Δρόμοι

ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ

Η φωτογραφία…

… είναι παλιά, από το περιοδικό "Λάιφ". Τραβήχτηκε το 1946, από τον φωτογράφο Α.Λ. Σέιφερ. Δείχνει έναν νεκρό μπάτσο, που πάνω από το πτώμα του, με ένα πιστόλι στο δεξί της χέρι, στέκεται μια ξανθιά με ανακατωμένα μαλλιά, με μαύρη δαντελένια νυχτικιά που έχει γλιστρήσει στον ένα της ώμο, ξεσκεπάζοντας το στήθος της. Στα χείλη της κρέμεται ένα στριμμένο τσιγάρο και με το αριστερό της χέρι κρατάει ένα άδειο ποτήρι. Ίσως είχε μέσα πιοτό, από εκείνο που έχει το μπουκάλι πάνω στο τραπέζι. Η γυναίκα πατάει με το πόδι τον μπάτσο στην πλάτη, όπως ένας κυνηγός το θήραμά του. Από το άνοιγμα της νυχτικιάς μπορεί να δει κανείς βαθιά μέσα το εσωτερικό του μηρού. Τι έγινε εδώ; Κάποιος πρέπει να έφυγε βιαστικά πριν τραβηχτεί η φωτογραφία, γιατί πάνω στο τραπέζι με το μπουκάλι διακρίνονται μερικά σκόρπια τραπουλόχαρτα. Ίσως ο μπάτσος που μπήκε στην κάμαρα να μην ήξερε τι θα έβρισκε μπροστά του. Ίσως να έπεσε πάνω σε αυτή τη γυναίκα και σε κάποιον άλλο που ήταν και αυτός οπλισμένος. Κάποιος άφησε πίσω του ένα αυτόματο που τώρα ακουμπάει πάνω στον νεκρό αστυνομικό.

Ο φωτογράφος…

… άραγε πώς κατάφερε να τραβήξει μια τόσο δραματική φωτογραφία; Η απάντηση είναι απλή - και μας τη δίνει ο Τσαρλς Πολ Φρόιντ στο περιοδικό "Ρίζον". Την έστησε. Είναι φτιαχτή. Όχι για να ξεγελάσει κάποιον, αλλά για να "διδάξει". Για να δείξει ποιες φωτογραφίες απαγορεύονταν στο Χόλιγουντ εκείνη την εποχή. Δεν μπορούσες να δείξεις τον Νόμο να χάνει. Το εσωτερικό των γυναικείων μηρών ήταν απαγορευμένο, το ίδιο και τα στήθη. Τα δαντελένια εσώρουχα επίσης. Τα πτώματα. Τα ναρκωτικά, το πιοτό, τα χαρτιά. Τα όπλα. Απαγορευμένα.

Το κάδρο…

… του Σέιφερ απεικονίζει τον "δεκάλογο" της λογοκρισίας. Άντεξε μέχρι τη δεκαετία του 1960. Και τώρα επιστρέφει, ως "θεραπευτική" λογοκρισία. Τις προάλλες, το BBC μετέδωσε πως οι αμερικανικές αρχές λογόκριναν το εξώφυλλο του κλασικού άλμπουμ των Μπιτλς "Άμπεϊ Ρόουντ" σβήνοντας το τσιγάρο που κρατούσε στο χέρι του ο Πολ Μακάρτνεϊ. Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ δεν άντεξε ούτε αυτός. Έσβησε με ψηφιακό τρόπο όλα τα όπλα από σκηνές του "Εξωγήινου".

Αν ο Σέιφερ…

… ήταν να ξανατραβήξει τη φωτογραφία του σήμερα, άραγε τι θα της έβαζε μέσα για να την κάνει το ίδιο διδακτική, για να δείξει τι είναι "κακό" στην εποχή μας; Ίσως τίποτα. Ίσως μάλιστα να αφαιρούσε από τη φωτογραφία και το πιστόλι και το τσιγάρο και το πιοτό και τον μπάτσο και την ξανθιά. Γιατί σήμερα πια ξέρουμε πως σπάνια ξεχωρίζει ο κυνηγός από το θήραμα, ο κακοποιός από τον μπάτσο, ο καλός από τον κακό. Ίσως λοιπόν ο φωτογράφος θα μας εξυπηρετούσε καλύτερα αν άφηνε άδειο το κάδρο. Έτσι, να μπορεί καθένας να βάζει μέσα τη δική του φωτογραφία.