Εφημερίδα "Τα Νέα"
οικονομική πολιτική
Ανατροπή των προβλέψεων για την οικονομία
Σενάρια που κατεβάζουν τον ρυθμό ανάπτυξης στο 3% - στη χειρότερη περίπτωση ακόμη και στο 2,5% - έναντι στόχου για 3,8%, ανεβάζουν τον μέσο πληθωρισμό στο 3,7% έναντι στόχου για κάτω από 3% και διπλασιάζουν την πρόβλεψη για το έλλειμμα, κυκλοφορούν πλέον μεταξύ των στελεχών του οικονομικού επιτελείου
Σε τροχιά απόκλισης από τους στόχους της κυβέρνησης έχει τεθεί η οικονομία, καθώς η προοπτική του πολέμου έχει αρχίσει ήδη να ανοίγει πληγές, που γίνονται βαθύτερες εξαιτίας και άλλων απρόβλεπτων εξελίξεων, όπως η παρατεταμένη κακοκαιρία.
Το μελανό σκηνικό συμπληρώνουν οι ενδογενείς αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας, που αποτυπώνονται με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο στις υπερβολικά μεγάλες υπερβάσεις δαπανών για τα έργα της Ολυμπιάδας, αλλά και στις συνεχιζόμενες καθυστερήσεις στα έργα του Γ' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.
Στο υπουργείο Οικονομίας, αλλά και στην Τράπεζα της Ελλάδος βλέπουν πλέον τις προβλέψεις που είχαν διατυπώσει πριν από λίγους μήνες, στο τέλος του 2002, να διαψεύδονται η μία μετά την άλλη.
Ακόμη και τα πιο αισιόδοξα στελέχη τους και οι τεχνοκράτες δεν διστάζουν να πουν ότι βαδίζουμε προς μία σοβαρή επιδείνωση σε βασικά μεγέθη της οικονομίας. Άλλωστε, αυτό αποτυπώνεται ήδη στην πορεία των διεθνών χρηματιστηριακών αγορών, που αντανακλάται και στη Σοφοκλέους.
«Δεν είμαστε νησάκι»
«Δεν είμαστε νησάκι», παρατηρεί χαρακτηριστικά στέλεχος του οικονομικού επιτελείου. «Όταν οι άλλοι ανησυχούν, πώς είναι δυνατόν εμείς να θεωρούμε ότι θα μείνουμε στο απυρόβλητο;». Τα μεγέθη στα οποία «χτυπά» άμεσα η κρίση, όπως τα καταγράφουν οι ίδιοι αυτοί τεχνοκράτες, είναι τα εξής: 1. Η ανάπτυξη. Όσο κι αν το ΚΠΣ βοηθά στην αποφυγή της ύφεσης, η υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης θεωρείται πλέον αναπόφευκτη. Ήδη, καταρτίζονται εναλλακτικά σενάρια, ανάλογα με την διάρκεια της πολεμικής σύγκρουσης και την άνοδο της τιμής του πετρελαίου.
Σύμφωνα με τα σενάρια αυτά, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 3% και 3,5%, από 3,8% που προέβλεπε ο προϋπολογισμός. Υπάρχει, όμως, και η απαισιόδοξη εκδοχή, για μακράς διάρκειας συγκρούσεις και μεγάλη αύξηση της τιμής του πετρελαίου, που κατεβάζει τον πήχυ της ανάπτυξης στο 2,5%. Στην περίπτωση αυτή οι παρενέργειες θα είναι σοβαρές, ακόμη και στην απασχόληση, αλλά προς το παρόν θεωρείται μάλλον απίθανο σενάριο.
Οπωσδήποτε, οι τεχνοκράτες τονίζουν πλέον ότι η χώρα μας θα υποστεί σοβαρότερες επιπτώσεις από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες εξαιτίας της μεγάλης σημασίας που έχει ο τουρισμός για την οικονομία. Καθώς μάλιστα η κρίση ξεσπά στην περίοδο των πασχαλινών διακοπών και των κρατήσεων για την καλοκαιρινή σεζόν, η κρίση θα χτυπήσει σοβαρότερα.
Μάλιστα, αρχίζουν πλέον και εκφράζονται φόβοι για τις πιθανές επιπτώσεις που θα έχει η πολεμική σύγκρουση, αν δεν τελειώσει γρήγορα, στην Ολυμπιάδα, καθώς ένας αριθμός από τους επισκέπτες που αναμένονται ενδέχεται να ακυρώσει το ταξίδι του.
Τα ανησυχητικά προμηνύματα για την ανάπτυξη πύκνωσαν την περασμένη εβδομάδα, καθώς έγινε γνωστό ότι η ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας μηδενίστηκε το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου χρόνου. Αλλά και για φέτος η αισιόδοξη πρόβλεψη της γερμανικής κυβέρνησης αναφέρει ρυθμό ανάπτυξης μόλις 1%.
Δεδομένου ότι η Γερμανία είναι όχι μόνο πηγή προέλευσης πολλών τουριστών, αλλά και ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της χώρας, είναι προφανές ότι ο χαμηλός ρυθμός ανάπτυξής της θα επηρεάσει τις ελληνικές εξαγωγές και μέσω αυτών την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Αντίστοιχο πλήγμα θα δεχθεί προφανώς το ισοζύγιο πληρωμών, το έλλειμμα του οποίου θα επιβαρυνθεί από ενδεχόμενη υστέρηση της τουριστικής κίνησης και υποχώρηση των εξαγωγών.
Αλλά στο οικονομικό επιτελείο ανησυχούν πλέον και για την πορεία του ΚΠΣ. Δεν είναι ακόμη διόλου βέβαιο ότι τα προγράμματά του θα εκτιναχθούν φέτος, όπως υπόσχονται τα πολιτικά στελέχη του υπουργείου Οικονομίας, καθώς επισημαίνεται ότι τα προγράμματα του ιδιωτικού τομέα εμφανίζουν προβλήματα και ελλιπή ανταπόκριση. Αν την ανάπτυξη «προδώσει» ακόμη και το ΚΠΣ, το πρόβλημα θα είναι σοβαρό.
2. Ο πληθωρισμός. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου, σε συνδυασμό με την κακοκαιρία δημιούργησαν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ για τον τιμάριθμο τον μήνα που πέρασε.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο τιμάριθμος προσέγγισε, αν δεν άγγιξε, το 4%.
Η κακοκαιρία, βεβαίως, είναι οπωσδήποτε παροδικός παράγων και επομένως η επίδρασή της θα λήξει από τον Μάρτιο κιόλας. Τον Φεβρουάριο υπολογίζεται ότι προσέθεσε πάνω από μισή ποσοστιαία μονάδα στον πληθωρισμό.
Η επίδραση του πετρελαίου, όμως, θα διαρκέσει, άγνωστο για πόσο ακόμη. Το ανησυχητικό είναι ότι ήδη η τιμή έχει ανέβει πολύ και έχει διαρκέσει αρκετά η διατήρησή της σε υψηλό επίπεδο.
Οι τελευταίες εκτιμήσεις στο οικονομικό επιτελείο προβλέπουν ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί φέτος σε μέσο επίπεδο στο 3,6-3,7%, ενώ ο προϋπολογισμός προέβλεπε ότι θα περιοριζόταν κάτω από 3%.
3. Ο προϋπολογισμός. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού κινδυνεύει να διπλασιασθεί, αν όχι να αυξηθεί περισσότερο, εξαιτίας των πιέσεων που αναμένεται να ασκηθούν, τόσο στις δαπάνες όσο και στα έσοδα.
Στις δαπάνες τη μεγαλύτερη πίεση προβλέπεται ότι θα ασκήσει η Ολυμπιάδα. Με δέος αντιμετωπίζουν στο υπουργείο Οικονομίας τις επισημάνεις της ΔΟΕ για τις καθυστερήσεις των έργων, καθώς τις μεταφράζουν αυτόματα σε υπερβάσεις προϋπολογισμών.
«Πρέπει κάπου να μπει ένα όριο, ένα ποσό πάνω από το οποίο δεν θα πάμε», αναφέρει χαρακτηριστικά στέλεχος του υπουργείου. Ήδη, στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους αναφέρουν ότι θα είμαστε τυχεροί αν οι υπερβάσεις περιοριστούν στο 1 δισ. ευρώ.
Η κακοκαιρία
Παράλληλα, ο προϋπολογισμός θα επιβαρυνθεί βεβαίως και από την κακοκαιρία, αφού η βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα περιοριστεί σε συμβολικό επίπεδο, όπως είπε ο υφυπουργός Οικονομίας κ. Χρήστος Πάχτας. Από τα 600 εκατ. ευρώ, που υπολογίζεται ότι θα φτάσουν οι ζημιές, μόνο τα 320 θα μπορέσουν να καλυφθούν από το υφιστάμενο αποθεματικό.
Από την άλλη πλευρά, τα έσοδα θα επηρεαστούν, αναπόφευκτα, από την υστέρηση του ρυθμού ανάπτυξης. Μοιραία κατάληξη θα είναι η διεύρυνση του ελλείμματος και η αδυναμία μείωσης του χρέους κατά το ποσοστό (5%) που έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση στο πρόγραμμα σταθερότητας.
Το χρέος, άλλωστε, αναμένεται να επηρεαστεί αρνητικά και από την αδυναμία ολοκλήρωσης των ιδιωτικοποιήσεων που έχει σχεδιάσει η κυβέρνηση για το 2003, εξαιτίας της κακής κατάστασης των αγορών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ήταν διατεθειμένη να δεχθεί μια υπέρβαση στο έλλειμμα λόγω των φυσικών καταστροφών, η οποία θα προσέθετε 0,1%-0,3% του ΑΕΠ στο προβλεπόμενο έλλειμμα του 0,9%. Μία μεγαλύτερη, όμως, υπέρβαση λόγω αστοχιών π.χ. στην Ολυμπιάδα θα ήταν αδικαιολόγητη και θα επέσυρε συστάσεις με σοβαρές μακροχρόνιες συνέπειες στην οικονομία.
