Μας… ξέχασαν οι αλκυονίδες

Χωρίς "καλοκαιρινό διάλειμμα" φεύγει ο Ιανουάριος

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΝΩΛΑΣ

Οι αλκυονίδες ημέρες δεν ήρθαν τον Ιανουάριο. Οι επιστήμονες διαφωνούν σχετικά με το αν πρόκειται για ακόμα μία απόδειξη των κλιματικών αλλαγών που συντελούνται στην περιοχή μας ή για σύμπτωση.

Πάντως, το γεγονός αυτό αποτελεί τον τελευταίο κρίκο μιας αλυσίδας που περιλαμβάνει τη μη εμφάνιση μελτεμιών φέτος το καλοκαίρι και τα συνεχόμενα ρεκόρ βροχοπτώσεων και καταιγίδων που σημειώνονται. "Κάτι αλλάζει στο κλίμα.

Κάτι προσπαθεί να μας πει ο καιρός κι εμείς ακόμα δεν το έχουμε καταλάβει", επισημαίνει ο καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χρήστος Ζερεφός.

Από την αρχαιότητα

"Η παρατήρηση της ύπαρξης αλκυονίδων ημερών ανάγεται στα αρχαία χρόνια. Τότε, δηλαδή, που δημιουργήθηκε ο μύθος για την Αλκυόνα, από την οποία πήραν και το όνομά τους. Αποτελούσαν επί αιώνες αναπόσπαστο κομμάτι του μεσογειακού κλίματος. Αν χάνονται σιγά σιγά σημαίνει ότι αλλάζει αυτό το κλίμα", συμπληρώνει. "Επί της ουσίας δεν πρόκειται για ένα φαινόμενο που μπορεί να αποκτήσει ταμπέλα" λέει, από τη δική του πλευρά, ο επιστημονικός συνεργάτης του Αστεροσκοπείου, μετεωρολόγος κ. Κώστας Λαγουβάρδος. Όπως εξηγεί ο ίδιος, είναι λογικό κατά τη διάρκεια του χειμώνα άλλοτε να υπάρχουν και άλλοτε όχι διαστήματα όπου ο καιρός είναι βελτιωμένος.

Οι ελπίδες στον Φεβρουάριο

Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία ορίζει τις αλκυονίδες ως "ημέρες καλοκαιρίας μεταξύ της 16ης Δεκεμβρίου και της 16ης Φεβρουαρίου, όπου η ελάχιστη θερμοκρασία δεν κατεβαίνει κάτω από τους 4 βαθμούς και η μέγιστη ξεπερνάει τους 14. Ημέρες με λίγα σύννεφα, όπου η μέση ταχύτητα του ανέμου δεν ξεπερνάει τους 6 κόμβους (η ένταση του ανέμου δηλαδή δεν ξεπερνάει τα 2 Μπωφόρ)".

Ο φετινός Ιανουάριος δεν είχε ούτε μία αλκυονίδα. Δεν είναι ο πρώτος. Επί δύο συνεχόμενους χειμώνες, το 1995 και το 1996, δεν υπήρχαν αλκυονίδες ημέρες. Το ίδιο συνέβη και τα έτη 1998 και 1999.

"Αυτά τα καλοκαιρινά διαλείμματα οφείλονται στην επίδραση που έχουν συστήματα εξαιτίας άλλων δύο παραγόντων: του φυσικού ανάγλυφου της χώρας και της γεωγραφικής της θέσης", εξηγεί ο κ. Ζερεφός.

Και προσθέτει: "Από το 1975 έως σήμερα, η Ελλάδα διανύει τη θερμότερη περίοδο από τότε που άρχισαν οι επιστημονικές μετρήσεις.

Η μετάβαση σε ένα θερμότερο κλίμα γίνεται με μια σειρά ακραίων καιρικών φαινομένων. Αυτό δείχνουν τα πιο εξελιγμένα μοντέλα πρόγνωσης που χρησιμοποιεί η επιστήμη σήμερα".

Ένα από τα φαινόμενα που σηματοδοτεί τις κλιματικές αλλαγές είναι η απότομη εναλλαγή των εποχών.

Η εξαφάνιση της άνοιξης και του φθινοπώρου. Εάν επικρατήσουν αυτές οι απότομες εναλλαγές δεν έχουν… θέση οι αλκυονίδες ημέρες. Από το 1961 μέχρι σήμερα, πάντως, έχουν καταγραφεί συνολικά 236 αλκυονίδες ημέρες, από τις οποίες οι 108 ήταν ημέρες του Ιανουαρίου. Οι υπόλοιπες κατεγράφησαν ή στο τελευταίο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου ή στο πρώτο του Ιανουαρίου. Το 58% των αλκυονίδων ήταν δύο συνεχόμενες ημέρες, ενώ το 30% ήταν περιπτώσεις τριών συνεχόμενων ημερών.

Ανάλογα την περιοχή

Η συμπεριφορά των αλκυονίδων δεν είναι η ίδια σε όλη την Ελλάδα. Στην Αθήνα διαρκούν περισσότερο και γίνονται πιο εύκολα αισθητές. Αυτό συμβαίνει γιατί με την αύξηση της θερμοκρασίας στην καρδιά του χειμώνα δημιουργείται αντικυκλωνική κυκλοφορία πάνω από το Λεκανοπέδιο. Δηλαδή ένα πεδίο υψηλών πιέσεων που "παγιδεύει" τις θερμές μάζες της ατμόσφαιρας στο ίδιο σημείο για ημέρες. Η εμφάνιση αλκυονίδων στην Αθήνα έχει ως αποτέλεσμα την επικράτηση άπνοιας τις βραδινές ώρες και την επιδείνωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.