Διπλό μήνυμα της Ευρώπης

Ζητεί από τον Σαντάμ να συνεργαστεί και από τις ΗΠΑ να αναβάλουν τον πόλεμο

ΕΙΡΗΝΗ Δ. ΚΑΡΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

Διπλό μήνυμα στον Σαντάμ να συνεργαστεί με τους επιθεωρητές του ΟΗΕ αλλά και στον Πρόεδρο Μπους να αναβάλει τα σχέδιά του για πολεμικές επιχειρήσεις "εδώ και τώρα" χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί οι διπλωματικές προσπάθειες έστειλε χτες η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η κοινή αυτή θέση αποτελεί μία επιτυχία της ελληνικής πλευράς που επέμεινε στην ανάγκη διεξαγωγής της Διάσκεψης Κορυφής

Με κοινό ανακοινωθέν της η Σύνοδος Κορυφής των "15" ζητεί από τον Σαντάμ να συμμορφωθεί αμέσως στις αποφάσεις του ΟΗΕ και να συνεργαστεί με τους επιθεωρητές για την εξάλειψη των όπλων μαζικής καταστροφής που διαθέτει. Παράλληλα στο ανακοινωθέν καθίσταται σαφής η πρόθεση της Ευρώπης να δώσει στον ΟΗΕ το προβάδισμα για τη λήψη ενδεχόμενης απόφασης πολέμου κατά του Ιράκ και να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στους επιθεωρητές του ΟΗΕ να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους. Ταυτόχρονα γίνεται έτσι φανερή η διάσταση απόψεων με τις ΗΠΑ, οι οποίες θεωρούν ότι δεν χρειάζεται νέα απόφαση του ΟΗΕ προκειμένου να αρχίσουν οι εχθροπραξίες.

Η κοινή αυτή θέση αποτελεί μία επιτυχία της ελληνικής πλευράς που επέμεινε στην ανάγκη διεξαγωγής της διάσκεψης κορυφής - παρά τις έντονες αντιρρήσεις των Βρετανών - προκείμενου να γεφυρωθούν οι διαφορετικές απόψεις μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η απόφαση αυτή ωστόσο κατέστη δυνατή λόγω των μεγάλων αντιπολεμικών διαδηλώσεων που συγκλόνισαν όλο τον πλανήτη αλλά και της επιμονής της Γαλλίας και της Γερμανίας να μην υποκύψουν στις αμερικανικές πιέσεις και να διαμορφώσουν ένα κοινό διπλωματικό μπλοκ κατά του πολέμου.

Ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο Ζακ Σιράκ και ο Κώστας Σημίτης (επικουρούμενοι και από τον Βέλγο Πρωθυπουργό Γκι Βερχόφσταντ) συντόνισαν τις προσπάθειές τους ώστε αφενός να υπάρξει κοινή θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφετέρου να δοθεί ένα σαφές μήνυμα προς την Ουάσιγκτον ότι εάν επιμείνει στα πολεμικά της σχέδια "εδώ και τώρα", θα αναλάβει και τις ευθύνες για τη συνέχιση της πολιτικής ρήξης Ηνωμένων Πολιτειών - Ευρώπης.

Κίνηση "συμφιλίωσης"

Ωστόσο, σε μια καθαρή κίνηση "συμφιλίωσης" με τον Βρετανό Πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ (αλλά και με την αμερικανική πλευρά), το σχέδιο απόφασης των "15" που ετοίμασε η ελληνική προεδρία και εγκρίθηκε από τη Σύνοδο Κορυφής αφήνει ανοικτό και το ενδεχόμενο προσφυγής στη χρήση βίας κατά του Ιράκ - ως ύστατο, όμως, μέσο.

"Πρόκειται φυσικά περί συμβιβασμού", δήλωσε ο Γερμανός Καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ. "Στόχος της Ε.Ε. εξακολουθεί να είναι η ειρηνική επίλυση της κρίσης". Όπως επισήμανε ο Σρέντερ, η Βρετανία ήθελε να περιληφθεί στο κοινό ανακοινωθέν η φράση "τα χρονικά περιθώρια στενεύουν" - έπειτα από την επιμονή της χώρας του ωστόσο η πρόταση αυτή απορρίφθηκε.

Ο προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κώστας Σημίτης, ανοίγοντας τις εργασίες της έκτακτης Συνόδου Κορυφής των "15", τόνισε πως "η ευθύνη της Ένωσης είναι να συμβάλουμε, να πιέσουμε, να εξασφαλίσουμε ένα διπλό στόχο:

Να συμμορφωθεί το Ιράκ στην Απόφαση του ΟΗΕ, αλλά και να μην υπάρξει πόλεμος". Και πρόσθεσε: "Για να μην υπάρξει πόλεμος, πρέπει να αποκτήσουμε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τη βεβαιότητα ότι το Ιράκ δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει όπλα μαζικής καταστροφής ούτε τώρα ούτε στο μέλλον".

Σημίτης για τη Σύνοδο

Ο κ. Σημίτης υπεραμύνθηκε και της απόφασής του για τη Σύνοδο Κορυφής. "Θα ήταν παράδοξο να μην ασχοληθούμε, να μην πάρουμε θέση για το πώς υπερασπιζόμαστε αυτούς τους στόχους (σ.σ.: ασφάλεια - ειρήνη - δικαιοσύνη) στην περίπτωση του Ιράκ και κατ' επέκταση να μην εκφράσουμε άποψη αν θα υπάρξει πόλεμος και υπό ποιες προϋποθέσεις".

Ο Πρωθυπουργός έθεσε και το πολιτικό ζήτημα που έχει δημιουργηθεί με τη μαζική αντίθεση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης στον πόλεμο ενώ αναφέρθηκε και στην ανάγκη να βρεθεί κοινή ευρωπαϊκή θέση στο θέμα του Ιράκ. Όπως είπε, "οι Ευρωπαίοι πολίτες περιμένουν από όλους μας μια εποικοδομητική συνεισφορά, που θα οδηγήσει σε ένα κοινό έδαφος, σε μια ενιαία στάση". Και πρόσθεσε: "Να επιδιώξουμε το εφικτό. Να αποδείξουμε στους λαούς μας ότι μαζί μπορούμε βήμα βήμα να εδραιώνουμε την ασφάλεια και την ειρήνη. Να αποτρέψουμε - και ας μην το υποτιμούμε - τον κίνδυνο διαμόρφωσης νέων διαχωριστικών γραμμών στον ευρωπαϊκό χώρο που αναπτύχθηκε μέχρι σήμερα πάνω σε κοινές αξίες και αρχές".

Φίσερ: Δεν θα μπλοκάρουμε

Νωρίτερα, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ επιβεβαίωσε πως η χώρα του δεν πρόκειται να εμποδίσει την υιοθέτηση κοινής θέσης, που θα προβλέπει και την καταφυγή στον πόλεμο ως ύστατο μέσο. "Δεν πιστεύουμε ότι είναι ο σωστός τρόπος, αλλά δεν θα μπλοκάρουμε, εάν αυτό είναι το μόνο σημείο διαφωνίας".

Αντιθέτως, ο Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ άφησε όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά, ξεκαθαρίζοντας απλώς ότι η Γαλλία δεν πρόκειται να συναινέσει στο Συμβούλιο Ασφαλείας σε ένα δεύτερο ψήφισμα που θα δίνει πράσινο φως για επίθεση στο Ιράκ - κάτι που επιδιώκει ο κ. Μπλερ και για λόγους εσωτερικής βρετανικής κοινής γνώμης.

Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζακ Στρο από την πλευρά του, αν και κινήθηκε σε χαμηλούς τόνους, σημείωσε ότι ο χρόνος, αλλά και το τι μέλλει γενέσθαι, είναι στην αρμοδιότητα του ΟΗΕ και όχι της Ένωσης. Και επιχείρησε να μειώσει τη σημασία των μαζικών διαδηλώσεων, υποστηρίζοντας ότι α) στις διαδηλώσεις μετείχαν και άνθρωποι που δεν αποκλείουν τον πόλεμο, αλλά δεν θέλουν εσπευσμένες κινήσεις και β) ότι οι διαδηλωτές δεν εκπροσωπούν το σύνολο της κοινής γνώμης.

ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

"Τελευταία ευκαιρία στο Ιράκ"

Σε μία προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος με τις ΗΠΑ, οι ηγέτες των "15" προειδοποιούν το Ιράκ πως έχει μια "τελευταία ευκαιρία" να αφοπλιστεί ειρηνικά και πως οι επιθεωρήσεις του ΟΗΕ "δεν μπορεί να συνεχιστούν επ' άπειρον" χωρίς τη συνεργασία του.

"Ο πόλεμος δεν είναι αναπόφευκτος", αναφέρει το κοινό ανακοινωθέν. "Η βία πρέπει να χρησιμοποιηθεί μόνο ως ύστατη λύση. Εναπόκειται στο ιρακινό καθεστώς να τερματίσει αυτή την κρίση συμμορφούμενο με τις απαιτήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η Βαγδάτη δεν πρέπει να αυταπατάται. Το ιρακινό καθεστώς και μόνο θα είναι υπεύθυνο για τις συνέπειες, αν εξακολουθήσει να εμπαίζει τη θέληση της διεθνούς κοινότητας. Επαναλαμβάνουμε την πλήρη υποστήριξή μας προς το συνεχιζόμενο έργο των επιθεωρητών του ΟΗΕ. Ωστόσο, οι επιθεωρήσεις δεν μπορεί να συνεχιστούν επ' άπειρον ελλείψει πλήρους συνεργασίας από πλευράς του Ιράκ". Οι "15" αναγνωρίζουν επίσης ότι η ανάπτυξη αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων γύρω από το Ιράκ υποχρέωσε την Βαγδάτη να δεχθεί ξανά τους επιθεωρητές. Και συμφωνούν πως η πίεση αυτή "παραμένει ουσιώδης για την επίτευξη της πλήρους συνεργασίας που επιδιώκουμε. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεργαστούμε με όλους τους εταίρους μας, και ιδιαίτερα με τις ΗΠΑ, για τον αφοπλισμό του Ιράκ, για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή, και για ένα αξιοπρεπές μέλλον για όλους τους πολίτες της", καταλήγει το κοινό ανακοινωθέν.