ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ, ΕΘΝΟΛΟΓΙΑ

ο υποψήφιος "Αναζητώντας" τον άνθρωπο και την ιστορία του

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΤΣΙΚΑΣ

ΤΜΗΜΑΤΑ Ιστορίας και Αρχαιολογίας

(1ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΕΔΙΟ) Λειτουργούν Τμήματα στο Πανεπιστήμιο Αθήνας, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (Ρέθυμνο).

Σκοπός του Τμήματος είναι η εκπαίδευση των φοιτητών στην επιστήμη της Ιστορίας και στη μέθοδο και στο περιεχόμενο της Αρχαιολογίας, ώστε να είναι ικανοί, ερευνώντας τα πολιτισμικά δείγματα του παρελθόντος, να εμπλουτίζουν την ιστορική γνώση του παρόντος.

Ένας από τους δύο τομείς του παραπάνω Τμήματος είναι ο τομέας της Ιστορίας. Επιδιώκει την ερμηνευτική προσέγγιση των ιστορικών φαινομένων και τη σφαιρική σύλληψη της Ιστορίας, ώστε να εξασφαλίσει στο φοιτητή επιστημονική επάρκεια και βαθύτερη γνώση του ανθρώπινου παρελθόντος.

Αντικείμενο της επιστήμης της Αρχαιολογίας είναι η μελέτη των υλικών καταλοίπων των ανθρώπων του παρελθόντος με σκοπό την κατανόηση και την ερμηνεία της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής δομής των κοινωνικών συνόλων από τα οποία προέρχονται. Όταν το ενδιαφέρον της μελέτης επικεντρώνεται στα μνημεία που έχουν ιδιαίτερες αισθητικές απαιτήσεις, τότε η επιστήμη ονομάζεται Ιστορία της Τέχνης. Η επιστήμη της Αρχαιολογίας ασχολείται με τους μεγάλους πολιτισμούς του παρελθόντος.

Το Τμήμα περιλαμβάνει τις κατευθύνσεις: 1. Ιστορίας, 2. Αρχαιολογίας, 3. Ιστορίας της Τέχνης (Αθήνα, Θεσσαλονίκη). Η φοίτηση διαρκεί 8 εξάμηνα. 8.000 ήταν συνολικά οι εγγεγραμμένοι φοιτητές στα τέσσερα Τμήματα της Ιστορίας και Αρχαιολογίας της χώρας το 2001, εκ των οποίων μόνο οι μισοί είναι ενεργοί.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Οι πτυχιούχοι του Τμήματος αυτού μπορούν να εργαστούν: στη δημόσια και στην ιδιωτική εκπαίδευση, στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, σε αρχεία, σε βιβλιοθήκες.

Το ισοζύγιο των επαγγελμάτων είναι αρνητικό, γιατί δεν έχουν αναπτυχθεί τουλάχιστον ως σήμερα οι σχετικοί τομείς με εξαίρεση την Αρχαιολογία, αλλά και αυτή μπορεί να θεωρηθεί υποβαθμισμένη, εφόσον ληφθεί υπόψη η τεράστια αρχαιολογική και ιστορική μας κληρονομιά, που θα έπρεπε να θεωρείται και να επενδύεται ως ένα μοναδικό κεφάλαιο. Αρνητικές είναι και οι προοπτικές διορισμού στην εκπαίδευση, όπου ισχύει ό,τι και για τους πτυχιούχους Φιλολογίας.

Ύστερα από έρευνα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης διαπιστώθηκε ότι πολλοί είναι οι άνεργοι απόφοιτοι του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας (20%), ενώ το 60,3% των πτυχιούχων εργάζεται. Οριακή είναι η πλειοψηφία (57,7%) όσων εργάζονται σε δουλειά σχετική με τις βασικές τους σπουδές, ενώ το 42,3% των εργαζόμενων πτυχιούχων απασχολείται σε τομείς μη σχετικούς με τις σπουδές του, γιατί, όπως δήλωσαν, δεν είχαν άλλη επιλογή.

ΤΜΗΜΑ Ιστορίας

(1ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΕΔΙΟ) Λειτουργεί Τμήμα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Κέρκυρα).

Σκοπός του Τμήματος είναι να προετοιμάσει ιστορικούς, γι' αυτό τα μαθήματα που διδάσκονται είναι ανάλογα: Αρχαία Ελληνική Ιστορία, Ελληνική Παλαιογραφία (χειρόγραφοι κώδικες βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου, Λατινική Παλαιογραφία, Ιστορία της Ύστερης Αρχαιότητας, Ρωμαϊκή Ιστορία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, Βυζαντινή Ιστορία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, Ιστορία του Ελληνικού Κράτους, Διδακτική της Ιστορίας κ.λπ.).

Η φοίτηση διαρκεί 8 εξάμηνα και για να αποκτήσει ένας φοιτητής το πτυχίο του Τμήματος, υποχρεούται να συντάξει πτυχιακή εργασία πρωτότυπη, με την έννοια ότι αποτελεί προσωπική σύνθεση του συγγραφέα της, ώστε να αποδείξει την εξοικείωση και τις ικανότητές του στην ερευνητική διαδικασία. Στο πλαίσιο του Τμήματος Ιστορίας λειτουργούν τα εξής άτυπα εργαστήρια: 1. Εργαστήριο Ευρωπαϊκής Ιστορίας, 2. Εργαστήριο Τεκμηρίωσης, 3. Εργαστήριο Μελέτης της Αρχαιότητας, 4. Εργαστήριο Νεότερης Ιστορίας του Ελληνισμού της Ανατολής, 5. Εργαστήριο Βοηθητικών Επιστημών της Ιστορίας, 6. Εργαστήριο Αρχαίου Ελληνικού Θεάτρου.

Σκοποί των εργαστηρίων, στο πλαίσιο του γνωστικού τους πεδίου, είναι:

α) Η παραγωγή εκπαιδευτικού, εποπτικού και βοηθητικού υλικού για τη στήριξη και την προαγωγή της έρευνας, της διδασκαλίας και της επιστημονικής ενημέρωσης. β) Η οργάνωση δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων για τη διευκόλυνση της σύνδεσης της διδασκαλίας με την επιστημονική έρευνα. γ) Η διεξαγωγή ερευνητικών προγραμμάτων και μελετών. δ) Η συνεργασία με ερευνητικά κέντρα, ιδρύματα και πανεπιστήμια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. ε) Η ανάληψη των πρωτοβουλιών για τη διευκόλυνση της σύνδεσης του Ιονίου Πανεπιστημίου με την τοπική κοινωνία.

Το 2001 οι εγγεγραμμένοι φοιτητές του Τμήματος ήταν περίπου 500, εκ των οποίων οι 250 μη ενεργοί.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Στην "Έρευνα για την επαγγελματική σταδιοδρομία των αποφοίτων" - που πραγματοποιήθηκε από το Γραφείο Διασύνδεσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης με υπευθύνους τον καθηγητή κ. Νικόλαο Γεωργουλά και τον κλινικό ψυχολόγο-ερευνητή κ. Κωνσταντίνο Ευθυμίου και ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2000 - τονίζεται ότι μόνο το 17,7% των αποφοίτων Ιστορίας απασχολείται σε σχετική με το αντικείμενο του πτυχίου του εργασία, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των αποφοίτων αυτού του κλάδου είναι άνεργοι (42,9%)!

Οι πτυχιούχοι του Τμήματος αυτού μπορούν να εργαστούν ως: - καθηγητές στην εκπαίδευση - ερευνητές σε βιβλιοθήκες, οργανισμούς, κέντρα μελετών, μορφωτικά ιδρύματα.

ΤΜΗΜΑ Ιστορίας και Εθνολογίας

(1ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΕΔΙΟ) Λειτουργεί Τμήμα στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Κομοτηνή).

Το Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας ιδρύθηκε το 1990 και άρχισε να λειτουργεί το ακαδημαϊκό έτος 1991-1992. Σκοποί του Τμήματος είναι να: - ερευνά την ιστορική πορεία των λαών της ανθρωπότητας από την καταγωγή τους ως σήμερα, καθώς και τους παράγοντες που την επηρεάζουν - μελετά τους χαρακτηριστικούς τρόπους συγκρότησης σε ομάδες του ανθρώπινου είδους, ιδιαίτερα δε των λαών χωρίς γραφή - μελετά τη συμπεριφορά και τις εκδηλώσεις του πνευματικού, κοινωνικού και ηθικού βίου των λαών, καθώς και το λαϊκό πολιτισμό - παρέχει στους πτυχιούχους του την απαραίτητη θεωρητική και πρακτική κατάρτιση για την επιστημονική και επαγγελματική τους σταδιοδρομία και εξέλιξη.

Οι προπτυχιακές σπουδές διαρκούν τέσσερα χρόνια και χωρίζονται σε οκτώ ακαδημαϊκά εξάμηνα. Στα τέσσερα πρώτα εξάμηνα τα μαθήματα είναι κοινά, ενώ στα επόμενα τέσσερα διαφέρουν ανάλογα με την ειδικότητα που επιλέγουν να ακολουθήσουν οι φοιτητές. Κατά τη διάρκεια των σπουδών τους οι φοιτητές υποχρεούνται να εξεταστούν επιτυχώς σε 36 υποχρεωτικά και σε 12 επιλεγόμενα μαθήματα. Όσοι φοιτητές επιθυμούν μπορούν να εκπονήσουν διπλωματική εργασία κατά τη διάρκεια του έβδομου και του όγδοου εξαμήνου.

Το Τμήμα χορηγεί ενιαίο πτυχίο με επιμέρους ειδίκευση στην Ιστορία ή στην Εθνολογία. Το 2001 είχε περίπου 700 εγγεγραμμένους φοιτητές.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Οι πτυχιούχοι του Τμήματος μπορούν να εργαστούν: - ως καθηγητές στην εκπαίδευση - σε ερευνητικά-επιστημονικά ιδρύματα ως ιστορικοί και εθνολόγοι - σε προγράμματα ανασκαφών για την προώθηση της ιστορικής και εθνολογικής έρευνας.

ΤΜΗΜΑ Ιστορίας-Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

(1ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΕΔΙΟ) Λειτουργεί Τμήμα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Βόλος).

Λειτουργεί και δέχεται φοιτητές από το 1998. Σκοπός του Τμήματος αυτού είναι η έρευνα και η μελέτη της ιστορικής πορείας των λαών της ανθρωπότητας και των υλικών καταλοίπων του παρελθόντος, για την κατανόηση της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής δομής της κοινωνίας.

Σκοπός του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας είναι η κατάρτιση επιστημόνων με τις σύγχρονες αντιλήψεις, οι οποίοι θα μπορούν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της μέσης εκπαίδευσης για εξειδικευμένο διδακτικό προσωπικό στη διδασκαλία της Ιστορίας και στις νέες ανάγκες της αγοράς εργασίας σε ό,τι αφορά τα πολιτισμικά αγαθά: τη μεταγραφή των ιστορικών, αρχαιολογικών και εθνογραφικών δεδομένων και αναλύσεων στο νέο ηλεκτρονικό και οπτικοακουστικό περιβάλλον (κινηματογράφος, video, ψηφιακές εικόνες), καθώς και την αξιοποίηση, ανάδειξη και διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς.

Συνδυάζοντας τις δύο αυτές τάσεις, το πρόγραμμα του Τμήματος είναι προσανατολισμένο προς τη δημιουργία ειδικοτήτων. Αποσκοπώντας στο να διευρύνουν τις δυνατότητες πρόσβασης στην αγορά εργασίας, oι ειδικότητες αυτές είναι: - Ιστορικοί για τις ανάγκες της μέσης εκπαίδευσης. Δίνεται έμφαση στη διευρυμένη γλωσσική και παιδαγωγική κατάρτιση, καθώς και στην κατάρτιση στις νέες τεχνολογίες και στη μουσειολογία.

- Αρχαιολόγοι με ειδίκευση στη μουσειολογία, στην αρχαιομετρία, στη συντήρηση, στα πολυμέσα. Δίνεται έμφαση στη χρήση πολυμέσων για την ανάδειξη του μνημειακού πλούτου, στη μουσειολογία και τη μουσειακή εκπαίδευση, καθώς και στις τεχνικές συντήρησης και αποτύπωσης.

- Κοινωνικοί ανθρωπολόγοι με ειδίκευση στη μουσειολογία, στη συντήρηση, στα πολυμέσα. Δίνεται έμφαση στην κοινωνική ανθρωπολογία, στην κοινωνική και πολιτισμική ιστορία, στις νέες τεχνολογίες, στον κινηματογράφο, στη μουσειολογία και στην ιστορία των πόλεων.

- Ιστορικοί με ειδίκευση στα πολυμέσα.

ίνεται έμφαση στην εκπαίδευση των ιστορικών στον κινηματογράφο και στις νέες τεχνολογίες, στη σύνδεση Ιστορίας και Ανθρωπολογίας και στην κοινωνική ιστορία των πόλεων.

Η φοίτηση διαρκεί 8 εξάμηνα. Το σύνολο των εγγεγραμμένων ήταν το 2001 περίπου 300.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Οι πτυχιούχοι του Τμήματος αυτού μπορούν να εργαστούν: - ως καθηγητές στην εκπαίδευση - σε ερευνητικά-επιστημονικά ιδρύματα ως ιστορικοί και εθνολόγοι - σε προγράμματα ανασκαφών για την προώθηση της ιστορικής έρευνας.

ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ

(1ο ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΕΔΙΟ) Λειτουργεί Τμήμα στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (Καλαμάτα).

Το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών θα λειτουργήσει από το ακαδημαϊκό έτος 2003-04 στην Καλαμάτα και έχει ως αποστολή να καλλιεργεί και να προάγει τη γνώση για την ιστορία, την αρχαιολογία και τη διαχείριση των πολιτισμικών αγαθών με έμφαση στην ανάπτυξη της επιστήμης στους τομείς της Ιστορίας της Ελλάδας και της Ευρώπης, της επιγραφικής, της ενάλιας αρχαιολογίας καθώς και της διαχείρισης μνημείων και της Μουσειολογίας. Παράλληλα φιλοδοξεί να συμβάλει στην ανάπτυξη των πολιτισμικών σπουδών σε συνδυασμό με τις σύγχρονες μορφές διαχείρισης των πολιτισμικών αγαθών και τη χρήση των νέων τεχνολογιών.

ΤΜΗΜΑ Μεθοδολογίας Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης

(Τμήμα κοινό των 1ου και 2ου Επιστημονικών Πεδίων) Λειτουργεί Τμήμα στο Πανεπιστήμιο Αθήνας.

Σκοπός του Τμήματος είναι η μελέτη της επιστήμης από όλες τις δυνατές της πλευρές: από τη μεθοδολογική-εσωτερική της πλευρά, από τη διαχρονική-ιστορική της διάσταση και από την πλευρά της σχέσης της με άλλα πολιτιστικά και κοινωνικά φαινόμενα. Το Τμήμα έχει δύο κατευθύνσεις: -Φιλοσοφίας και Ιστορίας Φυσικών Επιστημών

- Φιλοσοφίας και Ιστορίας των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών.

Η φοίτηση διαρκεί 8 εξάμηνα. Το σύνολο των εγγεγραμμένων φοιτητών του Τμήματος το 2002 ήταν περίπου 600.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Οι πτυχιούχοι του Τμήματος μπορούν να εργαστούν: - στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα ως εμπειρογνώμονες και τεχνικοί σύμβουλοι - ως ανώτερα διοικητικά στελέχη πανεπιστημιακών ιδρυμάτων -ως συντάκτες επιστημονικού ρεπορτάζ και σύμβουλοι εκδοτικών οίκων, επιστημονικών περιοδικών και των μέσων μαζικής ενημέρωσης - σε διευθυντικές θέσεις σε θέματα παιδείας, επιστημονικής έρευνας και τεχνολογίας.