στον κόσμο

800 δισ. δολάρια ο λογαριασμός του πολέμου

Οταν ξεκίνησε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, τον Ιούλιο του 1914, πολλοί έλεγαν ότι «θα τελειώσει μέχρι τα Χριστούγεννα». Σήμερα, πιστεύεται ότι ένας ενδεχόμενος πόλεμος στο Ιράκ θα έχει ακόμη μικρότερη διάρκεια και δεν είναι λίγοι όσοι εκτιμούν ότι η σύγκρουση μπορεί να έχει τερματιστεί ακόμη και μέχρι τον Απρίλιο. Ακόμη κι αν οι πιο αισιόδοξοι έχουν δίκιο, η σύγκρουση αυτή θα αποδειχτεί μία από τις πιο ακριβές στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Πρώτα απ' όλα, υπάρχει το κόστος της συγκέντρωσης στρατευμάτων στο Ιράκ. Την προηγούμενη εβδομάδα, η κυβέρνηση Μπους έδωσε μια ένδειξη για το πόσο θα κοστίσει η σύγκρουση, δεσμεύοντας από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό ποσό από 60 έως 95 δισ. δολαρίων. Έτσι, μαζί με τα χρήματα που θα πληρώσει η Βρετανία, ο λογαριασμός της επέμβασης στο Ιράκ αναμένεται να φτάσει τα 100 δισ. δολάρια. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 50% του κόστους που είχε για τις ΗΠΑ η εμπλοκή τους στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι λίγο μικρότερο από το ένα τρίτο του κόστους του πολέμου στην Κορέα και αγγίζει το ένα πέμπτο του συνολικού κόστους του πολέμου στο Βιετνάμ.

Πόλεμος και κατοχή

Όμως, ο πόλεμος εκτιμάται ότι θα κοστίσει έως 100 δισ. δολάρια μόνον αν κρατήσει λίγο. Η αμερικανική επιτροπή προϋπολογισμού της Γερουσίας έχει εκτιμήσει ότι ο πόλεμος στο Ιράκ θα κοστίσει από 6 έως 9 δισ. δολάρια τον μήνα, μόνο για την τροφοδοσία των στρατευμάτων σε πυρομαχικά και άλλα εφόδια. Η ανάπτυξη των στρατευμάτων θα κοστίσει άλλα 9 έως 13 δισ. δολάρια τον μήνα και η κατοχή του Ιράκ θα κοστίζει επιπλέον από 1 έως 4 δισ. δολάρια κάθε μήνα. Έτσι, αν ο πόλεμος διαρκέσει έναν μήνα και ακολουθήσει κατοχή ενός έτους, το κόστος θα φτάσει τα 70 δισ. δολάρια. Όμως, αν ο πόλεμος διαρκέσει τρεις μήνες και ακολουθήσει κατοχή δύο ετών, θα κοστίσει 200 δισ. δολάρια.

Οι αποζημιώσεις

Στα 95 δισ. δολάρια, στα οποία υπολογίζει το κόστος του πολέμου η κυβέρνηση Μπους, περιλαμβάνεται και η οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ προς την Τουρκία για τη χρήση των βάσεών της. Όμως, με την απόρριψη των αμερικανικών σχεδίων από το τουρκικό Κοινοβούλιο, δεν αποκλείεται, τελικά, η Τουρκία να εισπράξει ακόμη περισσότερα χρήματα, που μπορεί να φτάσουν τα 30 δισ. δολάρια. Και η Τουρκία, δεν είναι η μοναδική χώρα που απαιτεί αποζημίωση. Το Ισραήλ έχει ζητήσει 12 δισ. δολάρια, η Αίγυπτος 8 δισ. δολάρια και η Ιορδανία αναμένεται να ζητήσει 2 δισ. δολάρια. Όλα αυτά σημαίνουν ότι το συνολικό άμεσο κόστος ενός επιτυχημένου μεν πολέμου, που όμως θα κρατήσει περισσότερο από όσο σήμερα αναμένεται, θα φτάσει τα 250 δισ. δολάρια.

Οι τιμές του πετρελαίου

Στους παραπάνω υπολογισμούς δεν περιλαμβάνεται, βέβαια, το κόστος για την παγκόσμια οικονομία, το οποίο είναι πολύ δυσκολότερο να υπολογιστεί. Η πιο προφανής επίπτωση είναι στις τιμές του πετρελαίου. Ολόκληρος ο πλανήτης καταναλώνει, σε ημερήσια βάση, 75 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και, αν υποθέσουμε ότι χωρίς τον πόλεμο οι τιμές (στο Λονδίνο) θα ήταν 25 δολάρια το βαρέλι, ενώ σήμερα είναι 33,6 δολάρια το βαρέλι, η συνολική επιβάρυνση ανέρχεται σε 600 εκατ. δολάρια ημερησίως. Έτσι, για μια κρίση έξι μηνών, το επιπλέον κόστος υπολογίζεται σε 36 δισ. δολάρια.

Επιφανείς οικονομολόγοι δεν πιστεύουν, πλέον, ότι οι τιμές του πετρελαίου θα υποχωρήσουν, όπως έγινε το 1991, και εκτιμούν ότι μετά τη σύγκρουση θα διαμορφώνονται στα 27 - 28 δολάρια το βαρέλι και όχι στα 20 δολάρια το βαρέλι. Η HSBC εκτιμά ότι κάθε αύξηση 5 δολαρίων στην τιμή του πετρελαίου μειώνει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη κατά 0,1% ή κατά 36 δισ. δολάρια. Έτσι, αν η τιμή του πετρελαίου είναι κατά 8 δολάρια υψηλότερη επί ένα χρόνο, το συνολικό κόστος θα φτάσει τα 51 δισ. δολάρια.

Και μετά, τι;

Και μετά τον πόλεμο, τι θα γίνει; Η τράπεζα ING Barrings εκτιμά ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη θα μειωθεί κατά 1,7% εξαιτίας της σύγκρουσης. Αν η τράπεζα έχει δίκιο στους υπολογισμούς της, ο λογαριασμός του πολέμου για ολόκληρο τον κόσμο θα φτάσει τα 530 δισ. δολάρια για το 2003 και αυτό, αν υποτεθεί ότι θα υπάρξει σημαντική οικονομική ανάκαμψη μετά το τέλος του πολέμου, κάτι που - πλέον - δεν είναι καθόλου σίγουρο. Βεβαίως, στο ποσό αυτό θα πρέπει να προστεθούν τα 250 δισ. δολάρια που θα κοστίσει η ίδια η σύγκρουση.

Όπως λέει ο επικεφαλής αναλυτής της επενδυτικής εταιρείας Schroders Investment Management, Κιθ Γουέιντ, «το κόστος του πολέμου και της κατοχής παραμένει ανοικτό. Και, αν μετά ο Μπους τα βάλει με το Ιράν ή με τη Βόρεια Κορέα, η αβεβαιότητα θα συνεχιστεί. Ακόμη και ένας πόλεμος που θα κρατήσει λίγο και θα εξελιχθεί όπως ακριβώς έχει σχεδιαστεί, δεν θα βάλει την παγκόσμια οικονομία σε τροχιά ανάκαμψης».