Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ορίζοντες :: Συνεχής συνέντευξη-πορτρέτο

( γιωργος βερνικος - "είναι λάθος να σε ταυτίζουν με την έννοια του ήρωα" :: 26-02-2003) 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΡΝΙΚΟΣ "Είναι λάθος να σε ταυτίζουν με την έννοια του ήρωα"

Με αφορμή το νεοεκδοθέν βιβλίο του ο Γιώργος Βερνίκος μιλάει στα "ΝΕΑ" για τις καταλήψεις της Νομικής το 1973, το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα, "όταν θέλαμε να αλλάξουμε την Ελλάδα"…

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΑ ΠΕΛΩΝΗ

"Οι άνθρωποι είναι σήμερα έτοιμοι να δεχθούν ένα τέτοιο βιβλίο. Ζούμε σε μια περίεργη εποχή, στην οποία τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα και δύσκολα. Τότε οι στόχοι ήταν σαφείς. Γνωρίζαμε γιατί αγωνιζόμασταν. Σήμερα δεν είναι", λέει στα "ΝΕΑ" ο Γιώργος Βερνίκος

Συμπληρώνονται 30 χρόνια από την κατάληψη της Νομικής τον Φεβρουάριο του 1973, που σημάδεψε το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα. Ο Γιώργος Βερνίκος, από τους πρωτοστάτες της ΕΚΙΝ, της Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων, συγκέντρωσε κείμενα και ντοκουμέντα που αφορούν κυρίως την δράση της ΕΚΙΝ και το φοιτητικό κίνημα της Νομικής μέχρι τις αρχές του Μαΐου του 1973, όταν όλοι όσοι πρωτοστάτησαν βρέθηκαν στρατευμένοι, φυλακισμένοι, ενώ άλλοι υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια.

Το βιβλίο "Όταν θέλαμε να αλλάξουμε την Ελλάδα" (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη), ένα βιβλίο που γράφτηκε για "την δική του γενιά", αλλά προσβλέπει και σε γενικότερη απήχηση, προετοιμάστηκε και εκδόθηκε μέσα σε χρόνο-ρεκόρ δύο μηνών! "Ήταν συγκινητική και άμεση η ανταπόκριση των τότε συναγωνιστών που έσπευσαν να γράψουν τις μαρτυρίες τους", λέει στα "ΝΕΑ" ο Γιώργος Βερνίκος. Ανάμεσά τους κείμενα του Δημήτρη Τσάτσου, του Γεωργίου- Αλέξανδρου Μαγκάκη, του Νίκου Αλιβιζάτου, του Μάκη Παρασκευόπουλου, του Άλκη Κούρκουλα, αλλά και αρχεία, δημοσιεύματα ελληνικών και ξένων εφημερίδων της εποχής, φυλλάδια και φοιτητικές εκδόσεις. "Γι' αυτά τα αρχεία… είχα φάει πολύ ξύλο", θυμάται ο Γιώργος Βερνίκος. "Είναι τα… ιερά κειμήλια"…

Γιατί επέλεξε το βιβλίο αυτό να εκδοθεί τώρα; "Κατ' αρχάς το 2003 συμπληρώνονται 30 χρόνια από την κατάληψη της Νομικής. Εκτός απ' αυτό, όμως, τα πράγματα πια καταστάλαξαν, ωρίμασαν. Νομίζω ότι οι άνθρωποι είναι σήμερα έτοιμοι να δεχθούν ένα τέτοιο βιβλίο. Ζούμε σε μια περίεργη εποχή, στην οποία τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα και δύσκολα. Τότε οι στόχοι ήταν σαφείς. Γνωρίζαμε γιατί αγωνιζόμασταν. Σήμερα δεν είναι", λέει στα "ΝΕΑ" ο Γιώργος Βερνίκος.

Η σημερινή νεολαία δηλαδή, δεν μπορεί να βρει πια κοινό όραμα; "Όταν ο κίνδυνος είναι φανερός στρατεύεσαι πολύ πιο εύκολα", απαντά, τονίζοντας ότι "η νεότητα έχει ποιότητα στη φαντασία, μεγάλη αγωνιστικότητα, λιγότερο φόβο προς τον θάνατο. Σε κάθε γενιά υπάρχουν οι πιο στατικοί άνθρωποι κι εκείνοι των ορίων και του πάθους. Ανάλογα με τις εποχές, είναι πιο εύκολο οι άνθρωποι των ορίων να εκδηλωθούν. Και σήμερα, χρειάζεται πολλή προσπάθεια για να διακρίνει κανείς ποιοι είναι οι άνθρωποι των ορίων".

"Όταν θέλαμε να αλλάξουμε την Ελλάδα". Γιατί ο χρόνος είναι αόριστος στον τίτλο του βιβλίου; Κατάφερε η γενιά του αντιδικτατορικού αγώνα να αλλάξει την Ελλάδα, ή είναι η χώρα μας κάτι άλλο απ' αυτό που ονειρεύονταν τότε; "Ο τίτλος, το "θέλαμε" θέτει ερωτήματα και ακροβατεί συνειδητά. Κάποια απ' αυτά που φανταζόμασταν έγιναν και άλλα δεν έγιναν. Δεν υπάρχει πια η ηθική διάσταση που υπήρχε κατά την διάρκεια του αντιδικτατορικού αγώνα", λέει.

"Αναπολώντας την περίοδο εκείνη, πάντα σκέφτομαι ότι υπήρξαμε ως γενιά πολύ τυχεροί. Τυχεροί που ζήσαμε τις εμπειρίες, που δεν μας εκτέλεσαν, που είχαμε έναν ξεκάθαρο και έντιμο στόχο και, τέλος, τυχεροί που η χούντα τελικά δεν κράτησε μια ζωή, αλλά αντίθετα κατέρρευσε, κυρίως από τα τραγικά της λάθη, τα βασανιστήρια και το Κυπριακό. Σκέφτομαι επίσης ότι μια ηθική στάση ζωής που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται με τον αντιδικτατορικό αγώνα, με έμφαση στις ανθρώπινες αξίες και την αλληλεγγύη, δεν πρόλαβε να ανδρωθεί, ότι οι παλιοί μηχανισμοί επανήλθαν και ξανάστησαν το πολιτικό παιχνίδι στα μέτρα τους, μίζερα, λαϊκίστικα και νεοπλουτίστικα, έχοντας ελάχιστα διδαχθεί από την περίοδο της δικτατορίας", γράφει χαρακτηριστικά στην δική του μαρτυρία ο Γιώργος Βερνίκος.

Μήπως τελικά η Ελλάδα δεν άλλαξε επειδή οι αγωνιστές τού τότε βολεύτηκαν μετά πίσω από γραβάτες και καρέκλες; Μήπως τα περιμέναμε όλα απ' αυτή τη γενιά; "Είναι λάθος να σε ταυτίζει κανείς με την έννοια του ήρωα. Απλώς θεωρείς ότι σε μια δεδομένη στιγμή λες το μεγάλο "ναι" ή το μεγάλο "όχι". Σε άλλη εποχή μπορεί ο ήρωας να μην είναι πια ήρωας και ο δειλός να γίνει ήρωας".

Πάντως, "για να υπάρξει τέτοια συνένωση και συνεννόηση πρέπει να έχεις έναν ορατό εχθρό, αλλιώς δεν έχεις λόγο να ενωθείς και να ξεπεράσεις τις διαφορές σου". Ναι, αλλά στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης, τι χρειαζόμαστε; "Χρειαζόμαστε ισορροπία ανάμεσα στην οικονομία, την πολιτική, τον πολιτισμό και το περιβάλλον. Η έννοια της πολιτιστικής και ατομικής ταυτότητας είναι πολύ σημαντική στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι διατηρώ τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μου, αλλά δέχομαι να ενωθώ με άλλους ανθρώπους".

"Δεν είναι τυχαίο που σήμερα όλα τα μεγάλα κόμματα μάχονται για την έννοια της "διαφάνειας". Ο πολιτισμός ανάμεσα στα άλλα είναι και ο τρόπος οργάνωσης και έκφρασης μιας κοινωνίας", θεωρεί. Όσο για τον χαρακτηρισμό "αστός", που του απέδιδαν οι παλιοί συναγωνιστές την εποχή της δικτατορίας, και ίσως να του αποδίδουν και κάποιοι σήμερα, ιδιαίτερα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου, "η αμφισβήτηση πάντα υπάρχει και είναι βασικό σημείο της δημοκρατίας. Άλλωστε, η δική μου πορεία μέχρι σήμερα είναι ξεκάθαρη".

"Νοσταλγώ αφάνταστα το κελί μου…"

Απόσπασμα από την μαρτυρία του Δημήτρη Τσάτσου στο βιβλίο του Γιώργου Βερνίκου: "Τα χρόνια εκείνα αγαπιόμασταν. Στο κελί μας είχαμε στιγμές που νιώθαμε πιο ελεύθεροι απ' ό,τι σε κάποιες στιγμές σήμερα. Εκεί οι δεσμοφύλακες ήταν ορατοί, είχαν όνομα και έβλεπες καθαρά την πηγή της βαναυσότητας. Σήμερα νιώθεις πολλές φορές βαναυσότητα, αλλά δεν μπορείς να την διαγνώσεις, άρα δεν μπορείς να αμυνθείς…

Τα κελιά τα χώριζαν τοίχοι, χοντροκτισμένοι συνήθως. Τα τείχη εκείνα ένωναν, δεν χώριζαν τους ανθρώπους. Πολλές από εκείνες τις συντροφιές, συντροφιές που αγαπιόντουσαν, μπήκαν μετά στην πολιτική. Καλοπροαίρετα, πιστεύω, είδαμε στην μεταδικτατορική πολιτική μια προσπάθεια ολοκλήρωσης των ονείρων που κάναμε τότε. Πολλές από τις φιλίες των χρόνων της πραγματικής συντροφικότητας άντεξαν και μέσα στον αδυσώπητο χώρο της πολιτικής. Πολλές, όμως, όχι. Και τότε οι άνθρωποι ξαναγνωρίστηκαν, σχεδόν ξανασυστήθηκαν. Καμιά φορά είχες την αίσθηση πως τα ονόματά τους ήταν ψευδώνυμα. Πως μοιάζαμε μ' εκείνους που ήμασταν. Τα χρόνια λοιπόν εκείνα όσο πάει και μοιάζουν σαν όνειρο. Ένα όνειρο που μας έκανε όμως τελικά πλουσιότερους. Βέβαια, οι απόντες τότε είναι κήνσορες τώρα και δεν συγχωρούν όσους τότε ήταν παρόντες. Οι αγάπες που διασώθηκαν από τότε έως σήμερα διατηρούν μια αριθμητική και ποιοτική σπανιότητα. Υπό την έννοια αυτή, έχει στιγμές που νοσταλγώ αφάνταστα το κελί μου".

Συνιδρυτής της Greenpeace

Ο Γιώργος Βερνίκος γεννήθηκε το 1950 στην Αθήνα. Σπούδασε Οικονομικά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Το 1975 ίδρυσε και είναι πρόεδρος του ομίλου εταιρειών Vernicos Yachts. Από νεαρή ηλικία ανέπτυξε σημαντική δράση για την εδραίωση της δημοκρατίας και συμμετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα πρωτοστατώντας στο φοιτητικό κίνημα, ενώ φυλακίστηκε και βασανίστηκε. Στη δεκαετία του '80 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων και διετέλεσε πρόεδρος του Ιδρύματος Παιδικής Μέριμνας Γ. & Α. Χατζηκώνστα. Το 1990 συνίδρυσε το ελληνικό γραφείο της Greenpeace, του οποίου εξελέγη πρόεδρος το 2001.

INFO

Γιώργος Βερνίκος, "Όταν θέλαμε να αλλάξουμε την Ελλάδα. Το αντιδικτατορικό κίνημα: η ΕΚΙΝ και οι καταλήψεις της Νομικής", Εκδόσεις Καστανιώτης, Τιμή: 25 ευρώ. Παρουσίαση αύριο, 7 μ.μ, στο αμφιθέατρο Σαριπόλων της Νομικής Σχολής Αθηνών. Μιλούν Γ. Α. Μαγκάκης, Γ. Ανωμερίτης κ.ά.