Αρθρώσεις και… εξαρθρώσεις

Δημοκρατία και πολιτική βία (3)

ΝΙΚΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

Υποστήριξα στις χθεσινές «Αρθρώσεις και… εξαρθρώσεις» ότι μια νηφάλια προσέγγιση των όρων γέννησης των φαινομένων πολιτικής βίας απαιτεί πρωτίστως την εξέταση της κρατικής βίας, η οποία καθορίζει τα πεδία και τα περιεχόμενα του πολιτικού ανταγωνισμού σε μια συγκεκριμένη χώρα, αλλά και σε μια ήπειρο ή ολόκληρο τον πλανήτη.

Τούτο, κατά τη γνώμη μου, είναι αναγκαίο γιατί ειδάλλως διεξάγουμε μια συζήτηση στην αφηρημένη σφαίρα της «καθαρής αλήθειας», εξαιρετικά ευάλωτη σε νομικιστικούς σχολαστικισμούς και - το χειρότερο - σε υστερόβουλες πολιτικά αφαιρέσεις.

Προς επίρρωσιν της άποψής μου θα επιστρατεύσω δύο παραδείγματα:

Στη δεκαετία του '70, στη γειτονική Τουρκία αναπτύσσεται μια μαζική μαχητική άκρα Αριστερά, η οποία επί μία πενταετία περίπου, σε συνθήκες μιας οριακής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, εκτός από την πλούσια κοινωνική δράση που έχει, συγκρούεται πολυποίκιλα - και ένοπλα - με τη φασιστική άκρα Δεξιά, αλλά και τους κρατικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς που την προστατεύουν. Η δικτατορία του Εβρέν του 1980 εν πολλοίς διαλύει αυτή την Αριστερά, τμήματα της οποίας συνεχίζουν την ένοπλη αντίσταση ενώ αρχίζει, μετά το 1984, και ο ένοπλος εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας των Κούρδων με κορμό το ΡΚΚ του Αμπντουλάχ Οτζαλάν. Η αποκατάσταση μιας αυταρχικής πολιτικοστρατιωτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στην Τουρκία βρίσκει, από τα μέσα της δεκαετίας του '90 και μετά, κάποιες - λιγοστές αλλά σχετικά μαζικές - οργανώσεις της άκρας Αριστεράς να συνεχίζουν την ένοπλη δράση, με πάνω από 6.000 κρατούμενους και εκατοντάδες νεκρούς. Μπορεί να χαρακτηριστεί η πολιτική βία που ανέπτυξε αυτή η Αριστερά τρομοκρατική; Γιατί είχε διαφορετικούς βαθμούς απήχησης και κοινωνικής νομιμοποίησης τη δεκαετία του '70, σε συνθήκες, ανάπηρης έστω κοινοβουλευτικής δημοκρατίας απ' ό,τι την περίοδο μετά το πραξικόπημα του Εβρέν;

Στη μακρινή Κολομβία, τα τελευταία χρόνια δρουν μαζικά αντάρτικα κινήματα, με ισχυρότερο τις FARC, τα οποία συγκρούονται στρατιωτικά με την εκλεγμένη κυβέρνηση. Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. έχουν συμπεριλάβει τις FARC στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων. Όμως, κατά τη διετή μονομερή κατάπαυση πυρός των FARC πριν μερικά χρόνια δολοφονήθηκαν πάνω από 2.500 συνδικαλιστές, αγρότες και διανοούμενοι από στρατιωτικές και παραστρατιωτικές δυνάμεις ως συμπαθούντες το αντάρτικο. Τελικά, ποιος ευθύνεται για την εκτεταμένη πολιτική βία στην Κολομβία; οι FARC ή το Plan Colombia και το Narkoterrorism των ΗΠΑ;