η πρώτη πολιτεία όπου επεβλήθη στρατιωτικός νόμος. Ο λόγος ήταν ότι κάπου 15.000 άνδρες βόρεια του ποταμού Μιζούρι χαρακτηρίστηκαν στασιαστές. Αυτό οδήγησε ακόμη και ουδέτερους ντόπιους να γίνουν οπαδοί της απόσχισης. Σε αυτό το κλίμα, όταν επήλθε η νίκη των Βορείων εναντίον των επαναστατημένων δυνάμεων, οι ηττημένοι ξεκίνησαν το αντάρτικο. Το αντάρτικο συνίστατο σε τρομοκρατικές πράξεις πιστολάδων που σκότωναν πολίτες, οπαδούς της Ένωσης. Ο πόλεμος του Μιζούρι ήταν μικρής κλίμακας, έντονα προσωπικός και βάναυσος. Ο ιστορικός Τ. J. Stiles, σε μια νέα - πληρέστερη από άλλες προηγούμενες - βιογραφία του Τζέσε Τζέιμς, που δίνει τη συνολική εικόνα της εποχής εντός της οποίας αναδείχθηκε η ιδιάζουσα ετούτη φυσιογνωμία, λέει ότι επρόκειτο για δολοφονίες εξ επαφής με πιστόλι ή με μαχαίρι όπου, σε κάθε περίπτωση, ο θύτης κοίταζε το θύμα στα μάτια. Ο Τζέιμς ανήκε στην ομάδα του "Αιματοβαμμένου Μπιλ" Άντερσον, της οποίας τα μέλη διακοσμούσαν τις σέλες τους με τα σκαλπ των εχθρών τους.

Μετά τον πόλεμο οι πληθυσμοί αναμείχθηκαν και οι άλλοτε στασιαστές αποκλείστηκαν από επαγγέλματα που είχαν σχέση με τη Δικαιοσύνη και την Εκπαίδευση. Οι αρχηγοί τους εξορίστηκαν στο Μεξικό. Οι ντόπιοι, άλλοτε οπαδοί της απόσχισης, έμειναν χωρίς ηγεσία και δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες ώστε ο Τζέσε Τζέιμς να εξελιχθεί σε εθνική διασημότητα.

Τον βοήθησε σε αυτό και ο Τζον Νιούμαν Έντουαρτς, εκδότης της Κάνσας Σίτι Σταρ, που υμνούσε τα "ιπποτικά κατορθώματα" του Τζέσε Τζέιμς, τον "ανιδιοτελή ηρωισμό" του, χαρακτηρίζοντάς τον "συνειδητό διαδοσία της ανυπακοής απέναντι στη ρεπουμπλικανική ιδεολογία". Ο ίδιος ο Τζέσε Τζέιμς φρόντισε να καλλιεργήσει τον μύθο αυτό. Έστελνε γράμματα στον Τύπο ή άφηνε "προκηρύξεις" στον τόπο του εγκλήματος. Υποστήριζε ότι οι Τράπεζες ήταν οι ατμομηχανές των ανεπτυγμένων ρεπουμπλικανικών κοινοτήτων και ότι οι εταιρείες των σιδηροδρόμων αναστάτωναν την αγροτική ζωή ενώ έπρεπε και να πληρώσουν για τις σκανδαλώδεις συμβάσεις με τις οποίες συστάθηκαν.

Το 1869 το κεφάλι του Τζέσε Τζέιμς επικηρύχθηκε με 500 δολάρια αμοιβή. Έκτοτε ο Τζέιμς ήταν συνεχώς στον δρόμο, με δεκάδες διώκτες πίσω του. Το 1882 η επικήρυξη είχε φτάσει τα 10.000 δολάρια. Ποσό που δελέασε αρκούντως τους συντρόφους του Τσάρλι και Μπομπ Φορντ, ώστε να έρθουν σε συμφωνία με τις Αρχές και να τον σκοτώσουν στο ίδιο του το σπίτι. Όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν για την πράξη τους, αλλά κατόπιν γυρνούσαν τη χώρα παρουσιάζοντας το σόου τους, "Πώς σκότωσα τον Τζέσε Τζέιμς".

INFO

Τ. J. Stiles, "Jesse James: Last Rebel of the Civil War", σελ. 510, τιμή (www.amazon.com): 19,75 ευρώ.