Τουρκικό «όχι» με… παραθυράκι

Η Άγκυρα ετοιμάζει εναλλακτικές λύσεις μετά την απόρριψη του αμερικανικού αιτήματος

ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ

Η Τουρκία υποβαθμίζει τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις η απόφαση του τουρκικού Κοινοβουλίου να απορρίψει την ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων στη χώρα, ενώ την ίδια ώρα ο πρόεδρος Μπους φαίνεται να ετοιμάζεται να βάλει το χέρι ακόμη πιο βαθιά στην τσέπη.

Ο πρωθυπουργός. Ο Γκιουλ εξέφρασε την ελπίδα ότι δεν θα πληγούν οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις

Την ώρα που αμερικανικά πολεμικά πλοία περίμεναν στα ανοιχτά των τουρκικών ακτών το «πράσινο φως» από την Άγκυρα, ο αρχηγός του κυβερνώντος κόμματος στην Τουρκία διατηρούσε ζωντανές έστω κάποιες μικρές αμερικανικές ελπίδες. «Η κυβέρνηση και το κράτος μας είναι έτοιμοι να αναπτύξουν τις πιο κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις εναρμονιζόμενοι με τη δημοκρατική επιλογή του Κοινοβουλίου και είναι σε θέση να εφαρμόσουν αυτές τις λύσεις», δήλωσε ο Ταγίπ Ερντογάν, προειδοποιώντας ότι «κάθε εναλλακτική λύση έχει ένα τίμημα». Ο Ερντογάν είπε ότι η απόρριψη ήταν προϊόν βαθύτερων ηθικών και πολιτισμικών πεποιθήσεων ορισμένων βουλευτών, υπονοώντας έτσι ότι ένα μεγάλο μέρος των βουλευτών αλλά και της λαϊκής βάσης του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αντιτίθεται στην ανάληψη στρατιωτικής δράσης εναντίον Κούρδων και μουσουλμάνων στο Ιράκ. «Τις ευαισθησίες αυτές τις έχουμε επισημάνει συχνά και περιμένουμε από τους φίλους μας να τις κατανοήσουν», κατέληξε ο Ερντογάν, ο οποίος πάντως δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να καταβληθεί και δεύτερη προσπάθεια προκειμένου να εξασφαλισθεί η έγκριση του Κοινοβουλίου, κάτι όμως που δεν αναμένεται να γίνει σύντομα. Συνολικά 264 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της κυβερνητικής πρότασης για την ανάπτυξη 62.000 Αμερικανών στρατιωτών στην Τουρκία, 250 ψήφισαν κατά και 19 απείχαν.

Η πρόταση απορρίφθηκε επειδή δεν συγκέντρωσε την υποστήριξη της απόλυτης πλειοψηφίας των 534 βουλευτών που ήταν παρόντες. Πριν από την ψηφοφορία, περίπου 50.000 διαδηλωτές πραγματοποίησαν πορεία στο κέντρο της Άγκυρας, καλώντας τους βουλευτές να καταψηφίσουν το αμερικανικό αίτημα.

Αμερικανοί αξιωματούχοι εξακολουθούν πάντως να ελπίζουν ότι η Τουρκία θα αλλάξει γνώμη. «Ζητήσαμε διευκρινίσεις», δήλωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Πάουελ - Γκιουλ

Ο αρχηγός. Ο Ερντογάν ζήτησε κατανόηση από τους συμμάχους του

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε αργά χθες με τον Τούρκο πρωθυπουργό, τον διαβεβαίωσε ότι οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες παραμένουν σταθερές, παρά την απόρριψη του αμερικανικού αιτήματος. Σε ανακοίνωση του γραφείου Τύπου του Αμπντουλάχ Γκιουλ, αναφέρεται ότι ο Κόλιν Πάουελ εξέφρασε «την ευγνωμοσύνη του στην τουρκική κυβέρνηση, εκτιμώντας τις προσπάθειές της στο θέμα αυτό» και πρόσθεσε ότι η οικονομική συνεργασία ανάμεσα σε Άγκυρα και Ουάσιγκτον θα συνεχιστεί «χωρίς διακοπή». Υποσχέθηκε δε, τη συνέχιση των διαβουλεύσεων με την Τουρκία για το μέλλον του Ιράκ και την κατάσταση στο Βόρειο Ιράκ. «Η κυβέρνηση και το κόμμα θα εξετάσουν αν θα πρέπει να υποβληθεί ή όχι και δεύτερη πρόταση» στο Κοινοβούλιο, δήλωσε ο Γκιούλ.

Το πόσο δεινή είναι η τουρκική θέση φαίνεται και από δηλώσεις που έκανε χθες ο Μασούντ Μπαρζανί. Οι Κούρδοι του Ιράκ θα εξεγερθούν αν ο τουρκικός στρατός εισβάλλει στο Βόρειο Ιράκ, προειδοποίησε ο Κούρδος ηγέτης. «Ακόμη και αν οι τουρκικές δυνάμεις τελούν υπό αμερικανική στρατιωτική διοίκηση, δεν θα είναι δεκτές από εμάς», τόνισε ο ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν - μια από τις δύο κουρδικές οργανώσεις που ελέγχουν το Βόρειο Ιράκ από το 1991.

Τα αμερικανικά σχέδια

Σύμφωνα με πηγές του Κογκρέσου, ο πρόεδρος Μπους ενδέχεται να χρησιμοποιήσει κεφάλαια που φυλάσσονται για περιστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως η ύφεση, στην προσπάθειά του να πείσει την Τουρκία να αποδεχθεί το αμερικανικό αίτημα. Πρόκειται για «κεφάλαια σταθεροποίησης» ύψους 38 δισ. δολαρίων, μέρος των οποίων είχε χρησιμοποιήσει ο πρόεδρος Κλίντον για να βγάλει το Μεξικό από την οικονομική κρίση του 1995. Όμως, αξιωμτούχοι του Πενταγώνου επισημαίνουν ότι οι ΗΠΑ πρέπει να προσαρμόσουν άμεσα τα σχέδιά τους για το Ιράκ, μετά την άρνηση της τουρκικής Βουλής να επιτρέψει τη διέλευση των αμερικανικών στρατευμάτων. Ο Λόρεν Τόμσον, αναλυτής του Ινστιτούτου Λέξινγκτον, αποκάλυψε ότι μια εναλλακτική στρατηγική λύση είναι η μεταφορά 5.000 Αμερικανών στρατιωτών με μεταγωγικά αεροσκάφη τύπου C-17 Globemaster ΙΙΙ στις κουρδικές περιοχές του Βορείου Ιράκ, όπου υπάρχουν σημεία κατάλληλα για προσγείωση. Τις περιοχές αυτές θα ελέγξουν πρώτα Αμερικανοί στρατιώτες που θα καταφθάσουν με ελικόπτερα πριν από την προσγείωση των C-17.