Άλλο αυθαίρετη βίλα και άλλο… παράγκα

Πρόστιμα τεσσάρων ταχυτήτων με βάση το μέγεθος της παρανομίας και ευρύτερα κοινωνικά κριτήρια

ΜΑΡΙΑ ΝΤΑΛΙΑΝΗ

Λύση στο πρόβλημα των αυθαιρέτων με στόχο την οικονομική ελάφρυνση των φτωχών νοικοκυριών, αλλά και τη δημιουργία πλαισίου που θα βάζει "θεσμική ομπρέλα" στο καθεστώς της αυθαίρετης δόμησης, επιχειρείται από το ΥΠΕΧΩΔΕ.

Μία από τις αλλαγές που προωθούνται και θα δώσει λύση σε χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων με "μικροπαρανομίες" είναι ο καθορισμός τού "τι είναι αυθαίρετο", αφού σήμερα αυθαίρετο χαρακτηρίζεται από μια πολυκατοικία έως μια… πέργκολα.

Η δημιουργία ξεχωριστών κατηγοριών αυθαιρέτων - οι πληροφορίες μέχρι στιγμής μιλούν για τέσσερις βασικές κατηγορίες - θα γίνει με κριτήριο το μέγεθος της παρανομίας, καθώς και ευρύτερα κοινωνικά κριτήρια. "Άλλο μία αυθαίρετη παράγκα όπου στεγάζεται μια οικογένεια ή ένα ζευγάρι ηλικιωμένων κι άλλο μια βίλα με πισίνα", λένε με νόημα από τη Χαριλάου Τρικούπη, συμπληρώνοντας πως δεν είναι δυνατόν να μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι μια επέκταση δωματίου ή κάλυψη ημι-υπαίθριου χώρου με την παράνομη μεταφορά συντελεστή δόμησης!

Σύμφωνα με πληροφορίες, το μεγάλο πρόβλημα με τα αυθαίρετα, για τα οποία σήμερα δεν υπάρχει καμία ιδιαίτερη ρύθμιση στην κείμενη νομοθεσία, αποτέλεσε πρόσφατα αντικείμενο συζήτησης μεταξύ της υπουργού ΠΕΧΩΔΕ κ. Βάσως Παπανδρέου και του Πρωθυπουργού, ενώ το θέμα θα έρθει σύντομα και σε επίπεδο Υπουργικού Συμβουλίου. Στο πλαίσιο της συζήτησης, που αφορούσε τις μεγάλες εκκρεμότητες της γης, ετέθη επί τάπητος και το χρονίζον πρόβλημα των αυθαιρέτων και δόθηκε το "πράσινο φως" για την κατάρτιση σχεδίου νόμου. Το σχέδιο νόμου πρόκειται να πάρει την οριστική του μορφή το επόμενο δίμηνο, και εκτός από μεγάλες διαφοροποιήσεις στο ισχύον καθεστώς του "προστίμου διατήρησης", θα υπάρξουν και διατάξεις για άλλες μεγάλες εκκρεμότητες όπως η επίσπευση επεκτάσεων σχεδίων πόλεως. Ενδεικτικό δε της σημασίας που του αποδίδει η ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ είναι πως γνώση των λεπτομερειών έχει πολύ μικρός αριθμός στενών και έμπιστων συνεργατών τής υπουργού οι οποίοι, ακόμα και όταν ερωτώνται, απαντούν στερεότυπα ότι "είναι πρόωρο το ζήτημα και δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για νομιμοποίηση αυθαιρέτων".

Η δυνατότητα έμμεσης νομιμοποίησης με την καταβολή προστίμου, ειδικά για τις οικοδομικές παραβάσεις, αναμένεται να βάλει τέλος και σε έναν ιδιότυπο "εκβιασμό" που ασκείται κατά κόρον σήμερα στο σύστημα της οικοδομής. Όπως λέει στέλεχος του υπουργείου με γνώση των πολεοδομικών θεμάτων, η σημερινή κατάσταση δίνει τη δυνατότητα να ασκείται ακόμα και εκβιασμός σε όσους παρανομούν, με στόχο όμως όχι να σταματάει η παρανομία αλλά να ενισχύεται ο κύκλος της διαφθοράς στα πολεοδομικά γραφεία.

ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Γρήγορη εξέταση των ενστάσεων

Με συνοπτική διαδικασία, η οποία θα διαρκεί το πολύ δύο χρόνια (από πέντε που ισχύει σήμερα), θα γίνεται η εξέταση των ενστάσεων για την εγγραφή στο Κτηματολόγιο ιδιοκτησιών σε εκτός σχεδίου δασικές περιοχές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της αρμόδιας υπηρεσίας, το επόμενο μεγάλο "αγκάθι" που θα καθυστερήσει αρκετά τη διαδικασία κατάρτισης των κτηματολογικών πινάκων θα είναι οι χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων σε αμφισβητούμενες δασικές περιοχές, οι οποίοι και θα κινηθούν δικαστικά ενάντια στα δικαιώματα του Δημοσίου! Για την επίσπευση της απόφασης, ήδη το ΥΠΕΧΩΔΕ εξετάζει το ενδεχόμενο συγκρότησης μιας Επιτροπής Δικαστών ώστε με μια συνοπτική δικαστική διαδικασία δύο ετών να τελεσιδικούν οι υποθέσεις.

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ

"Πράσινο φως" στις μη δασικές περιοχές

"Πράσινο φως" για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς που έχουν εκτάσεις σε μη δασικές περιοχές, σε όλη τη χώρα, ανάβει το ΥΠΕΧΩΔΕ με τη διαδικασία κήρυξης των περίφημων "Σχεδίων εν δυνάμει οικισμών". Τις σχετικές μελέτες προωθεί η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, τις οποίες και υποβάλλει στο ΣτΕ για έγκριση. Με αυτή τη διαδικασία θα επιτρέπεται η οικιστική ανάπτυξη σε περιοχές της χώρας όπου υπάρχουν οικοδομικοί συνεταιρισμοί, εκτός αν τα δικαιώματα αφορούν αμφισβητούμενες δασικές περιοχές. Τόσο για τους συνεταιρισμούς όσο και για μεμονωμένες περιπτώσεις που βρίσκονται κοντά σε εντός σχεδίου περιοχές, προωθείται και η λύση της επέκτασης των σχεδίων πόλεως. Η ένταξη στο σχέδιο γίνεται κατόπιν μελέτης. Στην Αττική με επέκταση σχεδίου πόλεως μεγάλωσε κατά 1.000 στρέμματα το Κορωπί και άλλες πόλεις της Ανατολικής Αττικής, ενώ με τον ίδιο τρόπο δίνεται λύση και στο πρόβλημα χιλιάδων παλιννοστούντων στην περιοχή του Ασπροπύργου.

Χωροταξικό Σχέδιο αποκτά η Ελλάδα

Η αναζήτηση λύσεων για το πρόβλημα των αυθαιρέτων αποτελεί μία από τις ψηφίδες στο παζλ του νέου χάρτη της χώρας, που ετοιμάζει το 2003-2004 το ΥΠΕΧΩΔΕ. Εκτός από το σχέδιο νόμου για τα αυθαίρετα, αναμένεται να κυρωθούν από τη Βουλή σύντομα ο Εθνικός Χωροταξικός Σχεδιασμός, το Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο και το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον Παράκτιο Χώρο. Στο πρώτο εξάμηνο του 2003 θα είναι έτοιμη και η μελέτη για το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο των Ορεινών Όγκων. Ο Εθνικός Χωροταξικός Σχεδιασμός, τα δύο Ειδικά Χωροταξικά (για τον παράκτιο χώρο και τους ορεινούς όγκους) και η ολοκλήρωση των Περιφερειακών Χωροταξικών Σχεδίων θα βάλουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα τις βασικές κατευθύνσεις των χρήσεων γης για την επόμενη 15ετία. Αυτά τα σχέδια περιλαμβάνουν μια πλήρη αποτύπωση των βασικών ζωνών, δηλαδή αναφέρουν πού είναι οι ζώνες προστασίας (π.χ. Νατούρα), οι αρχαιολογικοί χώροι, οι ζώνες τουριστικής, βιομηχανικής, αγροτικής και οικιστικής ανάπτυξης, καθώς και το βασικό οδικό δίκτυο.

Εγκρίσεις σχεδίων

Από τα Περιφερειακά Χωροταξικά Σχέδια μέχρι στιγμής έχουν εγκριθεί της Κρήτης και της Θεσσαλίας, ενώ τον Φεβρουάριο θα τελειώσουν της Πελοποννήσου, της Ηπείρου, της Δυτικής Ελλάδας (Πάτρα), της Στερεάς Ελλάδας και Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης. Στο πρώτο εξάμηνο του 2003 θα ολοκληρωθούν και τα Σχέδια της Κεντρικής και της Δυτικής Μακεδονίας, των Νήσων Αιγαίου και Ιονίου.

Η εξειδίκευση των Περιφερειακών Χωροταξικών Σχεδίων είναι η κατάρτιση των Ειδικών Χωροταξικών, τα οποία αποτελούν υποχρέωση των δήμων. Τα Ειδικά Χωροταξικά (που εξελίσσονται σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου) είναι αυτά που βάζουν τις "γραμμές" στον χάρτη σε επίπεδο δήμου και καθορίζουν πλέον λεπτομερώς τι επιτρέπεται και πού. Όπως τονίζεται από το ΥΠΕΧΩΔΕ, η ολοκλήρωση του Χωροταξικού Σχεδιασμού για πρώτη φορά στη χώρα "δεν διέπεται από σταλινική αντίληψη του τύπου "εδώ είναι αγροτική ζώνη και απαγορεύεται να γίνει μια μικρή τουριστική μονάδα"". Αντιθέτως, τονίζουν οι ίδιες πηγές, διέπεται από την αρχή της ευελιξίας, βάσει όμως ενός πλαισίου.

Μπλόκο από το Συμβούλιο της Επικρατείας

"Σε μια εποχή που οι απαιτήσεις είναι πολύ μεγάλες, δεν μπορούμε να προβλέψουμε στατικά το μέλλον. Και η έλλειψη του Χωροταξικού Σχεδιασμού επέτρεπε στο ΣτΕ να τα μπλοκάρει όλα. Πρόσφατα, είχαμε την περίπτωση ενός ιδιώτη στην Ηλεία που κατέθεσε τα χαρτιά του προκειμένου να κάνει ένα μικρό ξενοδοχείο 24 κλινών, οικοτουριστικού χαρακτήρα, και μάλιστα είχε ενταχθεί στο κοινοτικό πρόγραμμα Leader. Το αίτημα απερρίφθη με το αιτιολογικό πως στην περιοχή δεν το επέτρεπαν οι χρήσεις γης. Πώς μπορείς από σήμερα να προβλέψεις ποια θα είναι η τάση σε μια "χ" περιοχή και να βάλεις τις χρήσεις γης; Το πρόβλημα δεν είναι μόνο της κάθε κυβέρνησης και του κάθε υπουργού ΠΕΧΩΔΕ.

Είναι και του Συμβουλίου της Επικρατείας που θα πρέπει να αλλάξει αντίληψη και να μη λειτουργεί με όρους δημοκρατικού συγκεντρωτισμού".

Οι περίφημες Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) ρυθμίζουν τον εκτός σχεδίου χώρο σε περιοχές που δέχονται ασφυκτικές πιέσεις για οικοδόμηση. Οι ΖΟΕ έχουν ένα στοιχείο μεταβατικότητας μέχρις ότου εγκριθούν τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και οι περισσότερες από αυτές αφορούν τη νησιωτική και παράκτια περιοχή της Ελλάδας. Πάντως, μέχρι στιγμής σε όλα τα νησιά διατηρούνται τα 4 στρέμματα ως αρτιότητα, ενώ καταργούνται τα παραθυράκια των "παρεκκλίσεων" στα 750 τ.μ. και 1.200 τ.μ. που "έβλεπαν" σε δρόμο. Οι ΖΟΕ προχωρούν κανονικά, ενώ σύμφωνα με τη Διεύθυνση Χωροταξίας του ΥΠΕΧΩΔΕ έτοιμες είναι οι Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου σε Μύκονο, Τήνο και Χίο.