Πρόσωπο-κλειδί "κρατούσε" το διεθνές κομμάτι της ελληνικής τρομοκρατίας

Η ώρα τού "Άντριου"

Η επανεξέταση τεκμηρίων οδήγησε στο ηγετικό στέλεχος του ΕΛΑ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Το ψευδώνυμό του είναι "Άντριου". Ηγετικό στέλεχος του ΕΛΑ, θεωρείται πρόσωπο-κλειδί της ελληνικής τρομοκρατίας τα τελευταία τριάντα χρόνια, με ρόλο πολύ σημαντικότερο από αυτόν που είχε ο, έγκλειστος πλέον στον Κορυδαλλό, Αλέξανδρος Γιωτόπουλος.

Καθώς πλησιάζει, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η ώρα της δικαστικής παραπομπής των μελών του ΕΛΑ, έρχεται στο προσκήνιο η φιγούρα τού κατεξοχήν σημαίνοντος στελέχους του. Πρόσωπο άγνωστο στις διωκτικές αρχές ως το ξεκίνημα της δεκαετίας του '90, η φυσιογνωμία του αποκαλύφθηκε μέσα από τα αρχεία της Στάζι που "έκαψαν" ουσιαστικά τον ΕΛΑ. Έκτοτε, "βρισκόταν σε κλοιό" της Αστυνομίας μαζί με τους άλλους της οργάνωσης, όμως δεν υπήρχε αποδεικτικό υλικό εις βάρος τους που να δικαιολογεί δικαστική παραπομπή. Ήταν η πρόσφατη επανέρευνα ανέλεγκτων τεκμηρίων (προκηρύξεις ή τμήματα εκρηκτικών μηχανισμών) από τη δράση του ΕΛΑ που απέδωσε τελικά δακτυλικά αποτυπώματα, αλλάζοντας δραστικά τα δεδομένα και προαναγγέλλοντας εξελίξεις. Κεντρικός ρόλος. Σχετικά σύντομα αφότου αποκαλύφθηκε η ταυτότητά του, κατέστη σαφές ότι ο "Άντριου", όπως αναφέρεται σε ιστορική πλέον υπηρεσιακή έκθεση, "είχε απροσδιόριστο ρόλο, αλλά πάντως κεντρικό σε σχέση με την ελληνική τρομοκρατία". Τώρα που έχει κατακαθίσει η σκόνη από την εξάρθρωση της 17Ν και η πραγματική προσωπικότητα του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου έχει ξεφουσκώσει κάπως τον μύθο που τον περιέβαλλε πριν από τη σύλληψή του, η εκτίμηση για τον ρόλο του "Άντριου" ενισχύεται. Ήταν ο Γιωτόπουλος που μίλησε για "Νενέκους" και ρώτησε αν θα τον στείλουν στο Γκουαντάναμο, όπου κρατούνται οι τρομοκράτες της Αλ Κάιντα. Παρουσιάζει ωστόσο ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι Αμερικανοί ­ που δεν έχουν αποσυρθεί από τις έρευνες για την τρομοκρατία, όπως οι Βρετανοί ­ έχουν σχεδόν μονομανία με την περίπτωση "Άντριου". Γιατί; Διότι το εν λόγω πρόσωπο είχε παρουσία σε όλη τη διαδρομή της ελληνικής τρομοκρατίας, από τα μέσα της δεκαετίας του '70 ως το 1995, που ο ΕΛΑ "σίγησε".

Έχει απαντήσεις. Δεδομένης της κοινής αφετηρίας και της ποικίλης επιχειρησιακής διαπλοκής των δύο οργανώσεων ­ παρά τις διαφορές αντιλήψεων ­, ο "Άντριου" είναι εξ αυτών που έχουν απαντήσεις για αρκετές ακόμη άγνωστες πτυχές δράσης της 17Ν, ιδίως δε για τη δεκαετία του '80 που αποτελεί μια "μαύρη τρύπα" των ερευνών. Ο "Άντριου" ήταν εξ αυτών που κρατούσαν το διεθνές κομμάτι της ελληνικής τρομοκρατίας, δηλαδή τις σχέσεις με τον Κάρλος και δι' αυτού τον "καυτό", εκείνη την περίοδο, χώρο της Μέσης Ανατολής. Τα κενά είναι πολλά και οι της 17Ν δεν έχουν ή δεν δίνουν (οι περιπτώσεις Γιωτόπουλου - Κουφοντίνα) απαντήσεις για εκείνη τη φάση.

Παραδείγματος χάριν, ήταν οι "δολοφονίες" Αμερικανών στην Ελλάδα συμβόλαια πληρωμένα από αραβικές χώρες; Είναι ένα ερώτημα που ενδιαφέρει τους Αμερικανούς. Διότι τα "έξοδα κινήσεως" του ΕΛΑ για "δουλειές" του Κάρλος που έγιναν στην Ελλάδα (απόπειρα δολοφονίας Σαουδάραβα πρέσβη στο Ψυχικό, βομβιστική ενέργεια στην παμπ "Όσκαρ" της Γλυφάδας) καλύφθηκαν με το παραπάνω. Συνέβη το ίδιο και με τη 17Ν, που σε εκείνη τη φάση αναζητούσε πόρους; Η ώσμωση μεταξύ των επιχειρήσεων είναι, πάντως, τεκμηριωμένη. Ο τηλεχειρισμός βόμβας "διδάσκεται" από το γκρουπ Κάρλος στον ΕΛΑ, που διαθέτει τον πιο "ταλαντούχο" βομβιστή της μεταπολίτευσης και επανεμφανίζεται στη δολοφονία Νορντίν.

Στα αρχεία τής Στάζι. Στην εγχώρια δημόσια ζωή, ήταν η 17Ν που είχε τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Οι δολοφονίες που διέπραξε η οργάνωση τραυμάτισαν ανεπανόρθωτα τον ιστό της ελληνικής πολιτικής. Στο διεθνές περιβάλλον, όμως, ο ΕΛΑ είναι κυρίαρχος. Λόγω της διαπλοκής της με τον Κάρλος, η οργάνωση βρέθηκε στα αρχεία της Στάζι και μετά την πτώση του Τείχους, η σύνθεσή της γνωστοποιήθηκε σε Αμερικανούς και Έλληνες. Πολύ σύντομα ήρθε η αδρανοποίηση. Στον Λίβανο. Ωστόσο, τα μονοπάτια της διεθνούς τρομοκρατίας της δεκαετίας του '80 δεν κρύωσαν. Το αντίθετο συμβαίνει. Τα νήματα της "11ης Σεπτεμβρίου" οδηγούν στον σπαρασσόμενο Λίβανο της δεκαετίας του '80 και στην κοιλάδα Μπεκάα, που είχαν επισκεφθεί οι κορυφαίοι του ΕΛΑ. Στον Λίβανο αναπτύχθηκε η μέθοδος του βομβιστή αυτοκτονίας, με στόχους την αμερικανική πρεσβεία και τους πεζοναύτες που είχε στείλει ο Ρόναλντ Ρίγκαν. Την επινόησε ο Ιμάντ Μουγκανίγια, ο οποίος παραμένει ασύλληπτος. Αυτός "μετέδωσε" τη σημασία της στο δίκτυο του Μπιν Λάντεν.

Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, η Αλ Κάιντα έχει δημιουργήσει διεθνές δίκτυο "παραγωγής" βομβιστών αυτοκτονίας γύρω από ισλαμικές σχολές και τζαμιά. Ο Μουγκανίγια εθεάθη επ' εσχάτων στη Νότια Αμερική. Κάθε πληροφορία για τη δεκαετία του '80, οποιαδήποτε τυχαία ψηφίδα μπορεί να είναι το "μπρέικ" που θα βοηθήσει τους διώκτες της ισλαμικής τρομοκρατίας στον παγκόσμιο "πόλεμο σκιών" που διεξάγεται τη στιγμή αυτή. Κάπως έτσι προσδιορίζεται και η ειρωνεία που διατρέχει την υπόθεση της ελληνικής τρομοκρατίας. Αυτή δημιουργήθηκε μέσα στο προ τριακονταετίας πολιτικό κλίμα (Βιετνάμ, ελληνική χούντα, αμερικανικός ιμπεριαλισμός), όταν ο ένοπλος αγώνας ήταν ακραία έκφραση της προοδευτικής Αριστεράς. Εξαρθρώνεται όμως με τεράστια καθυστέρηση, σε εντελώς διαφορετικό ­ και σαφώς συντηρητικότερο ­ διεθνές πολιτικό περιβάλλον. Είναι αμφίβολο αν οι επιθυμίες των Αμερικανών θα ικανοποιηθούν. Πάντως, για τη μονίμως εσωστρεφή ελληνική πλευρά, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και η Κατεχάκη έχουν σαφή εντολή από τον Πρωθυπουργό να "κλείσει" οριστικά το κεφάλαιο τρομοκρατία στην Ελλάδα. Έστω και με καθυστέρηση, οι δράστες πρέπει, κατά την αντίληψη του Κώστα Σημίτη, "να αναλάβουν τις ευθύνες τους". Και οι ευθύνες ως γνωστόν είναι ποινικές, αλλά είναι και πολιτικές.

Θα εκφράσει άποψη. Πιθανολογείται ότι ο ΕΛΑ δεν θα εμφανίσει την καλοκαιρινή εικόνα της 17Ν, πολλά από τα μέλη της οποίας πήγαν ως "κλεφτοκοτάδες" με αλληλοκαρφώματα και αποκαλύψεις για εξοχικά. Ο ΕΛΑ λειτούργησε και σίγησε συντεταγμένα. Δεν αποκλείεται να κινηθεί συντεταγμένα και την ώρα της παραπομπής στη Δικαιοσύνη. Πρόσωπα με γνώση του θέματος, επιμένουν ότι ο "Άντριου" είναι πρόσωπο που χαρακτηρίζεται από οξυδέρκεια και εναργή πολιτική αντίληψη. Τούτο σημαίνει ότι μπορεί να υιοθετήσει σαφή πολιτική γραμμή και στάση ­ σε πλήρη αντιδιαστολή με τα ήξεις-αφίξεις και τη συνέντευξη του Γιωτόπουλου στον "Λαμιακό Τύπο". Άλλωστε, η ιδιοσυγκρασία και οι εκατέρωθεν πρακτικές ήταν, και στη φάση της παρανομίας, εντελώς διαφορετικές. Στην περίπτωση του ΕΛΑ, ενδέχεται ο χώρος του ελληνικού ένοπλου αγώνα να αποκτήσει φωνή και να εκφράσει άποψη. Από τα πέντε ή έξι πρόσωπα (τέσσερις άνδρες και δύο γυναίκες), στα οποία εστιάζουν αυτή τη στιγμή οι διωκτικές αρχές, ο "Άντριου" είναι αυτός που κατά πάσα πιθανότητα θα φερθεί πολιτικά και θα πάρει θέση.

Τη Δευτέρα η απολογία στον ανακριτή

Στον εξάδελφό του Νίκο Παπαναστασίου, κρατούμενο στις φυλακές Κορυδαλλού, αποδίδει εμμέσως, χωρίς, ωστόσο, να τον κατονομάζει, την εμπλοκή του στην υπόθεση της τρομοκρατίας ο Ανέστης Παπαναστασίου, που απολογείται τη Δευτέρα για συμμετοχή στη 17 Νοέμβρη. Ο 40χρονος τραπεζικός υπάλληλος, ο οποίος συνελήφθη προχθές στη Θεσσαλονίκη, οδηγήθηκε χθες το μεσημέρι ενώπιον του εισαγγελέα Εφετών κ. Κωνσταντίνου Βομπίρη, όπου απαγγέλθηκε εις βάρος του η κατηγορία της συγκρότησης και ένταξης σε εγκληματική οργάνωση. Στη συνέχεια, παραπέμφθηκε στον εφέτη-ανακριτή κ. Λεωνίδα Ζερβομπεάκο από τον οποίο ζήτησε και πήρε προθεσμία για να απολογηθεί τη Δευτέρα στη 1 μ.μ. Ο ίδιος αρνείται την κατηγορία, ενώ αποκηρύσσοντας την τρομοκρατία ισχυρίζεται μέσω του συνηγόρου υπεράσπισής του κ. Κων. Κούρκουλου ότι είναι θύμα συμπτώσεων. Οι συμπτώσεις αυτές ­ όπως τις εννοεί ο κατηγορούμενος ­ αφορούν την ανεύρεση του μοναδικού επιβαρυντικού γι' αυτόν στοιχείου, στη γιάφκα της οδού Πάτμου. Ειδικότερα, στην προανακριτική του απολογία εξηγεί το ζήτημα αυτό ως εξής: "Υπηρέτησα ως έφεδρος αξιωματικός στο στρατόπεδο των Σερρών. Η φρουρά άλλαζε κάθε λίγες ημέρες, γι' αυτό άλλαζαν και τα μέτρα ασφαλείας. Ο χάρτης αυτός είναι ένα σκαρίφημα που είχα φτιάξει την περίοδο 1984-1985. Τον είχα στο σπίτι μου. Δεν θυμάμαι αν μου τον είχε ζητήσει ο εξάδερφός μου Νίκος Παπαναστασίου. Δεν μπορώ να πάρω τον άνθρωπο στον λαιμό μου. Πάντως, αν είχα σχέση με την οργάνωση 17 Νοέμβρη θα μπορούσαμε, τότε που υπηρετούσα στο στρατόπεδο, να "είχαμε σηκώσει" όλα τα όπλα και κανείς να μη μας είχε αντιληφθεί".

Αποθήκη πυρομαχικών

Αποθήκη πυρομαχικών απεικονίζεται στο σχεδιάγραμμα που "πρόδωσε" τον Ανέστη Παπαναστασίου. Η αποθήκη βρίσκεται 5 χιλιόμετρα από τη μονάδα (566 Τ.) των Σερρών όπου υπηρέτησε ο συλληφθείς το 1983-84 και το 1994 ως μετεκπαιδευόμενος επίστρατος σε άσκηση. Την αποθήκη αυτή συνήθως τη φρουρούσαν άνδρες των γύρω στρατοπέδων, καθώς και του 566 Τ. όπου υπηρέτησε ο Α. Παπαναστασίου.