Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ελλάδα :: Επιστημονική είδηση

( αστρονομία από τον... βυθό :: 22-03-2003) 

Αστρονομία από τον… βυθό

Επιστήμονες ψάχνουν τα μυστικά του σύμπαντος στη θάλασσα

Αόρατους μυστηριώδεις επισκέπτες από τα βάθη του σύμπαντος κυνηγούν οι επιστήμονες στα βάθη των θαλασσών.

Το τηλεσκόπιο στήνεται στα βάθη της Μεσογείου με ποντίσεις βραχιόνων μήκους 480 μέτρων, συσκευές ανίχνευσης φωτός και ένα καλώδιο οπτικών ινών μήκους 40 χλμ.. Η κατασκευή του έχει αρχίσει στα τέλη της περασμένης δεκαετίας και συνεχίζεται. Όταν ολοκληρωθεί, θα μοιάζει με αυτή την καλλιτεχνική απεικόνιση

Τηλεσκόπια που δεν κοιτούν προς τον ουρανό αλλά στον βυθό της θάλασσας στήνονται σε διάφορα σημεία της Γης, για να αιχμαλωτίσουν στον φακό τους το πιο μυστηριώδες στοιχείο του διαστήματος. Τα νετρίνα είναι σωματίδια που φτάνουν από τον ουρανό, διαπερνούν τη Γη χωρίς να σταματούν και συνεχίζουν το αέναο ταξίδι τους.

Ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα βρίσκεται στη Νότια Γαλλία και ονομάζεται «Antares». Πριν από λίγες ημέρες, το τηλεσκόπιο εμπλουτίστηκε με μια σειρά ανιχνευτών που εγκαταστάθηκαν στον βυθό, σε μήκος 2.400 μέτρων. Τα δεδομένα που ανιχνεύουν μεταδίδονται στο κέντρο επεξεργασίας στην ξηρά, το οποίο συνδέεται με το τηλεσκόπιο με ένα καλώδιο οπτικών ινών μήκους 40 χλμ. Ένα άλλο πρόγραμμα, ο «Νέστωρ», εξελίσσεται ανοιχτά της Πύλου, στο μεγαλύτερο βάθος της Μεσογείου, και ένα τρίτο, το «Αμάντα», ενάμισι χιλιόμετρο κάτω από την παγωμένη Ανταρκτική.

Τα νετρίνα. Οι επιστήμονες κυνηγούν τα νετρίνα πολλά χρόνια τώρα. Η προσπάθειά τους απαιτεί μεγάλες δαπάνες και εξαιρετικά προηγμένη τεχνολογία, γι' αυτό και η πρόοδος είναι πολύ αργή. Η αποκάλυψη των νετρίνα μπορεί να ρίξει φως σε άλυτα προβλήματα της κοσμολογίας και μακρινές γωνιές του σύμπαντος και του χρόνου, που παραμένουν κρυφές.

Τα σωματίδια αυτά φαίνεται πως προέρχονται από σουπερνόβα, εκρήξεις ακτίνων Γ και την περιοχή γύρω από τις μαύρες τρύπες. Η ανίχνευσή τους είναι εξαιρετικά δύσκολη. Οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να μελετήσουν ένα είδος νετρίνα χαμηλής ενέργειας, που προέρχονται από τον πυρήνα του Ήλιου, δίνοντάς τους πολύτιμες πληροφορίες για τις λειτουργίες στο εσωτερικό του. Τα νετρίνα υψηλής ενέργειας είναι η πολυπόθητη λεία για τα υποθαλάσσια τηλεσκόπια, καθώς αυτά θα δώσουν πληροφορίες για τη δομή και την εξέλιξη του σύμπαντος.

Σύμφωνα με τις θεωρίες των φυσικών, οι πηγές από όπου προέρχονται τα νετρίνα ίσως είναι σημεία συνάντησης με την εξίσου μυστηριώδη σκοτεινή ύλη. Η σκοτεινή ύλη αποτελεί το 23% του σύμπαντος και η ύπαρξή της είναι γνωστή μόνο από τις επιπτώσεις της στη βαρύτητα. Κανείς δεν την έχει δει και κανείς δεν ξέρει με τι μοιάζει.

Το μυστήριο. Τα νετρίνα δεν έχουν ηλεκτρικό φορτίο, ούτε μάζα, και σπάνια αλληλεπιδρούν με την ύλη. Ακολουθούν μια ευθεία πορεία στο ταξίδι τους στο σύμπαν, διαπερνώντας ουράνια σώματα. Ούτε τα μαγνητικά πεδία τα επηρεάζουν. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να οδηγήσουν τους επιστήμονες κατευθείαν στις πηγές της κοσμικής ενέργειας.

Ο βυθός των θαλασσών μπορεί να τα παγιδεύσει. Μερικές φορές, τα βράχια ή το θαλασσινό νερό τα σταματούν, δημιουργώντας μια βροχή στοιχειωδών σωματιδίων που ονομάζεται μυόνια. «Ακολουθώντας το μονοπάτι των μυονίων, μπορούμε να βρούμε από πού ήρθαν τα νετρίνα και να ανακαλύψουμε την πηγή της δημιουργίας τους», λέει στο «Space. com» ο υπεύθυνος του προγράμματος «Antares», Λι Τόμπσον, από το αγγλικό Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ.

Αποφεύγουν τις κοσμικές ακτίνες

Χτίζοντας στον βυθό τα γιγαντιαία τηλεσκόπια, με 10 βραχίονες μήκους 480 μέτρων και συσκευές ανίχνευσης φωτός, οι επιστήμονες αποφεύγουν τα μυόνια που δημιουργούνται λόγω του συνεχούς βομβαρδισμού της ατμόσφαιρας από τις κοσμικές ακτίνες. Πάντως, η επόμενη τοποθεσία για την εγκατάσταση τηλεσκοπίου πιθανόν να μην είναι κάτω από τη θάλασσα, αλλά στο διάστημα. Οι επιστήμονες έχουν ήδη προτείνει τη χρήση της Σελήνης ως γιγαντιαίου ανιχνευτή νετρίνα.

LINK:

* http://www.antares.in2p3.fr/