Εφημερίδα "Τα Νέα"
Γκρεμίζεται η ιστορική μνήμη!
Κομμάτια της νεώτερης ιστορικής μνήμης, κηρύσσονται διατηρητέα αλλά καταρρέουν μέσα στο… χάσμα που ανοίγει η αδιαφορία, οι χρονοβόρες διαδικασίες και η οικονομική αδυναμία των ιδιοκτητών να τα συντηρήσουν
Το ανατολικό μπαλκόνι της οικίας Τρικούπη στο Άργος κατέρρευσε πριν από λίγες ημέρες. Το σπίτι χτίστηκε το 1829 με σχέδια του Αυστριακού προξένου Γκρόπιους από τον τέκτονα Κομνηνό Τήνιο
Το σπίτι, στο οποίο θεωρείται πως γεννήθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης, στο Άργος, άρχισε να καταρρέει. Τμήμα του εξώστη στην πίσω πλευρά γκρεμίστηκε ήδη, ενώ η κατάρρευση απειλεί το σύνολο του κομψού διώροφου διατηρητέου κτιρίου. Ο ιδιοκτήτης του - είναι η Αγροτική Τράπεζα - προβληματίζεται αν θα πρέπει να το εκποιήσει ή αν θα μπορέσει να υλοποιήσει τις έτοιμες μελέτες για την ανάπλασή του και την ανέγερση ενός υποκαταστήματός της στον αύλειο χώρο που καλύπτει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο εκτάσεως 3.760 τ.μ., 300 μ. περίπου από την κεντρική πλατεία.
"Τα αρχαιολογικά ευρήματα έγιναν αιτία να καθυστερήσει η έκδοση της οικοδομικής αδείας, με αποτέλεσμα στο ενδιάμεσο διάστημα να αλλάξει η φιλοσοφία εξέλιξης του δικτύου καταστημάτων της Αγροτικής Τράπεζας", εξηγεί στα "ΝΕΑ" ο υποδιοικητής της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος Παναγιώτης Βλασιάδης. "Τώρα εξετάζουμε εναλλακτικές δυνατότητες για την αξιοποίηση του ακινήτου, όπως η πώλησή του, η αξιοποίηση του από τρίτους ή ακόμη και διατήρησή του σε μια άλλη, πιο αποδεκτή μορφή. Όποιο σενάριο κι αν υιοθετηθεί πάντως, θα γίνει σύντομα, ώστε να μην περάσουν άλλα 17 χρόνια και είναι αργά πλέον για το κτίριο Τρικούπη". Τα αρχαιολογικά ευρήματα είναι υπολείμματα πρωτοχριστιανικών οικιών, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο της 5ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Γεώργιο Τσεκέ και υπήρχε προγραμματισμός για την ανάδειξή τους. Σήμερα όμως θεωρείται από την τράπεζα ότι είναι ασύμφορη οικονομικά η ανέγερση κτιρίου 1.100 τ.μ. όταν οι ανάγκες του μικρού υποκαταστήματος καλύπτονται από ένα κτίριο 400 τ.μ.
Καλά όλα αυτά. Αν όμως δεν ληφθούν άμεσα σωστικά μέτρα, σε λίγο δεν θα υπάρχει πια το ιστορικό - κηρυγμένο διατηρητέο - κτίριο που είναι οικονομικώς ασύμφορο και κατάντησε ανεπιθύμητο για τους ιδιοκτήτες.
Το σπίτι ενός από τους πιο σημαντικούς πολιτικούς της Ελλάδας - που κανονικά έπρεπε να λάμπει σαν στολίδι στην καρδιά του μάλλον υποβαθμισμένου κέντρου του Άργους - δεν είναι το μόνο "επώνυμο" διατηρητέο κτίριο που κινδυνεύει από την εγκατάλειψη και την ερήμωση. Στην καρδιά της Αθήνας, την Πλάκα, κατέρρευσε πρόσφατα στην οδό Τριπόδων η στέγη της οικίας Τσερτς, που αποτελεί ένα από τα ελάχιστα προεπαναστατικά κτίρια της Αθήνας. Το ίδιο το κτίριο είχε πληγεί από τους σεισμούς του 1999, και είχε χαρακτηριστεί "κόκκινο". Πρόσφατα, κατέρρευσε και τμήμα του "Τελωνείου" κοντά στο γνωστό πέτρινο Γεφύρι της Πλάκας έξω από την Άρτα, ενώ το σπίτι του Καρυωτάκη στην Τρίπολη γλίτωσε την τελευταία στιγμή με την ανάπλασή του για τις ανάγκες του Πανεπιστημίου. Ο κατάλογος των επώνυμων διατηρητέων που καταρρέουν σ' όλη την Ελλάδα συνεχώς εμπλουτίζεται με νέα θύματα. Το χαρακτηριστικό τους είναι ο διπλός χαρακτήρας. Είναι ταυτόχρονα μνημεία και περιουσιακά στοιχεία.
"Υπάρχει όμως και μια ηθική υποχρέωση και ευθύνη των ιδιοκτητών των ιστορικών διατηρητέων κτιρίων", λέει η αρμόδια έφορος Νεώτερων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού Ευγενία Γατοπούλου, η οποία υπόσχεται να στείλει άμεσα αρχιτέκτονα της υπηρεσίας για να ελέγξει την κατάσταση του κτιρίου, αφού δεν είχε ενημερωθεί από κανένα για την κατάρρευση. "Πρόκειται για ένα κτίριο με ιδιαίτερη σημασία για την ιστορία της πόλης και ο Δήμος Άργους έχει ενδιαφερθεί για την αποκατάσταση του κτιρίου", λέει στα "ΝΕΑ" ο αντιδήμαρχος της πόλης Δημήτρης Καρυάμης. "Αν περάσει στην ιδιοκτησία του δήμου, θα το αξιοποιήσουμε και θα διαθέσουμε τα απαραίτητα κονδύλια. Σε περίπτωση δε που το εκποιήσει η τράπεζα, θα απευθυνθούμε για δανειοδότηση στο υπουργείο Πολιτισμού, ώστε να μπορέσουμε να το αγοράσουμε".
Με τον νέο αρχαιολογικό νόμο, ο ιδιοκτήτης υποχρεούται να φροντίσει με δική του δαπάνη τη στατική επάρκεια του κτιρίου, ανακατασκευάσει τη ζημιά και σε περίπτωση κατάρρευσης του διατηρητέου, όταν θελήσει να το ξανακτίσει, του δίνεται ο ίδιος όγκος και το ίδιο εμβαδόν.
Ιστορία 174 ετών
Η (υπό κατάρρευση) οικία του Άργους αρχίζει να κτίζεται το 1829 από τον Σπυρίδωνα Τρικούπη καλύπτοντας μέρος του οθωμανικού μεντρεσέ. Την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, εκεί γεννήθηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης, ενώ το 1831 ανεγείρεται εκκλησία στον κήπο του σπιτιού, αφιερωμένη στον Άγιο Χαράλαμπο. Πωλείται το 1847 στον Π.Α. Κυπαρίσση και αργότερα περνά στα χέρια του Εφέτη Νικόλαου Οικονόμου-Κωλέττη. Χαρακτηρίζεται διατηρητέο το 1982 και τρία χρόνια αργότερα μεταβιβάζεται στην Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος έναντι 49,5 εκατ. δρχ. Το 1993 υφίσταται βανδαλισμούς και η στέγη του καταρρέει (επιδιορθώνεται - η μοναδική επισκευή - το 1998).
Κατα- κατα- κατα- καταρρέουν!
Αβοήθητη καταρρέει η οικία Τσερτς στην καρδιά της Πλάκας
Το σπίτι του Ερνέστου Τσίλερ είναι ένα ακόμη νεοκλασικό κτίριο στην καρδιά της Αθήνας, που καταρρέει. Διώροφο, στην καρδιά της Αθήνας, στην οδό Μαυρομιχάλη 6, περνά απαρατήρητο, καθώς ο χρόνος και το καυσαέριο έχουν αφήσει έντονα τα σημάδια τους πάνω στα γλυπτά της πρόσοψης, αλλά και στο εσωτερικό του. Η εσωτερική σκάλα και τα γύψινα έχουν ήδη καταρρεύσει, ενώ η σοφίτα και τα υπόγεια είναι σε πολύ κακή κατάσταση. Η οικία Τσίλερ δωρήθηκε από την οικογένεια Λοβέρδου στο Βυζαντινό Μουσείο, από τη δεκαετία του '80. Και από τότε το χάος. "Για την ανακατασκευή του θα χρειαστούν 1 δισ. δρχ. Το υπουργείο Πολιτισμού έχει υποσχεθεί να εντάξει το έργο στο Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, ώστε να δημιουργηθεί παράρτημα του μουσείου", λέει στα "ΝΕΑ" ο διευθυντής του, Δημήτρης Κωνστάντιος.
Τραγική και η κατάσταση στο Κυβερνείο της Αίγινας, στο πρώτο διοικητικό κέντρο του Νέου Ελληνικού Κράτους, εκεί που είχε την έδρα της η κυβέρνηση Καποδίστρια και σήμερα στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο. Τοίχοι ραγισμένοι, υγρασία, πόρτες ξεχαρβαλωμένες, παράθυρα ετοιμόρροπα, ενώ σε ορισμένους χώρους η είσοδος απαγορεύεται λόγω αυξημένης επικινδυνότητας.
