Εφημερίδα "Τα Νέα"
ανάλυση
Χορεύοντας σε λαϊκούς ρυθμούς
Τα λαϊκά έντοκα είναι σωστή κίνηση, αλλά, στην πραγματικότητα, η πιο γνήσια φιλολαϊκή πολιτική για την προστασία των εισοδημάτων είναι η καταπολέμηση του πληθωρισμού
Τα έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου, όπως και τα άλλα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση την περασμένη Τετάρτη για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών στις Εφορίες, αγγίζουν πράγματι προβλήματα που καίνε τον Έλληνα πολίτη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο μικροαποταμιευτής βρίσκεται σε αδιέξοδο. Το 1,5% που αποδίδει το επιτόκιο ταμιευτηρίου είναι περίπου 2 μονάδες κάτω από τον πληθωρισμό και αυτό σημαίνει ότι ο καταθέτης όχι απλώς δεν κερδίζει αλλά χάνει, όταν τοποθετεί τις αποταμιεύσεις του στις τράπεζες. Οι μεγαλύτεροι, ιδίως, άνθρωποι, που είχαν συνηθίσει να "βάζουν στην τράπεζα" τις όποιες αποταμιεύσεις τους και θυμούνται τις εποχές που τα επιτόκια ήταν ακόμη διψήφια και απέδιδαν ένα αξιοσέβαστο εισόδημα, αισθάνονται τώρα κυριολεκτικά χαμένοι. Η σημερινή εποχή σίγουρα δεν έχει καμία σχέση με την εποχή που γιορταζόταν η "ημέρα της αποταμίευσης", με δώρο έναν κουμπαρά του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, για την καλύτερη έκθεση σε κάθε σχολική τάξη.
Είναι, επίσης, γεγονός ότι η Εφορία αποτελεί κόκκινο πανί για το σύνολο των φορολογουμένων και όχι μόνο λόγω των φόρων, που καλούνται να πληρώσουν. Κάθε επίσκεψη φορολογουμένου στην Εφορία συνεπάγεται, κατά κανόνα, μια σκληρή δοκιμασία για τα νεύρα του, λόγω κακής εξυπηρέτησης και γραφειοκρατίας.
Αλλά και κάθε επίσκεψη εφοριακού σε φορολογούμενο για έλεγχο της υπόθεσής του συνεπάγεται μια άλλου είδους δοκιμασία. Είναι κοινό μυστικό ότι η συναλλαγή δεν αποτελεί σπάνια εξαίρεση, σε τέτοιες επισκέψεις, ακόμη κι όταν ο φορολογούμενος δεν είναι ένοχος. Στη σωστή κατεύθυνση κινήθηκε, επομένως, η κυβέρνηση με τα μέτρα που ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη. Θέλησε να προστατεύσει το πορτοφόλι του μικροκαταθέτη, αλλά και την ποιότητα της καθημερινής ζωής του Έλληνα πολίτη.
Σοβαρές αμφιβολίες
Το ερώτημα είναι αν οι προθέσεις της αυτές θα μπορέσουν να μεταφρασθούν και σε ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Ως προς αυτό, υπάρχουν, προς το παρόν, σοβαρές αμφιβολίες.
Πρώτα πρώτα, τα έντοκα γραμμάτια, παρά την ικανοποιητική τους απόδοση, που υπολογίζεται να φτάσει σχεδόν στο 4%, δεν θα επαρκέσουν, μάλλον, για να καλύψουν τη ζήτηση. Σε μια ακραία εκδοχή, αν τα 2,5 δισ. ευρώ των εκδόσεων του 2003 μοιραστούν σε 2,5 εκατομμύρια άτομα, ο καθένας θα πάρει μόνο 1.000 ευρώ και θα καταλήξει με ένα χαρτζιλίκι 40 ευρώ το 2004.
Το κακό είναι ότι η κυβέρνηση δεν έχει πολλά περιθώρια να παρέμβει σε μια τέτοια εξέλιξη. Μόνο αν αποφασίσει να χορηγούνται τα έντοκα γραμμάτια με εισοδηματικό κριτήριο, δηλαδή να μην μπορούν να τα αγοράσουν όσοι δηλώνουν πάνω από ένα ύψος εισοδήματος, θα μπορούσε, ίσως, να εξασφαλισθεί η προώθησή τους σε όσους έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη των υψηλών αποδόσεων. Και πάλι, όμως, θα έμεναν πολλοί παραπονούμενοι, που δεν ανήκουν υποχρεωτικά στις τάξεις των προνομιούχων. Επιπλέον, ίσως γινόταν υπερβολικά περίπλοκο το σύστημα, αν υποχρεώνονταν οι ενδιαφερόμενοι να προσκομίσουν τη φορολογική τους δήλωση για την απόκτηση των εντόκων γραμματίων.
Η άλλη λύση, που εύκολα εισηγούνται ορισμένοι, δηλαδή της διάθεσης μεγαλύτερου ποσού, ώστε να καλυφθούν όλες οι ανάγκες, όχι μόνο δεν είναι ρεαλιστική, αλλά είναι και στην πραγματικότητα αντιλαϊκή. Κι αυτό, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα έντοκα γραμμάτια δεν είναι τίποτα άλλο παρά δανεισμός του Ελληνικού Δημοσίου με υψηλό επιτόκιο. Αν οι κοινωνικές συνθήκες επιβάλλουν μια τέτοια "παρεκτροπή" για ένα σχετικά μικρό ποσόν, δεν δικαιολογούν κάτι ανάλογο για ένα πολύ μεγαλύτερο. Όχι μόνο γιατί τότε θα επιβαρυνθεί δυσβάστακτα το δημόσιο χρέος και θα δεχθεί η χώρα επιπλήξεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και γιατί, στο τέλος, το κόστος θα το πληρώσει ο προϋπολογισμός, δηλαδή όλοι μας. Η μόνη ριζική λύση Στην πραγματικότητα, η μόνη ριζική λύση και το πιο φιλολαϊκό μέτρο που θα μπορούσε να πάρει η κυβέρνηση θα ήταν η δραστική μείωση του πληθωρισμού. Γιατί, στο τέλος τέλος, όλο το πρόβλημα με τα αρνητικά επιτόκια ξεκινά από εκεί. Αν ο πληθωρισμός ήταν πιο χαμηλός, αν βρισκόταν στον μέσο όρο ή χαμηλότερα από αυτόν της ευρωζώνης, ίσως τα επιτόκια των καταθέσεων να μην ήταν αρνητικά.
Γιατί ο λόγος για τον οποίο τα επιτόκια είναι αρνητικά είναι ότι καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με βάση τον πληθωρισμό της ευρωζώνης, από τον οποίο ο ελληνικός απέχει πάνω από 1,5 μονάδα.
Για να μειωθεί, όμως, ο πληθωρισμός χρειάζεται ένας συνδυασμός μέτρων, πολλά από τα οποία ίσως να συναντήσουν αντιδράσεις, όπως, για παράδειγμα, το άνοιγμα αγορών σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό ή οι εντατικότεροι έλεγχοι για την κερδοσκοπία και τις αδικαιολόγητες ανατιμήσεις. Ερωτηματικά υπάρχουν και για τα αποτελέσματα της προσπάθειας εξυγίανσης των Εφοριών και βελτίωσης του επιπέδου εξυπηρέτησης του πολίτη. Στις Εφορίες υπάρχουν, επίσης, κατεστημένα και ισχυρά συμφέροντα, με τα οποία δύσκολα θα τα βάλει η κυβέρνηση. Ακόμη, δεν πρέπει να υποτιμάται η δύναμη της κακής συνήθειας να περιφρονείται και να μην εξυπηρετείται ο πολίτης.
Αποφασιστικότητα
Το τελικό ζητούμενο είναι η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να πολεμήσει συμφέροντα, να αμφισβητήσει κατεστημένα, αλλά και να ξεβολέψει βολεμένους δημοσίους υπαλλήλους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτές οι κινήσεις ίσως προκαλέσουν αντιδράσεις με πολιτικό κόστος για την ίδια, που ίσως να μη θέλει να καταβάλει. Σε όλες τις περιπτώσεις, θα πρέπει να επιδείξει έναν νεανικό δυναμισμό, που μένει να αποδειχθεί αν διαθέτει.
