ΣΕΡ ΤΖΟΝ ΚΙΓΚΑΝ Ο Σαντάμ σύντομα θα μείνει μόνος

ΚΙΤΤΥ ΞΕΝΑΚΗ

Θεωρεί πως η νίκη σ' αυτόν τον πόλεμο θα έλθει «πιο γρήγορα» από ό,τι το 1991. Πως οι Ιρακινοί στρατιώτες «θα σπεύσουν να παραδοθούν». Και δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να τελειώσουν όλα με έναν «μοναχικό πυροβολισμό» - όπως ακριβώς συνέβη το 1945. Είναι ο σερ Τζον Κίγκαν, ο κορυφαίος, ίσως, στρατιωτικός ιστορικός της εποχής μας.

Σερ Τζον, πώς διαμορφώνεται η στρατηγική αυτού του πολέμου; Είχαμε όλοι πειστεί πως θα ξεκινούσε με μαζικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς και είδαμε «χειρουργικές» επιχειρήσεις. Γιατί πιστεύετε πως έγινε αυτό;

Υπάρχουν πολλές πιθανές εξηγήσεις. Μία είναι πως οι Αμερικανοί θέλουν να αποφύγουν όσο το δυνατόν τις παράπλευρες απώλειες. Μια άλλη, ότι θέλουν να εντείνουν τις πιέσεις στην ιρακινή κυβέρνηση, να προκαλέσουν διάσπαση στους κόλπους του ιρακινού στρατού.

Με την ελπίδα να ανατραπεί ο Σαντάμ εκ των έσω;

Ενδεχομένως. Ο Σαντάμ βέβαια βρίσκεται, από όσο ξέρουμε, ακόμη στη Βαγδάτη και είναι πολύ επικίνδυνο να αναλάβει κανείς δράση εναντίον του: δολοφονείται αμέσως. Δεν έχω αυτήν τη στιγμή σαφή εικόνα όσον αφορά τα σχέδια των Αμερικανών. Θα έχω μόλις κλιμακωθούν οι χερσαίες επιχειρήσεις. Έχουν πει, πάντως, πως δεν θα είναι όπως στο 1991 - όταν βομβάρδιζαν για έναν και πλέον μήνα.

Ποια θεωρείτε την πλέον πιθανή έκβαση αυτού του πολέμου; Πρόσφατα γράφατε στην «Daily Telegraph» ότι η νίκη θα είναι πιο γρήγορη και ολοκληρωτική από ό,τι στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου.

Πράγματι, διότι είμαι πεπεισμένος ότι οι Ιρακινοί στρατιώτες θα παραδοθούν πολύ γρήγορα. Αντιμετωπίζουν μια τρομακτική κατάσταση, η ισχύς των Αμερικανών είναι ισοπεδωτική. Νομίζω ότι οι Ιρακινοί θα θέλουν απλώς να παραδοθούν και ο Σαντάμ θα μείνει μόνος. Το τι θα κάνει τότε είναι δύσκολο να πει κανείς.

Πιστεύετε ότι υπάρχει περίπτωση να τελειώσουν όλα με έναν «μοναχικό πυροβολισμό», όπως τελείωσαν το 1945 για τον Χίτλερ;

Τίποτε δεν θα με εξέπληττε. Ο Σαντάμ έχει πολύ ιδιόμορφη ψυχολογία. Μέχρι στιγμής, δείχνει να διατηρεί την αυτοπεποίθησή του. Αν όλα πάνε άσχημα, αν τον εγκαταλείψουν ακόμη και οι πλέον αφοσιωμένοι υποστηρικτές του, τότε μπορεί να αυτοκτονήσει. Προς το παρόν, πάντως, μάλλον προσπαθεί να διαφύγει.

Το πιστεύετε;

Ναι, είναι πολύ πιθανό. Βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση. Πολύ σύντομα, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, θα πάψει να είναι πρόεδρος του Ιράκ. Είτε γιατί θα έχει συλληφθεί είτε γιατί θα είναι νεκρός είτε γιατί θα έχει καταφέρει να διαφύγει.

Πού μπορεί να πάει όμως; Πού μπορεί να κρυφτεί;

Όπως ξέρετε, του έχει προσφέρει άσυλο το Μπαχρέιν. Ίσως να βρει κάποιον. Ξέρετε, αυτοί οι δικτάτορες συνήθως βρίσκουν κάποιον να τους δεχθεί. Είναι παράξενο, αλλά συμβαίνει. Θέλω να πω, ο Ίντι Αμίν (ο κανίβαλος δικτάτορας της Ουγκάντας που ανατράπηκε το 1979) ζει στη Σαουδική Αραβία (γελάει). Κανείς δεν ξέρει.

Και η «επόμενη μέρα»; Πώς θα ξημερώσει στο Ιράκ;

Ο Σαντάμ Χουσεΐν κατά τη διάρκεια της χθεσινής εμφάνισής του στην ιρακινή τηλεόραση

Πιστεύω ότι οι Ιρακινοί θα χαρούν πολύ να απαλλαγούν από τον Σαντάμ. Κατόπιν αυτού, φυσικά, θα υπάρξουν κάποιες μηχανορραφίες, ανάμεσα στους Ιρακινούς πολιτικούς που θα θέλουν να γίνουν μέλη της επόμενης κυβέρνησης… Πέρα από αυτό, δεν μπορώ να προβλέψω.

Θα είναι εύκολη η μετάβαση του Ιράκ στη δημοκρατία;

Όχι. Αλλά θα είναι πιο εύκολη από ό,τι στις περισσότερες αραβικές χώρες. Διότι οι Ιρακινοί είναι ιδιαίτερα μορφωμένοι άνθρωποι, έχουν υψηλό ποσοστό αλφαβητισμού, υπάρχει αρκετή ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα, είναι ένα κοσμικό κράτος, οι θρησκευτικές αρχές δεν είναι ισχυρές… Νομίζω ότι το μετα-Σαντάμ Ιράκ θα είναι επιτυχία.

«Ο ΟΗΕ δεν φέρθηκε σοβαρά»

Ο σερ Τζον Κίγκαν δηλώνει ειρηνιστής. Θεωρεί όμως ότι υπάρχουν περιπτώσεις που η χρήση βίας είναι επιβεβλημένη. Τον ρωτώ αν θα χαρακτήριζε αυτόν τον πόλεμο «δίκαιο». Και μου απαντά ότι θα τον χαρακτήριζε «δικαιολογημένο»: «Πεποίθησή μου είναι πως αν δεν απαλλασσόμασταν από τον Σαντάμ, τότε το Ιράκ θα γινόταν πυρηνική δύναμη και ο Σαντάμ μια πολύ σοβαρή απειλή τόσο για τους γείτονές του όσο και για άλλες χώρες».

Δεν πιστεύετε ότι η απόφαση των ΗΠΑ να αναλάβουν μονομερώς δράση συνιστά, πέρα από πλήγμα για τον ΟΗΕ, και μια διπλωματική αποτυχία για την κυβέρνηση Μπους;

Διπλωματικά απέτυχαν, δεν υπάρχει αμφιβολία. Αλλά από την άλλη πλευρά, και ο ΟΗΕ συμπεριφέρθηκε με κοντόφθαλμο τρόπο. Από διπλωματική άποψη, δεν θα απένειμα μνείες σε καμία πλευρά. Νομίζω ότι ο ΟΗΕ ως οργανισμός, το Συμβούλιο Ασφαλείας ως Σώμα, αυτοδυσφημήσθηκε. Δεν φέρθηκε σοβαρά. Αρνήθηκε να απαιτήσει συμμόρφωση με την ίδια του την απόφαση. Δεν ήταν αυτός τρόπος να κερδίσουμε το στοίχημα.

Ποιος είναι

Ο σερ Τζον Κίγκαν είναι σήμερα 69 ετών. Δεν πολέμησε ποτέ. Μια παιδική ασθένεια τον άφησε σχεδόν ανάπηρο, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιεί μπαστούνι και να κουτσαίνει. Αφιέρωσε, ωστόσο, τη ζωή του στη μελέτη του πολέμου. Έχει γράψει περισσότερα από 20 βιβλία με θέμα τον πόλεμο, μεταξύ των οποίων και το περίφημο «Ιστορία του Πολέμου» (1993). Σπούδασε στην Οξφόρδη και υπήρξε επί 26 χρόνια καθηγητής Στρατιωτικής Ιστορίας στη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία του Σάντχερστ. Από το 1986, συνεργάζεται ως πολεμικός αναλυτής με τη βρετανική εφημερίδα «Daily Telegraph». Το 1999, του απονεμήθηκε για το έργο του ο τίτλος του «σερ».