Στην Αμερική οι τηγανητές πατάτες ονομάζονται «γαλλικές τηγανητές» (french fries). Μετά το γαλλικό «βέτο» στον Μπους όμως άλλαξαν όνομα!

Η μάχη της τηγανητής πατάτας

Θύματα της διαμάχης ΗΠΑ και Γαλλίας λόγω… Ιράκ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΝΩΛΑΣ

Όταν ο τότε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τόμας Τζέφερσον πρόσφερε για πρώτη φορά τηγανητές πατάτες στους καλεσμένους ενός επίσημου δείπνου, το 1802, δεν φανταζόταν σίγουρα ότι το συγκεκριμένο πιάτο θα γινόταν το πιο δημοφιλές γενεών και γενεών. Και όταν ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας έφερνε την πατάτα στην Ελλάδα, σίγουρα δεν είχε στο μυαλό του ότι 173 χρόνια αργότερα θα εισάγαμε περισσότερους απο 45.000 τόνους προτηγανισμένης πατάτας ετησίως για να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες της κατανάλωσης.

Η ιστορία της τηγανητής πατάτας ξεκινάει στα μέσα του 1700. Το τελευταίο επεισόδιο γράφηκε τις προηγούμενες ημέρες όταν στις ΗΠΑ έπαψαν να την αποκαλούν french fries - προκειμένου να μην παραπέμπει με το όνομά της στη Γαλλία, μια χώρα με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν και τις καλύτερες σχέσεις αυτον τον καιρό εξαιτίας του επικείμενου πολέμου στο Ιράκ. Το νέο της όνομα είναι «πατάτες της ελευθερίας».

Το επίθετο french υπήρχε τόσα χρόνια προκειμένου να υποδηλώνει την καταγωγή του συγκεκριμένου… πιάτου. Γύρω απο αυτό ωστόσο κρύβεται μια έντονη διαμάχη. Οι Βέλγοι αμφισβητούν την εθνική καταγωγή της τηγανητής πατάτας. Υποστηρίζουν ότι οι ίδιοι ανακάλυψαν τον συγκεκριμένο τρόπο μαγειρέματος της πατάτας και ότι Βέλγος ήταν αυτός που τη «σύστησε» στους Γάλλους.

«Ταξίδι» στις ΗΠΑ. Καθοριστικό ρόλο στη διάδοση της τηγανητής πατάτας με το όνομα γαλλική έπαιξε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τόμας Τζέφερσον. Ο ίδιος γεύτηκε για πρώτη φορά τις τηγανητές πατάτες το 1786, όταν ήταν πρεσβευτής της χώρας του στο Παρίσι, σε δείπνο που του παρέθεσε υπουργός της γαλλικής κυβέρνησης. Ενθουσιάστηκε και ζήτησε τη συνταγή. Και αφού είχε αναλάβει την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών (το 1802) ζήτησε απο τους μαγείρους του Λευκού Οίκου να του ετοιμάσουν μια.. τηγανιά πατάτες ακολουθώντας τη συνταγή που είχε πάρει μαζί του απο τη γαλλική πρωτεύουσα. Όταν οι καλεσμένοι του τον ρώτησαν πως ονομάζεται το συγκεκριμένο έδεσμα απάντησε «πατάτες που προέρχονται απο τη Γαλλία». Οι Αμερικανοί, απο τότε έως και σήμερα, εξακολουθούν να λατρεύουν τις τηγανητές ή «γαλλικές» πατάτες. Το 2001 κατανάλωσαν 2,25 εκατομμύρια τόνους σύμφωνα με το υπουργείο Εμπορίου της χώρας.

Οι Βέλγοι πάντως ισχυρίζονται ότι όχι μόνο ανακάλυψαν πρώτοι τις τηγανητές πατάτες, αλλά είχαν την προνοητικότητα να αποδεχτούν τις πατάτες ως γαστρονομική πρόταση όταν άλλοι λαοί της Ευρώπης τις είχαν απορρίψει.

Από τους Ίνκας. Το δεδομένο είναι ότι πατάτες υπήρχαν από το 200 π.Χ. στο Περού, στο Εκουαδόρ και στη Βόρεια Χιλή. Οι Ίνκας, κάτοικοι τότε των περιοχών αυτών της Νότιας Αμερικής, τις καλλιεργούσαν και τις έτρωγαν, αλλά όχι τηγανητές. Όταν στις αρχές του 1600 Ισπανοί εξερευνητές έφεραν, μεταξύ άλλων, τις πατάτες απο τη γη των Ίνκας στην Ευρώπη, άρχισε το πιο σκοτεινό κομμάτι της ιστορίας τους.

Μαρτυρίες της εποχής επιβεβαιώνουν ότι όταν έγινε μια απόπειρα να παρουσιαστούν ενώπιον τής - τότε - βασίλισσας Ελισάβετ της Αγγλίας, η ίδια όχι μόνο απέρριψε το.. πιάτο αλλά έδωσε διαταγή να εκδιωχθεί κακήν κακώς ο μάγειρας του παλατιού. Λίγα χρόνια αργότερα οι Σκωτζέσοι αρνήθηκαν να φάνε πατάτες επειδή οι τελευταίες δεν αναφέρονταν πουθενά στη Βίβλο και τις θεωρούσαν «μη ευλογημένες». Στην Ιρλανδία τις θεωρούσαν δηλητηριώδεις, ενώ όταν το 1688 έφτασαν στη Γερμανία χαρακτηρίστηκαν ιδανικό φαγητό μόνο για τους φυλακισμένους.

Το 1600 στο Βέλγιο. Στα μέσα του 1600 οι πατάτες φτάνουν και στο Βέλγιο. Ήταν η μοναδική χώρα που τις αποδέχτηκε, τις ενέταξε στο διαιτολόγιό της και αναζητούσε νέους τρόπους παρασκευής τους. Οι ίδιοι οι Βέλγοι υποστηρίζουν ότι γνώριζαν την τηγανητή πατάτα σίγουρα νωρίτερα απο το 1773. Αναφέρουν τη συγκεκριμένη ημερομηνία γιατί τότε έκανε η πατάτα το επίσημο… ντεμπούτο της στο παλάτι των Βερσαλλιών. Ο τότε βασιλιάς Λουδοβίκος ο 16ος και η σύζυγος του Μαρία Αντουανέτα ενέταξαν τις τηγανητές πατάτες στα βασιλικά μενού ως κάτι το πρωτοποριακό. «Δεν τις ανακάλυψαν αυτοί, τις πήραν απο εμάς» λένε ωστόσο οι Βέλγοι.

ΣΥΝΤΑΓΗ

Καλή σας όρεξη!

Υλικά για 4 άτομα

1,8 κιλό πατάτες

Ηλιέλαιο ή αραβοσιτέλαιο ή φιστικέλαιο

Αλάτι

Καθαρίζουμε και κόβουμε τις πατάτες σε ισοπαχείς ροδέλες. Εν συνεχεία, σε λωρίδες πλάτους 1 εκατοστού. Βάζουμε τις πατάτες μέσα σε λεκανίτσα πήλινη ή πλαστική, μα όχι μεταλλική, καλύπτουμε με νερό και φυλάσσουμε επί 2 ώρες στο ψυγείο.

Μέσα σε κατσαρόλα με βαθύ πυθμένα ζεσταίνουμε σε μέτρια φωτιά λάδι περίπου μέχρι το μέσον του σκεύους. Στραγγίζουμε καλά και στεγνώνουμε εντελώς τις πατάτες με πετσέτα. Με ένα ειδικό θερμόμετρο κουζίνας ελέγχουμε τη θερμοκρασία του λαδιού και όταν αυτή φτάσει τους 170 βαθμούς ρίχνουμε τις πατάτες σε μικρές δόσεις, αναλόγως με τη χωρητικότητα της κατσαρόλας.

Τηγανίζουμε επί 4'.

Στραγγίζουμε σε απορροφητικό χαρτί κουζίνας.

Αφήνουμε 20'.

Ζεσταίνουμε, τέλος, το λάδι σε μέτρια φωτιά και όταν η θερμοκρασία του φτάσει τους 190 βαθμούς επαναλαμβάνουμε το τηγάνισμα για 2' σε μικρές δόσεις.

Στραγγίζουμε πάλι σε απορροφητικό χαρτί.

Αλατίζουμε, σερβίρουμε.

Από τον Καποδίστρια στο πιάτο μας

Διαμάχη για την… εθνική καταγωγή της τηγανητής πατάτας έχει ξεσπάσει εδώ και χρόνια μεταξύ Γαλλίας και Βελγίου

Στην Ελλάδα την πατάτα φέρνει ο πρώτος κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας το 1830. Οι πρώτες τηγανητές πατάτες ωστόσο θα σερβιριστούν 34 χρόνια αργότερα στα αριστοκρατικά σαλόνια της Αθήνας εκείνης της εποχής. Θεωρούνταν για χρόνια γαστρονομική απόλαυση μόνο για πλουσίους και μόνο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο απέκτησαν τον… λαϊκό χαρακτήρα που έχουν σήμερα. Οι τηγανητές πατάτες είναι πλέον αναμφισβήτητα ένα από τα πιο δημοφιλή πιάτα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας μόνο μέσα στο 2001 καταναλώσαμε 64.120 τόνους προτηγανισμένης πατάτας. Ενώ κάθε χρόνο εισάγουμε περισσότερους από 45.000 τόνους για να καλύψουμε τις ανάγκες μας.

Εξισώσεις για την τέλεια συνταγή

Και μαθηματικές εξισώσεις για το τηγάνισμα της πατάτας!! Στο περιοδικό «New Scientist» είχαν δημοσιευθεί, το 2000, έξι εξισώσεις που περιέγραφαν αναλυτικά τις χημικές αλλαγές που σημειώνονται όταν οι πατάτες τηγανίζονται στις επαγγελματικές φριτέζες. Τρεις από αυτές αφορούσαν την απώλεια της υγρασίας, ενώ οι άλλες τρεις είχαν να κάνουν με την απορρόφηση λίπους. Οι εξισώσεις έδιναν την τέλεια συνταγή για μια καλά τηγανισμένη πατάτα, επισημαίνοντας με δυο λόγια τα εξής: Όσο πιο χονδροκομμένη είναι η πατάτα τόσο πιο πολλή ώρα θέλει για να τηγανιστεί. Όταν το λάδι είναι πολύ καυτό, η πατάτα απορροφά περισσότερο λίπος.