Κατέκτησαν τον αέρα… με την τέχνη τους

Οραματισμός και επιστημονικό επίτευγμα, "η κατάκτηση του αέρα" συνυπήρξε με την "περιπέτεια στην τέχνη του 20ού αιώνα". Εικαστική καταγραφή της αποτελεί η έκθεση του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης

ΒΙΚΥ ΧΑΡΙΣΟΠΟΥΛΟΥ

Θεόδουλος, "Τιμή στους πρωτοπόρους και σε όσους έχουν χαθεί για την αεροναυπηγική" (2001). Χαρακτηριστικό γλυπτό από την έκθεση "Η κατάκτηση του αέρα", που θα αναπτυχθεί στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης

Από την περιπέτεια του Ικάρου και του Δαιδάλου μέχρι τη σημερινή αεροναυπηγική, η κατάκτηση του αέρα παραμένει ιδεολογικά ταυτισμένη με την έννοια του ονείρου της φυγής, της απόλυτης ελευθερίας - ακόμα και της "καταφυγής" του ανθρώπου στο διάστημα, μακριά από τη Γη που ψυχορραγεί.

Οι… εναέριες περιπλανήσεις των εικαστικών καλλιτεχνών, με ερέθισμα και στόχο τον αέρα και τη φυγή, αποτελούν το αντικείμενο-κοινή συνισταμένη 66 συνολικά έργων, 50 καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο και όλου του αιώνα, με στόχο την… "Κατάκτηση του αέρα", με όπλο τις επιθυμίες, τα όνειρα, τα χρώματα, τις φόρμες, τις τάσεις (ιταλικό φουτουρισμό, ρώσικο σουπρεματισμό και κονστρουκτιβισμό, αφηρημένη τέχνη, σουρεαλισμό, ακόμα και ποπ αρτ της δεκαετίας του '60, αλλά και σύγχρονη τέχνη.

Ονόματα-εικαστικοί ογκόλιθοι του αιώνα που πέρασε και μετέχουν με έργα τους στην έκθεση είναι: Βλαντίμιρ Τάτλιν, Λιουμπόφ Ποπόβα, Αλεξάντρ Ρόστσενκο, Ιβ Κλέιν, Καζιμίρ Μαλέβιτς, Λούτσιο Φοντάνα, Ανρί Ματίς, Τούλιο Κράλι, Βιτόριο Πίσκοπο, Άντι Γουόρχολ, Τζεράρντο Ντοτόρι, Θεόδουλος, Φρανσουά Μεντρά κ.ά.

Την πρωτότυπη έκθεση, η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων εν όψει της Συνόδου των Ευρωπαίων Ηγετών στη Θεσσαλονίκη, διοργανώνει το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, σε συνεργασία με το Μουσείο Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης της Τουλούζης "Les Abattoirs". Για την οργάνωσή της και τη συγκέντρωση των έργων συνέβαλαν επίσης μουσεία και ιδιωτικές συλλογές (περίπου 30 συνολικά), μεταξύ των οποίων το Κέντρο Μπομπιντού, το Εθνικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι, το Αρχείο Ιβ Κλάιν στο Παρίσι, το Μουσείο Καλών Τεχνών στη Γκρενόμπλ, το Ίδρυμα Λούτσιο Φοντάνα στο Μιλάνο κ.ά. Η ίδια έκθεση παρουσιάστηκε το περασμένο φθινόπωρο στην Τουλούζη. Στο πρώτο μέρος της έκθεσης, τα έργα που συγκεντρώθηκαν είναι περισσότερο τεχνικά, μυθικά και ονειρικά, όπως τα σχέδια του Τάτλιν, μέχρι το άλμα στο κενό του "ζωγράφου του διαστήματος" Ιβ Κλέιν, και συμβολίζουν την επιθυμία της πτήσης.

Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει δημιουργίες που επιβεβαιώνουν την πραγματική μεταμόρφωση των κωδίκων αναπαράστασης, μέσα από το ενδιαφέρον που δείχνουν οι καλλιτέχνες για την κατάκτηση του αέρα και την επιστήμη του διαστήματος. Έργα από τη Συλλογή Κωστάκη, όπως ο "Αεροπόρος" του Αλεξέι Μοργκουνόφ, οι "Χωροδυναμικές κατασκευές" της Λιουμπόφ Ποπόβα, το στήριγμα φτερού για το "Λετατλίν" ("Λετ" στη ρωσική σημαίνει "πετώ" - ο "πρωτοπόρος" Βλαντίμιρ Τάτλιν επιχειρεί στον τίτλο του έργου του ένα λεκτικό παιγνίδι για τον κατέχοντα εξέχουσα θέση στην έκθεση "Ιπτάμενο Τάτλιν" του).

Το τρίτο μέρος αφορά τις προβληματικές, άλλοτε ουτοπικές και άλλοτε ρεαλιστικές, που έχουν αναπτυχθεί σχετικά με την κατάκτηση του διαστήματος στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο διευθυντής του "Les Abattoirs" της Τουλούζης, Allain Mousseign, και τον γενικό συντονισμό της ο καθηγητής του ΑΠΘ και διευθυντής του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Μίλτος Παπανικολάου.

INFO

"Η Κατάκτηση του αέρα, μια περιπέτεια στην τέχνη του 20ού αιώνα", στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Κολοκοτρώνη 21, Μονή Λαζαριστών, τηλ. 2310-589.140). Εγκαίνια την Παρασκευή 14 Μαρτίου. Έως 29 Ιουνίου. Είσοδος 5 ευρώ, φοιτητικό 2,50 ευρώ. Κατάλογος 40 ευρώ.