οι επιπτώσεις

Ποιοι θα πληρώσουν τον «λογαριασμό» του πολέμου

ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ

Σε εννέα κοινωνικές ομάδες και κλάδους επιχειρήσεων θα μοιραστεί το μεγαλύτερο μέρος του «λογαριασμού» του πολέμου που μόλις ξεκίνησε. Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που θα υποστούν τις σοβαρότερες, αναλογικά, συνέπειες σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, αναγνωρίζει η κυβέρνηση, που έχει καταστρώσει πέντε εναλλακτικά σενάρια πολέμου.

Το κόστος θα είναι μεγαλύτερο για την Ελλάδα, συγκριτικά με τις περισσότερες άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για δύο λόγους: * Πρώτον, γιατί η εξάρτηση της οικονομίας από το πετρέλαιο είναι μεγαλύτερη. * Δεύτερον, λόγω της μεγάλης σημασίας του τουρισμού, που πλήττεται σημαντικά σε κάθε περίοδο πολεμικών αναταραχών.

Το πόσο βαρύ θα είναι, τελικά, το τίμημα, θα εξαρτηθεί, βεβαίως, όπως όλοι συμφωνούν, από τη διάρκεια του πολέμου.

Στο υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών έχουν καταστρώσει, σύμφωνα με πληροφορίες, πέντε εναλλακτικά σενάρια. Όμως, ακόμη και σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο, ο πόλεμος θα οδηγήσει σε μείωση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ κατά μισή εκατοστιαία μονάδα, που ισοδυναμεί με κόστος 250 δισ. δραχμών για την οικονομία, ενώ ο πληθωρισμός θα διατηρηθεί πάνω από το 4% στο επόμενο δίμηνο.

Το κόστος αυτό θα κληθούν να το πληρώσουν όλες - λίγο ώς πολύ - οι κοινωνικές ομάδες. Βεβαίως, θα υπάρξουν κάποιοι που θα υποστούν βαρύτερες συνέπειες από άλλους και σε αυτό συμφωνούν ιθύνοντες της οικονομικής πολιτικής, πολιτικά και υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών και μέλη της διοίκησης της Τραπέζης της Ελλάδος.

1. Μισθωτοί, συνταξιούχοι

Όλοι οι μισθωτοί και συνταξιούχοι, οι οποίοι θα υποστούν τις συνέπειες της ακρίβειας, χωρίς να είναι σε θέση να αντισταθμίσουν την απώλεια αυτή με αυξήσεις στα εισοδήματά τους. Άλλες κατηγορίες εργαζομένων, όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι έμποροι και οι επιχειρηματίες, θα προσαρμόσουν ευκολότερα τις τιμές των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους στο αυξημένο κόστος που προκαλεί το πετρέλαιο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα υποστούν τις επιπτώσεις.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις των αρμόδιων πηγών, ο πληθωρισμός θα διατηρηθεί στο επίπεδο του 4% (και ίσως λίγο υψηλότερα) στο δίμηνο Μαρτίου - Απριλίου, παρά την πτώση της τιμής του πετρελαίου τις προηγούμενες ημέρες. Σε αυτό, βεβαίως, βοηθά και η κακοκαιρία που συνεχίσθηκε μέχρι σήμερα και δεν ευνόησε την πτώση των τιμών των οπωροκηπευτικών.

Όμως, πολλοί συμφωνούν ότι η αύξηση της τιμής του πετρελαίου, όπως και η κακοκαιρία, έδωσε αφορμή στους κερδοσκόπους να δράσουν. Με τις δύο αυτές δικαιολογίες, βιομηχανίες και έμποροι οπωροκηπευτικών φούσκωσαν τις τιμές τους πέρα από τα επίπεδα που θα δικαιολογούσε η αύξηση του κόστους τους.

2. Τουρισμός

Οι εργαζόμενοι και επιχειρηματίες του κλάδου του τουρισμού, οι οποίοι υπολογίζονται σε περίπου 700.000. Ο τουρισμός είναι το πιο σίγουρο θύμα του πολέμου αυτού, αφού τώρα είναι η περίοδος των κρατήσεων και τα μηνύματα που φτάνουν είναι απαισιόδοξα. Αν ο τουρισμός δεχθεί πλήγμα, θα μείνουν άνεργοι ή θα υποχρεωθούν σε υποαπασχόληση πολλές χιλιάδες εργαζομένων.

Οι μετριοπαθείς εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το ΑΕΠ θα υποχωρήσει κατά 0,2% - 0,3% μόνο εξ αυτού του λόγου. Φυσικά, σε περίπτωση που θα επικρατήσει το καταστροφικό σενάριο, οι επιπτώσεις θα είναι αντίστοιχες.

3. Εξαγωγές

Οι εργαζόμενοι και οι επιχειρηματίες εξαγωγικών επιχειρήσεων. Η πτώση του ΑΕΠ στις ευρωπαϊκές χώρες, όπου κατευθύνονται σε μεγάλο βαθμό οι ελληνικές εξαγωγές, θα οδηγήσει σε μείωση της ζήτησής τους και, συνεπώς, σε μείωση της παραγωγής και απώλεια αντίστοιχων θέσεων εργασίας.

Επιπλέον, οι εξαγωγείς πληρώνουν το αυξημένο μεταφορικό κόστος που συνεπάγεται η αύξηση της τιμής του πετρελαίου. Για μια χώρα απομακρυσμένη από τις ευρωπαϊκές αγορές, όπως η Ελλάδα, αυτό το κόστος είναι σημαντικό και μειώνει την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων.

4. Μεταφορές

Οι εργαζόμενοι και επιχειρηματίες στον κλάδο των μεταφορών και ιδίως στην ακτοπλοΐα, όπου το κόστος επηρεάζεται καθοριστικά από την τιμή του πετρελαίου. Αν οι τιμές των εισιτηρίων εκτιναχθούν στα ύψη, θα επηρεαστεί, προφανώς, η δραστηριότητα του κλάδου.

5. Λιανικό εμπόριο

Οι εργαζόμενοι και οι επιχειρηματίες του λιανικού εμπορίου. Η ανασφάλεια που προκαλεί ο πόλεμος στους καταναλωτές και η αύξηση του κόστους ζωής και παραγωγής λόγω του πετρελαίου, αποτελούν επιπλέον ανασταλτικό παράγοντα και η αγορά διαμηνύει ότι υφίσταται ήδη τις συνέπειες αυτών των εξελίξεων.

6. Άνεργοι

Οι άνεργοι, που δεν θα μπορέσουν να επωφεληθούν από μια σημαντική νέα επενδυτική δραστηριότητα, καθώς ορισμένες επενδυτικές αποφάσεις ίσως αναβληθούν. Συνολικά, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ αναμένεται να επιβραδυνθεί κατά μισή ποσοστιαία μονάδα περίπου (πάντα με την προϋπόθεση ότι ο πόλεμος δεν θα διαρκέσει πολύ).

7. Καταθέτες

Οι καταθέτες υφίστανται τις συνέπειες των χαμηλών επιτοκίων, με τα οποία προσπαθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να τονώσει την ανάπτυξη. Πιθανολογείται ότι, στην επόμενη συνεδρίασή της, θα προχωρήσει σε νέα μείωση των επιτοκίων, πιθανότατα κατά 0,25 της μονάδας, περισσότερο για λόγους δημιουργίας κλίματος παρά γιατί οι μειώσεις αυτές φέρνουν οποιοδήποτε ουσιαστικό αποτέλεσμα.

8. Κάτοχοι μετοχών

Οι επενδυτές του Χρηματιστηρίου είδαν τις τιμές των μετοχών τους να καταποντίζονται κατά το προηγούμενο διάστημα. Το μίνι ράλι των τελευταίων ημερών βασίστηκε στην κυνική διαπίστωση ότι ο πόλεμος ξεκίνησε και, άρα, η αβεβαιότητα θα λήξει, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι η εκτίμηση για τη γρήγορη λήξη θα επιβεβαιωθεί. Προς το παρόν, οι μέτοχοι είναι από τα μεγάλα θύματα του πολέμου.

9. Φορολογούμενοι

Όλοι οι φορολογούμενοι που θα κληθούν να στηρίξουν τα έσοδα του προϋπολογισμού, τα οποία θα υποχωρήσουν ανάλογα με το ΑΕΠ. Επιπλέον, το κόστος ανοικοδόμησης του Ιράκ, που έχει αναδειχθεί σε πρώτο θέμα συζήτησης τις τελευταίες ημέρες, θα το πληρώσουν - φυσικά - κάποιοι προϋπολογισμοί. Πιθανώς, σε έναν βαθμό, και ο ελληνικός.