Εφημερίδα "Τα Νέα"
Υπάρχουν ακόμη περιοχές που… επιμένουν να αντιστέκονται, όπως το χωριό του Αστερίξ δεν έλεγε με τίποτα να ενωθεί με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
"Ανυπότακτοι Γαλάτες" της Ευρώπης
Πόλεις που, αν και αποτελούν τμήμα μιας χώρας, βρίσκονται στο έδαφος άλλης!
Πώς γίνεται ο κήπος μιας μπιραρίας να βρίσκεται στην Ελβετία και το μπαρ του καταστήματος στη Γερμανία; Ή τρία σπίτια, το ένα δίπλα στο άλλο στην ίδια πλευρά του δρόμου, να βρίσκονται το ένα στο Βέλγιο, το άλλο στην Ολλανδία και το τρίτο χωρισμένο στις δύο χώρες; Οι χάρτες μπερδεύτηκαν στην Ευρώπη πολλές φορές. Τέσσερις θύλακες αντίστασης, όμως, παραμένουν.
Σε στιγμές μελαγχολίας και αναποφασιστικότητας, περιπλανώμαι στο Ely Place, έναν θύλακα έξω από την Πλατεία Χόλμπορν, στο κέντρο του Λονδίνου. Πρώην κατοικία επισκόπων η περιοχή, επίσημα, δεν αποτελεί τμήμα του Λονδίνου. Είναι μια μικρή γωνιά του Κέμπριτζσαϊρ, που είναι ακόμη απροσπέλαστη για την Αστυνομία του Λονδίνου, εκτός και αν υπάρχει αίτημα των Επιτρόπων, του εκλεγμένου διοικητικού της οργάνου. Το Ely είναι ένα από τα καλά κρυμμένα μυστικά του Λονδίνου. Μπορεί, επίσης, να θεωρηθεί ως πλήρες λειτουργικό μοντέλο ενός εκ των πλέον ασαφών στοιχείων της σύγχρονης Ευρώπης - μερικών "θυλάκων" που, αν και αποτελούν τμήμα μιας χώρας, βρίσκονται στο έδαφος μιας άλλης.
Οι συνθήκες. Πολλοί από αυτούς εμφανίστηκαν κατά τον Μεσαίωνα, ύστερα από τις Συνθήκες της Μαδρίτης (1526) και της Βεστφαλίας (1648). Άλλοι ήταν αποτέλεσμα διαφορών για τη γη ή απλώς λαθών. Οι περισσότεροι, τελικά, επανασυνδέθηκαν με τη μητέρα-πατρίδα ή τις κατάπιε η χώρα υποδοχής. Τέσσερις από αυτούς παραμένουν στην Ευρώπη. Η ιταλική πόλη Καμπιόνε ντ' Ιτάλια (Campione d' Italia) στην Ελβετία, η ισπανική (μάλλον καταλανική) πόλη Λίβια (Llivia) στα Πυρηναία της Γαλλίας, το Μπίσινγκεν (Busingen), ένα γερμανικό χωριό στην Ελβετία, και ο ολλανδο-βελγικός δήμος Μπάαρλε - Νασάου - Χέρτογκ (Baarle - Nassau - Hertog), που αποτελείται από 22 βελγικούς και 8 ολλανδικούς τομείς.
Χρειάστηκα μήνες για να επισκεφτώ και τους τέσσερις. Αν και τμήμα της Ιταλίας, η Καμπιόνε δεν είναι μέρος της Ε.Ε. - έχει αποκλειστεί με ειδικό πρωτόκολλο.
Ωστόσο, οι κάτοικοί της, κάτοχοι ιταλικών διαβατηρίων, έχουν δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται σε όποια χώρα-μέλος της Ε.Ε. επιθυμούν - εκτός της Ελβετίας, όπου βρίσκεται η Καμπιόνε. Όλα άρχισαν το 777 όταν ο Τοτόνε - ένας γαιοκτήμονας της περιοχής - προσπάθησε να αγοράσει ένα συγχωροχάρτι, δωρίζοντας τα υπάρχοντά του, ανάμεσά τους και το ψαροχώρι Καμπιόνε, στη Βασιλική του Αγίου Αμβροσίου στο Μιλάνο. Ως αποτέλεσμα, η Καμπιόνε περιήλθε στον έλεγχο των μιλανέζικων εκκλησιαστικών αρχών και όχι του γειτονικού Κόμο, που θα ήταν και το λογικότερο. Αυτός ο παράλογος δεσμός επέζησε όλων των αναταραχών της Ιστορίας.
Οι… Ρωμαίοι. Η Λίβια ιδρύθηκε από τους αρχαίους Ρωμαίους και χρησιμοποιήθηκε σαν πιόνι κατά τις γαλλο-ισπανικές διαμάχες έως το 1659, όταν με τη Συνθήκη Ειρήνης των Πυρηναίων δόθηκαν 33 "χωριά" στη Γαλλία. Οι Γάλλοι πίστεψαν ότι η Λίβια είχε συμπεριληφθεί σε αυτά αλλά οι Ισπανοί τη θεωρούσαν πόλη, όχι χωριό. Έτσι, οι κάτοικοί της ισχυρίστηκαν ότι η συνθήκη δεν τους αφορά και οι Γάλλοι αναγκάστηκαν να συμφωνήσουν. Πρόσφατα, μια επιστολή από ένα κοντινό γαλλικό χωριό χρειάστηκε 15 ημέρες για να φτάσει στα χέρια του δημάρχου της Λίβια, γιατί, βάσει ενός ευρωπαϊκού κανονισμού, η εντός της Ένωσης αλληλογραφία πρέπει να διακινείται μέσω Άμστερνταμ.
Ο μικρός γερμανικός θύλακας Μπίσινγκεν στην Ελβετία είναι στην ουσία ένα προάστιο της ελβετικής πόλης Σάφχαουζεν, όπου συνήθως κάνουν τις αγορές τους οι κάτοικοί του. Ελάχιστοι πηγαίνουν στη Γερμανία. Πρώτον, γιατί θα έπρεπε να δείξουν τα διαβατήρια ή τις ταυτότητές τους στα γερμανικά σύνορα - διαδικασία που δεν εκτελείται κατά τη μετάβασή τους στην "ξένη χώρα" Ελβετία. Δεύτερον, γιατί υπάρχουν αυστηρά όρια στην ποσότητα των γερμανικών προϊόντων που μπορούν να μεταφέρουν. Οι μισθοί είναι σε ελβετικά φράγκα, αλλά οι Γερμανοί πολίτες πρέπει να πληρώνουν τον φόρο τους στη Γερμανία. Κακό, αν σκεφτεί κανείς ότι οι ελβετικές τιμές είναι υψηλές, αλλά οι δείκτες φορολογίας χαμηλοί στην Ελβετία, ενώ το αντίθετο συμβαίνει στη Γερμανία.
Τα μπερδέματα. Και αν αυτά μοιάζουν περίεργα, αυτό που συμβαίνει στο Μπάαρλε - Νασάου - Χέρτογκ είναι τρελό. Τα σύνορα διασχίζουν δρόμους αλλά και σπίτια, γραφεία και καταστήματα. Είναι τέτοια η σύγχυση, ώστε κάθε κτίριο στην πόλη πρέπει να δηλώνεται όχι μόνο με αριθμό αλλά και με μια μικρή ολλανδική ή βελγική σημαία. Δύο δημάρχους έχει η περιοχή, δύο τοπικά συμβούλια, δύο πυροσβεστικούς σταθμούς, δύο ταχυδρομεία. Είναι η μόνη πόλη στον κόσμο που οι αστυνομικές δυνάμεις δύο διαφορετικών χωρών μοιράζονται όχι μόνον τον ίδιο σταθμό αλλά και τα ίδια γραφεία!
