Δρόμοι

ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ

Ο χρηματιστής…

… ζούσε ένα κινέζικο όνειρο. Έδειχνε να τα είχε όλα: σπουδαία δουλειά στην πλουσιότερη πόλη της χώρας, εκατομμύρια δολάρια που περνούσαν από τα χέρια του κάθε μέρα, πάρτι, δεξιώσεις και υπηρέτες που ικανοποιούσαν όλα του τα γούστα. Αν εξαιρέσουμε ένα πρόβλημα. Είχε αλκοολίκι με τη δουλειά του. Η καθημερινή ένταση τόσο του τσίτωνε τα νεύρα, που τις νύχτες δεν μπορούσε να κλείσει μάτι.

Ώσπου το αποφάσισε να πάει να κλειστεί σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο στη Σαγκάη και να μιλήσει επιτέλους για όλα τα βάρη που του μαύριζαν την ψυχή. "Κάθε μέρα περνούν από τα χέρια μου εκατό εκατομμύρια δολάρια", είπε στους γιατρούς. Δεν ήταν ξεκάθαρο αν το έλεγε για να κλαφτεί ή για να παινευτεί - ή μήπως και για τα δυο;

Εκατομμύρια…

… Κινέζοι είναι παραζαλισμένοι από τον ξέφρενο ρυθμό των αλλαγών που συνέβησαν στη χώρα τους τα τελευταία χρόνια. Η σιγουριά μιας ισόβιας θέσης στο κινέζικο κράτος πρόνοιας - η "σιδερένια κούπα με το ρύζι" - χάθηκε και πήρε τη θέση της το άγχος του ανταγωνισμού για την καλύτερη δουλειά, το καλύτερο πανεπιστήμιο, το καλύτερο διαμέρισμα. Το αποτέλεσμα είναι συχνά τραυματικό.

Και έτσι η Κίνα μαθαίνει ξαφνικά πως έχει ανάγκη από δύο επιστήμες που μέχρι τώρα πετούσε στα σκουπίδια: την ψυχιατρική και την ψυχοθεραπεία. Ο πρόεδρος Μάο έλεγε πως η ψυχιατρική είναι κατά "90% άχρηστη" και κατά το υπόλοιπο 10% "μια διαστρεβλωμένη αστική ψευτοεπιστήμη". Εκείνη την περίοδο πίστευαν πως η ψυχική ασθένεια είναι "λανθασμένη πολιτική σκέψη" και η αυτοκτονία μια προδοτική πράξη ανατροπής του συστήματος.

Το καθεστώς…

… του Πεκίνου υποχρεώνεται σήμερα να αποδεχθεί πως η "ψευτοεπιστήμη" έχει κάποια αξία για τις μάζες. Έτσι, η ψυχοθεραπεία ανασύρεται από την ιδεολογική εξορία. Ψυχοθεραπευτές και ψυχίατροι στέλνονται στην πρώτη γραμμή των "πολέμων" της νέας Κίνας, που είναι οικονομικοί. Στο γραφείο της, στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας της Σαγκάης, η δόκτωρ Ζιάο Ζεπίνγκ κάθεται κάτω από ένα πορτρέτο του Φρόυντ και ένα καλλιγραφημένο ποίημα της δυναστείας των Τανγκ.

Ακούει κάθε μέρα τους ασθενείς της να της μιλούν για τις οικονομικές ανασφάλειές τους από τη ζωή σε μια πόλη που κυριαρχείται από την εμμονή για χρήμα και κοινωνική άνοδο. Στη Σαγκάη σκέπτονται μονάχα τη δουλειά τους και τον μισθό τους. Όποιος δεν έχει δουλειά νιώθει πως δεν αξίζει τίποτα. "Με τον ανταγωνισμό, κανείς δεν νιώθει σίγουρος για το μέλλον του", λέει η Ζιάο στην καναδική "Γκλόουμπ & Μέιλ". "Δεν υπάρχουν πια εγγυήσεις. Η κοινωνία μας αλλάζει δραματικά και βγάζει ολοένα και πιο πολλή ένταση. Οι παραδοσιακές αξίες μας απειλούνται".

Τα προβλήματα…

… που βρίσκει μπροστά της η κινέζικη κοινωνία είναι πρωτόγνωρα: αλκοολισμός, ναρκωτικά, στρες. Οι συνέπειες του καπιταλισμού ξαπλώνουν για πρώτη φορά την κινέζικη ψυχή στο ψυχαναλυτικό κρεβάτι.