"Συμμαθητές" για δύο ώρες στα θρανία των φυλακών

Τι είδαν μαθητές της Γ' Λυκείου στο σχολείο ανήλικων κρατουμένων

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΡΟΥΤΣΗ

"Στον δρόμο προς τις φυλακές σκεπτόμουν πως θα συναντούσα κρατουμένους, ανθρώπους που είχαν διαπράξει εγκλήματα. Βγαίνοντας από τον Αυλώνα η καχυποψία και ο φόβος είχαν υποχωρήσει. Συνειδητοποίησα, απλώς, πως μόλις είχα γνωρίσει παιδιά της ηλικίας

Μια πρωτόγνωρη εμπειρία, που προκάλεσε προβληματισμό αλλά και έντονες συζητήσεις μεταξύ τους, ήταν για τον Βασίλη Π. (από αριστερά), τον Φώτη Τ. και τη Μαίρη Μ., τρεις από τους μαθητές του 49ου Λυκείου, η επίσκεψη στο σχολείο των φυλακών

Η επίσκεψη της Γ' Τάξης του 49ου Λυκείου Αθηνών στο σχολείο των φυλακών του Αυλώνος δεν ήταν για τη 17χρονη Μάντυ Τ. και τους συμμαθητές της άλλη μία εκπαιδευτική "εκδρομή", στο πλαίσιο κάποιου μαθήματος. Ούτε κατέληξε σε άλλη μία "τυπική" συνάντηση μεταξύ δύο σχολείων. Αυτή τη φορά, το μάθημα "Εισαγωγή στο δίκαιο και τους πολιτικούς θεσμούς" υπήρξε η αφορμή και με την προσπάθεια καθηγητών και από τα δύο σχολεία το αποτέλεσμα ήταν τουλάχιστον ενδιαφέρον και αποτέλεσε ίσως πρόκληση για τα παιδιά. Και η πρόκληση, όπως φάνηκε από τη συζήτηση που είχαν "ΤΑ ΝΕΑ" με τους μαθητές του 49ου Λυκείου, βρίσκεται ακριβώς στην ερώτηση "τελικά, συναντήθηκαν με τους μαθητές ενός άλλου σχολείου ή με ανθρώπους που είχαν παραβεί τα όρια του νόμου;".

Η εμπειρία ήταν σίγουρα πρωτόγνωρη για όλους. Οι ιδιαίτερες συνθήκες συνάντησης έθεσαν και το ιδιότυπο πλαίσιο της γνωριμίας. "Για λόγους ασφαλείας" θα γνωρίζονταν μόνο με τα μικρά τους ονόματα, δεν θα αντάλλαζαν τηλέφωνα - ούτε κάποιο άλλο προσωπικό στοιχείο - και δεν θα έκαναν "απαγορευμένες" ερωτήσεις. Κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους κάθησαν ουσιαστικά ο ένας απέναντι στον άλλο, ενώ οι φύλακες επέβλεπαν τον χώρο. Ακόμη και έτσι, όμως, κάποιοι από τους κανόνες "έσπασαν"…

"Όταν φθάσαμε στις φυλακές, μας ζήτησαν ταυτότητες, έλεγξαν πιο πολύ εμάς τα αγόρια", λέει ο Φώτης Τ., ο οποίος είναι πρόεδρος στο δεκαπενταμελές του σχολείου. "Έβρεχε και έκανε κρύο. Κάγκελα και υγρασία παντού, ελάχιστη θέρμανση. Η εικόνα της φυλακής ερχόταν σε αντίθεση με τον χώρο της βιβλιοθήκης όπου συναντηθήκαμε τελικά. Εκεί ο χώρος δεν θύμιζε φυλακή", συμπληρώνει η Νικολέττα Κ. Και οι περιγραφές για τις πρώτες εκείνες εντυπώσεις διαδέχονται η μία την άλλη.

Από κρατούμενοι, τη στιγμή της εισόδου στις φυλακές, οι ανήλικοι στον Αυλώνα έγιναν παιδιά της ηλικίας της, για τη μαθήτρια της Γ' Τάξης, Μάντυ Τ.

"Οι αστυνομικοί φέρονταν στους κρατουμένους σκληρά. Όλα ήταν απεριποίητα", θυμάται η Μυρτώ Κ. και η Γεωργία Σ. σαν να της απαντά "πως ακόμη και αυτά ήταν λίγα μπροστά σε αυτά που δεν είδαμε. Δεν περάσαμε από τα κελιά, γιατί εκείνη την ώρα ήταν ανοιχτά. Ήταν επικίνδυνο, μας είπαν, περισσότερο για την ασφάλεια των κρατουμένων".

Τα δύο σχολεία συναντήθηκαν στη βιβλιοθήκη των φυλακών. Οι μαθητές τού Αυλώνος διάβασαν στα παιδιά του 49ου Λυκείου ποιήματα από την εφημερίδα τους, τους πρόσφεραν λουκούμια, μίλησαν για τις δραστηριότητες των δύο σχολείων και, μετά τις πρώτες "τυπικές" κινήσεις και τις στιγμές αμηχανίας, η συζήτηση άναψε.

"Γίναμε επιθετικοί στο θέμα των ναρκωτικών, κι αυτό ήταν λάθος"

Τα ναρκωτικά βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης άλλωστε είναι η αιτία που οι περισσότεροι ανήλικοι βρίσκονται στον Αυλώνα. Οι μεν έλεγαν πως είναι δύσκολο να τα αποφύγει κανείς όταν ζει δύσκολες καταστάσεις και οι μαθητές του 49ου Λυκείου, δεν μπορούσαν να δεχθούν πώς ένας παιδί, 14 μόλις ετών, δεν βρίσκει άλλο νόημα στη ζωή του. "Μία ώρα κουβεντιάζαμε για τα ναρκωτικά. Δεν ξέρω πώς είναι η δική τους πραγματικότητα, όμως δεν μπορούσαν να με πιστέψουν πως σε κάποιο πάρτι αρνήθηκα να δοκιμάσω ουσίες που μου πρόσφεραν", λέει η Τζένη Π.

Πάντως, όπως είπε η Κλεάνθη Γ. "Γίναμε σκληροί και επιθετικοί στο θέμα των ναρκωτικών, κι αυτό ήταν λάθος μας. Με μία ώρα γνωριμία δεν μπορείς να κρίνεις".

Το ερώτημα "θα μπορούσαμε να είμαστε κι εμείς στη θέση τους" δεν βρήκε απάντηση…

Το "ας πρόσεχαν, όπως προσέξαμε κι εμείς" έβρισκε αντίλογο στα λόγια της Τζένης, που προβληματιζόταν ποια θα ήταν η δική της τύχη αν αναγκαζόταν να ζήσει μακριά από την πατρίδα και τους δικούς της ή σε μία διαλυμένη οικογένεια. Την ίδια στιγμή ο Φώτης επέμενε: "Οι περισσότεροι βρίσκονται εκεί από μαγκιά".

"Ευαίσθητοι"

Στο τέλος όμως συμφώνησαν, πως οι μαθητές του σχολείου στον Αυλώνα, είναι ευαίσθητα παιδιά. "Τους πήγαμε και κάποια είδη προσωπικής υγιεινής. Δεν το κάναμε με κακή πρόθεση. Όμως εκείνοι το θεώρησαν υποτιμητικό. Και τώρα καταλαβαίνω πως είχαν δίκιο, δεν έχουν ανάγκη την ελεημοσύνη ή τον οίκτο μας".

Και ύστερα, ήρθαν οι κουβέντες, για την ώρα της αποφυλάκισης, τις ημέρες των αδειών, τα όνειρα για το μέλλον και μία αλλιώτικη ζωή. "Αν και μας είπαν ότι θέλουν να αλλάξουν, φάνηκε να μην πολυπιστεύουν ότι θα τα καταφέρουν", είπε η Μαρία.

Κάθησαν μαζί, λιγότερο από δύο ώρες. Παρά τα ανάμεικτα συναισθήματα, τις αντιθέσεις μεταξύ τους, οι μαθητές του 49ου Λυκείου θυμούνται την εικόνα της αποχώρησης. "Είχαν μαζευτεί σε ένα σημείο για να μας βλέπουν. Περίμεναν να μας χαιρετήσουν. Μας σφύριζαν, μας φώναζαν. Εμείς φεύγαμε κι εκείνοι έμεναν εκεί", περιέγραφαν σχεδόν με τα ίδια λόγια όλα τα παιδιά την αποχώρηση από τις φυλακές για να συμφωνήσουν πως από τη δική τους πλευρά, θα ήθελαν άλλη μία επίσκεψη στον Αυλώνα.