Τρομοκρατία χωρίς τρόμο

ΜΙΚΡΟ ΑΛΛΑ ΜΕΣΤΟ, ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ ΓΙΑ ΤΗ 17Ν ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΙ ΤΗΝ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΟΧΘΗ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΦΩΤΙΖΕΙ ΤΙΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΠΟΥ ΠΥΡΟΔΟΤΗΣΑΝ ΕΝΑ ΤΟΣΟ ΙΔΙΟΤΥΠΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΟΤΟΠΟΥΛΟΣ

Με το καθημερινό σχόλιο του Αντώνη Καρκαγιάννη μου συμβαίνει ό,τι περίπου και με τα αντίστοιχα άρθρα του "Εκόνομιστ": διαφωνώ συχνά, σχεδόν συστηματικά, με τις θέσεις, αλλά δεν παύω στιγμή να εκτιμώ την καλλιέργεια των ιδεών, τη διαύγεια του ύφους, τον σεβασμό προς τον αναγνώστη. Χαίρομαι ιδιαίτερα που η συμφιλίωση στα θέματα ουσίας έρχεται με το βιβλίο που ο σημαντικός Έλληνας δημοσιογράφος αφιέρωσε σε ένα τόσο κρίσιμο για τη συλλογική αυτογνωσία μας ζήτημα, όπως είναι ο βίος και ιδίως η "πολιτεία" της τρομοκρατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη.

Σε δύο επίπεδα είναι κατά τη γνώμη μου πολύτιμο το μικρό αλλά μεστό και σφριγηλό κείμενο του Καρκαγιάννη. Πρώτα στην ανάδειξη μιας "αριστερής όχθης των πραγμάτων", όπως την ονομάζει ο ίδιος, που εκκινεί από αρχές, αντιμετωπίζει τα κρίσιμα πολιτικά ζητήματα από σταθερή και προσανατολισμένη σκοπιά, αλλά καταφέρνει να διατηρήσει και τη νηφαλιότητά της και την κριτική της ικανότητα και την ανεξαρτησία από οργανωμένες "αριστερές" (τα εισαγωγικά είναι δικά μου) εκφράσεις και κινήματα. Ο Καρκαγιάννης πείθει ότι είναι αριστερός επειδή μέσα από τις αναλύσεις του εμφανίζονται όλα τα χαρακτηριστικά που ο ίδιος έχει θέσει ως προϋποθέσεις της πραγματικής αριστερής σκέψης: αυτοσυγκράτηση, μετριοπάθεια, σχετικισμός για το παρόν και το μέλλον της Αριστεράς και των ανθρώπων της, ειρωνεία μέχρι χλευασμού απέναντι στις "μεγάλες" πράξεις που πηγάζουν από όλες τις ιδεολογίες και κυρίως από μια Αριστερά που έχει ταχθεί να προστατεύει και όχι να υπερβαίνει τον άνθρωπο. Κι ύστερα οι αναλύσεις του συγγραφέα φέρνουν σε πέρας την ακόμα πιο λεπτή αποστολή να φωτίσουν τις βαθύτερες, συνειδητές ή ασυνείδητες, αιτίες που κατέστησαν δυνατή την τόση μακρόχρονη δράση μιας οργάνωσης σαν τη 17 Ν.

Οι στρεβλώσεις, τα πολιτικά και κοινωνικά κενά, οι δημοκρατικές και ψυχολογικές δυσλειτουργίες που τροφοδότησαν και τροφοδοτούν ένα τόσο ιδιότυπο φαινόμενο δεν χρησιμεύουν ως αποδεικτικό υλικό αλλά ως συμβολή στον απαραίτητο προβληματισμό. Δεν υπάρχει διδακτισμός, ούτε βεβαιότητες, μόνο επαγωγικές σκέψεις και άλματα όπου το επιτρέπουν οι περιστάσεις. Η ταύτιση με τον σκεπτόμενο αναγνώστη επιτυγχάνεται κυρίως μέσα από ένα ξετύλιγμα του κουβαριού, με οδηγούς τη λογική και την (αριστερή όπως περιγράφηκε) ευαισθησία.

Το βιβλίο του Α. Καρκαγιάννη φωτίζει τις στρεβλώσεις και τις δυσλειτουργίες που κατέστησαν δυνατό το ιδιότυπο φαινόμενο της οργάνωσης 17 Νοέμβρη

Ο Καρκαγιάννης διαπιστώνει τον "αναμφισβήτητο δεσμό" της συγκεκριμένης οργάνωσης με συγκεκριμένες πράξεις και αποδίδει τις ευθύνες που πρέπει να αποδοθούν. Το ότι η 17 Ν αποδείχθηκε κατώτερη της φαντασίας, αφού ήταν ένα "μισο-οργανωμένο μπουλούκι μάλλον ασήμαντων προσώπων, χωρίς ιδιαίτερη πολιτική κουλτούρα, στρατολογημένων πρόχειρα σε οικογενειακό ή φιλικό κύκλο, με χαλαρούς μεταξύ τους δεσμούς, πλην του δεσμού της συνενοχής", δεν σημαίνει ότι δικαιολογούνται αυτόματα τα σενάρια είτε της μη εξάρθρωσης είτε της λειψής εξάρθρωσης είτε της "τηλεκατευθυνόμενης" εξάρθρωσης. Ιδιαίτερα πειστική είναι η αναφορά στις υποτιθέμενες σχέσεις με τις μυστικές υπηρεσίες, όπου αναδεικνύεται η αταβιστική συνάφεια μεταξύ διώκτη και διωκόμενου και προβάλλει η ιδεολογική χρήση της συγκεκριμένης θεωρίας συνωμοσίας, που διαιωνίζει τελικά εξωτερικές παρεμβάσεις στις πολιτικές εξελίξεις της χώρας.

Ο συγγραφέας διαχωρίζει επίσης την προερχόμενη από την Αριστερά ιδεολογική μήτρα του αντι-αμερικανισμού και της εναντίωσης στον τρόπο αποκατάστασης της δημοκρατίας υπό την κηδεμονία της Δεξιάς, από την πλήρη έλλειψη αναλυτικής σκέψης και πολιτικής, με την ουσιαστική έννοια, δράσης της 17 Ν. Άλλο, μας λέει, ο ρόλος της βίας στην Ιστορία και άλλο η βία, ή μάλλον η "αναπαράσταση της βίας σε μορφή εγκληματικής φάρσας", ως πρακτική που μόνο στην παράδοση του "πολιτικού πρωτογονισμού" μπορεί να ενταχθεί. Ο Καρκαγιάννης αγγίζει, τέλος, λεπτά ζητήματα του Κράτους Δικαίου. Μήπως στον βωμό της δημοκρατικά αναγκαίας, και κατά τον συγγραφέα, προσπάθειας εξάρθρωσης της οργάνωσης θυσιάστηκαν κρίσιμες αρχές του δικαιικού πολιτισμού μας, όπως το τεκμήριο αθωότητας, η ανθρώπινη μεταχείριση των κατηγορουμένων, η νόμιμη συλλογή του αποδεικτικού υλικού; Νηφάλια αλλά και προσεκτικά, ο Καρκαγιάννης φθάνει στο συμπέρασμα στο οποίο έχει, θεωρώ, φθάσει και η πλειοψηφία των ειδικών: όλα δεν ήταν καθαρά και τέλεια (στο βιβλίο σωστά δίνεται έμφαση στην περίεργη "περίθαλψη" του πρώτου Ξηρού χωρίς ένταλμα σύλληψης, ενώ λιγότερο δικαιολογημένα, δεδομένης της άρνησης του ενδιαφερομένου, τίθεται και το θέμα της μη ύπαρξης εξαρχής δικηγόρου στο πλευρό του). Όμως δεν φαίνεται να έγιναν μείζονες δικονομικές ή ουσιαστικές παραβιάσεις δικαιωμάτων των κατηγορουμένων. Και τούτο ανεξάρτητα της ενισχυμένης κοινωνικής απαξίας των πράξεών τους, που βέβαια δεν μπορούν να θεωρηθούν πολιτικές. Ο Καρκαγιάννης υπενθυμίζει, τελικά, το τεράστιο καθήκον σοβαρότητας που απαιτεί η δημοκρατία από τους πολίτες της. Άλλος ένας λόγος που το βιβλίο του κινείται σε εντελώς διαφορετική σφαίρα από τα τρέχοντα δημοσιογραφικά πονήματα.

ΑΠΟ ΤΗΝ "ΑΛΗΘΕΙΑ" ΣΤΟΝ ΦΟΝΟ

Ο Αντώνης Καρκαγιάννης

"Είναι αυτισμός να διακηρύσσει ένα κόμμα τις αρχές του εν ονόματι του "λαού" ή της "εργατικής τάξης", γιατί στο τέλος μιλάει μόνο του, χωρίς τον λαό και την εργατική τάξη. Όταν όμως δρα εν ονόματι του "λαού" και της "εργατικής τάξης" και για τη σωτηρία τους, στο τέλος στρέφεται εναντίον και των δύο. Αν οι προκηρύξεις της 17 Ν έχουν κάποια αξία είναι γιατί κυνικά και χωρίς προσχήματα περιγράφουν το πέρασμα από την "αλήθεια" και την "οίηση της αλήθειας" στον φόνο".