Παζλ μέσα κι έξω από τη βιτρίνα

Πώς μπορεί ο φιλότεχνος να συμμαζέψει όλα τα κομμάτια του εκθεσιακού παζλ σε μια συνολική εικόνα;

ΧΑΡΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ

Πηχτό χρωματικό υλικό, σα λάσπη, στο οποίο προστίθεται και άλλο, όπως η σαντιγί στα γλυκά. Ο Πόλοκ στο τραπέζι μιας ζωγραφικής - ζαχαροπλαστικής. Ατμόσφαιρα τζαζ - ροκ, με υπόκρουση ανάλογων κειμένων του Γιώργου Βέλτσου και της Ίριδος Χαραμή (πίνακας του Αχιλλέα Χρηστίδη, Γκαλερί Καλφαγιάν)

Οι εκθέσεις εικαστικών είναι πάρα πολλές, περισσότερες απ' όσες αντέχει ένας επαγγελματίας φιλότεχνος να επισκεφτεί σε μια εβδομάδα. Γι' αυτό και υπάρχουν οι τρόποι κατάταξης: κατά είδος έκφρασης, κατά ηλικιακές ομάδες, θέματα κ.ο.κ. Εμείς εδώ καθιερώσαμε επιπλέον και την ερμηνευτική προσέγγιση, δηλαδή την κρυμμένη συγγένεια ανάμεσα σ' εκθέσεις, με βάση κριτήρια όχι μόνο από την ιστορία της τέχνης, αλλά και από την επικοινωνιολογία, την ανθρωπολογία, την έρευνα νοοτροπιών της αγοράς κ.λπ. Στόχος μας, να δίδεται στον αναγνώστη της στήλης η δυνατότητα να μη μένει μόνο στην ποσοτική ενημέρωση για τις εκθέσεις αλλά και στην ποιοτική.

Τέχνη δεν είναι μόνο οι ζωγράφοι και ο κόσμος τους, αλλά εξίσου και το κοινό με τις διαθέσεις του, οι γκαλερί με τις επαγγελματικές πρακτικές τους, τα μουσεία με τους προσανατολισμούς τους. Καθώς μάλιστα στις μέρες μας ο Τύπος και τα ΜΜΕ άρχισαν να βρίσκουν ενδιαφέρον στον (κάποτε δυσπρόσιτο) εικαστικό χώρο, εύκολα η βιτρίνα εναλλάσσεται με τα παρασκήνια και η πυξίδα χάνεται.

Αφορμή γι' αυτό το σκεπτικό μας έδωσαν αρκετές εκθέσεις που βρέθηκαν στο επίκεντρο ή στα πίσω πλάνα του δημόσιου ενδιαφέροντος και συνδέονται μεταξύ τους από μια ιδιαίτερη περιθωριακότητα.

Ξεκινήσαμε από την ομαδική έκθεση με τίτλο "Ερήμην" που οργάνωσε η τεχνοκριτικός Ντ. Ηλιοπούλου-Ρογκάν με έργα 12 καλλιτεχνών. Δεν είναι τα συνηθισμένα έργα των Α. Ακριθάκη, Χρ. Καρά, Μ. Κάσση, Π. Χαραλάμπους κ.ά. αλλά άγνωστες, ιδιαίτερες και ενδότερες στιγμές της δημιουργίας τους οι οποίες έρχονται να εμπλουτίσουν τη δεδομένη εικόνα του έργου τους.

Η κ. Ρογκάν επιμελήθηκε επίσης το βιβλίο και την πρώτη έκθεση (Γκαλερί Αδάμ) του Φαίδωνα Αναστασιάδη, ενός νεαρού ταλαντούχου ζωγράφου που έφυγε πρόωρα από τη ζωή, μετά από σπουδές στο Λονδίνο. Εξπρεσιονιστικές αυτοπροσωπογραφίες υψηλής πνοής και άλλα αξιόλογα έργα συνθέτουν το πορτρέτο ενός καλλιτέχνη που πολλά ακόμη θα μπορούσε να δώσει.

Άγνωστή μας ήταν και η Εβίτα Φραντζολά (Γκαλερί Ίρις - Μαρίζα Φασιανού), μαθήτρια του Δ. Μυταρά και του Λ. Κρεμονίνι, με αρκετές εκθέσεις στην Ισπανία κι εδώ. Παρουσιάζει τοπία αφαιρετικά, που τέμνονται διαγωνίως από ρεαλιστικές φιγούρες πουλιών σε πτήση. "Μεταξύ ουρανού και γης, κυνηγούν αενάως την ψυχή του τοπίου" σημειώνει εύστοχα ο ιστορικός Τέχνης Γ. Λεβούνης στον κατάλογο.

Η Άννα-Μαρία Τσακάλη δεν μας ήταν βέβαια άγνωστη, αφού είναι από τα βασικά στελέχη της ομάδας των ρεαλιστών που επικρατεί στην εικαστική σκηνή μας στα τελευταία δέκα χρόνια. Έκπληξη όμως ήταν αυτή η σειρά έργων της ("Πορτρέτα Φυτών"), με συστάδες ανθισμένων φυτών σε βεράντες και τις τζαμαρίες να δημιουργούν ψευδαίσθηση στο βλέμμα. Εδώ επικρατούν οι χαμηλοί τόνοι, η ψυχική ηρεμία, ο ρεμβασμός και η ζωγραφική δεξιοτεχνία.

"Λουλούδια" ονομάζει τα έργα του και ο Παναγιώτης Λιναρδάκης, πρόκειται όμως για κοινωνική κριτική του κόσμου των μίντια, με λεξιλόγιο γραφίστικο, δυναμικό, έξυπνο. Πρόσωπα που μορφάζουν στις άκρες του πίνακα, οπτικές γροθιές, ζωγραφική σαν περιθωριακό γράφιτι.

Στις παραδοξότητες των εκθέσεων των ημερών, ας προστεθεί και η Ντόλτσε Βίτα (Γκαλερί Καλφαγιάν) του Αχιλλέα Χρηστίδη, ο οποίος συνήθως εκθέτει τελάρα με συμβατικά υλικά. Τώρα τις καλειδοσκοπικές προσωπογραφίες του, συνοδεύει με επίτοιχα έργα από πηχτό χρωματικό υλικό στο οποίο προστίθεται και άλλο, όπως η σαντιγί στα γλυκά. Ο Πόλοκ στο τραπέζι μιας ζωγραφικής - ζαχαροπλαστικής. Κι εδώ ατμόσφαιρα "τζαζ - ροκ", με υπόκρουση ανάλογων κειμένων του Γ. Βέλτσου και της Ι. Χαραμή.

Στα σημερινά δείγματα θα μπορούσε να προσθέσει κανείς κι άλλες αξιόλογες εκθέσεις. Είναι πολλές οι φυγόκεντρες δυνάμεις ως προς το κεντρικό καλλιτεχνικό ρεύμα που νομίζει ο καθένας μας. Ζούμε τα πρώτα χρόνια ενός νέου αιώνα, όλα πρέπει να τα προσέχει ο φιλότεχνος ώστε να μη φτιάχνει το παζλ μόνο με το βλέμμα ή τα κομμάτια του προηγούμενου αιώνα. Για τους συλλέκτες και τα μουσεία, το πράγμα είναι ακόμη πιο δύσκολο.

Οι εκθέσεις

"Ερήμην", η τεχνοκριτικός Ντ. Ηλιοπούλου-Ρογκάν επιλέγει ιδιόμορφα έργα 12 γνωστών Ελλήνων ζωγράφων, Γκαλερί Χάρητος, Χάρητος 42, τηλ. 210-7294.102, μέχρι 26 Μαρτίου "Φαίδων Αναστασιάδης - Στη δίνη της δημιουργίας", συγκεντρωτική έκδοση και πρώτη έκθεση, Γκαλερί Αδάμ, Ν. Βάμβα 5, τηλ. 210. 3601. 779 - έληξε Εβίτα Φραντζολά, "Χαμηλή Πτήση", Γκαλερί Ίρις-Μαρίζα Φασιανού, Αντήνορος 12, Κάραβελ, τηλ. 210-7241.580, μέχρι 15 Μαρτίου Άννα-Μαρία Τσακάλη, "Πορτρέτα Φυτών", Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Γλύκωνος, Δεξαμενή, τηλ. 210-7213.938, μέχρι 6 Μαρτίου Παναγιώτης Λιναρδάκης, "Flowers", Γκαλερί Μέδουσα, Ξενοκράτους 7, Κολωνάκι, τηλ. 210-7244.552, μέχρι 8 Μαρτίου Αχιλλέας Χρηστίδης, "Dolce Vita", Γκαλερί Καλφαγιάν, Καψάλη 6, Κολωνάκι, τηλ. 210-7217.679, μέχρι 15 Μαρτίου